سارا جنگروی : کارکرد بورس کالا در شرایط رکودی کشور می‌تواند راهکار و گریزگاهی برای رونق بخشی به فروش محصولات کشاورزی و ایجاد انگیزه برای کشاورزان خبره برای فعالیت‌های کشاورزی باشد، در این راستا قانون خرید تضمینی محصولات کشاورزی در سال ۹۴ به تصویب رسید تا فصل جدید و عامل محرکی در زمینه راه‌اندازی داد و ستد‌های محصولات کشاورزی باشد، خریدهای تضمینی و حمایت‌های هدفمند و ایجاد بازار شفاف برای کشاورزان علاوه بر آنکه دغدغه فروش محصولات در بین کشاورزان را از بین می‌برد موجب می‌شود کشاورزان به سمت کشت کیفی محصولات کشاورزی بروند. علاوه بر این موضوع در واقع خرید تضمینی محصولات کشاورزی برای دولت و همین طور رغبت فعالیت در این زمینه را بیشتر کرده، چرا که قبلا برای دولت هزینه سنگینی داشت که خود دست به خرید محصولات کشاورزی بزند، چرا‌که فرآیند خرید محصولات کشاورزی فقط مربوط به خرید نیست و مراحل دیگری چون انبارداری، نگهداری، جابه‌جا‌یی و حمل‌و‌نقل این محصولات نیز هزینه‌های اضافی برای دولت ایجاد می‌کند که در این راستا خرید تضمینی محصولات کشاورزی از طریق شیوه نوین آن علاوه بر اقناع کشاورزان خبره و رهایی از دغدغه فروش، هزینه‌های دولت را به میزان زیادی کاهش می‌دهد.یکی از مزایای خرید مستقیم از تابلوی بورس توسط مصرف‌کنندگان نهایی، امکان خرید مقادیر چند تنی به قیمت عمده‌فروشی است که این خود از مزایای مغفول مانده انجام معاملات از طریق تابلوی بورس کالای ایران هم هست، در این ارتباط باید دید کشاورزان خبره نسبت به این موضوع تا چه اندازه توجه و استقبال نشان می‌دهند، چرا‌که به گفته کارشناسان عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا می‌تواند بازاری حمایتگر، منصفانه و بی‌دغدغه را برای آنها تداعی کند. البته در این راستا شیوه اعتماد‌سازی و ساز‌و‌کارهای صحیح و منسجم برای عرضه و فروش در بورس کالا برای مهم‌ترین بازیگران تالار کشاورزی که همان کشاورزان هستند از مهم‌ترین اولویت‌ها است.

در این راستا روز گذشته خبری مبنی بر استقبال چشمگیر فعالان بازار کشاورزی از عرضه گواهی سپرده کالایی جو در بورس کالا مخابره شد. بر مبنای این خبر در اولین روز عرضه گواهی سپرده کالایی جو در بورس کالای ایران و در پی استقبال فعالان بازار کشاورزی، افزون بر ۱۰ هزار تن جو دامی کشاورزان استان‌های تهران و قزوین در قالب گواهی سپرده کالایی به فروش رفت.«دنیای اقتصاد» اما در پی واکاوی تاثیرات عرضه محصولات کشاورزی و تاثیراتی که عرضه محصولات کشاورزی در تالار نقره‌ای داشته با سلمان اسماعیلی، مدیر توسعه فیزیکی بورس کالا گفت‌وگوی کوتاهی انجام داده است. در این رابطه اسماعیلی به «دنیای اقتصاد» چنین می‌گوید: بحث خرید‌های تضمینی از زمانی که تصویب و متولد شد استقبال خوبی را چه از سمت دولت و بالاخص وزارت کشاورزی و چه از سمت کشاورزان که خود عامل مهم زنجیره تولید محصولات کشاورزی هستند در پی داشت.

وی ادامه داد: در این راستا باید گفت موضوعی که در این میان اهمیت ویژه‌ای را برای کشاورزان و همین طور دولت دارد بحث شفافیتی است که زنجیره فروش محصولات در بورس کالا ایجاد می‌کند. شفافیت فروش در بورس کالا در واقع ناکارآیی سیاست‌های فروش خارج از بورس را بیشتر از گذشته نشان داد.

اسماعیلی در ادامه، نقبی به گذشته زد و گفت: سیاست قیمت تضمینی به‌صورت پایلوت در مورد دو محصول جو کرمانشاه و ذرت خوزستان اجرا شد که در این زمینه ۱۸۹ هزار تن ذرت مربوط به کشاورزان ذرت کار استان خوزستان به‌صورت مستقیم در انبارهای این استان و از طریق عرضه در بورس کالا فروخته شد.

طبق مصوبه هیات وزیران در هفتم اردیبهشت ماه امسال، همه محصولات جو و ذرت سراسر کشور در قالب طرح قیمت تضمینی و عرضه در تابلوی بورس کالا معامله می‌شود. این طرح سال گذشته به شکل آزمایشی برای محصول جو کرمانشاه و ذرت خوزستان به شکل موفق انجام شد و امسال با همکاری شرکت پشتیبانی امور دام به‌عنوان مباشر خرید تضمینی جو و ذرت امیدواریم این طرح ملی با موفقیت روبه‌رو‌ شود.

اسماعیلی در راستای فروش محصولات کشاورزان در استان خوزستان ادامه داد: کشاورزان ظرف مدت ۲۴ ساعت ۷۰ درصد از پولشان را دریافت کردند که قسمت دوم پولشان را تا آخر این هفته دریافت می‌کنند.

موفقیت خرید تضمینی و فراگیری آن

در این راستا و با توجه به موفقیت خرید تضمینی و عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا بود که هیات‌ وزیران تصویب کرد تمامی جو و ذرت بخش کشاورزی در کشور به‌صورت قیمت تضمینی عرضه شود.

قیمت تضمینی که دولت به کشاورزان ارائه می‌دهد قیمت حمایتی و مطلوبی است، در این راستا مکانیزمی که در سیاست‌های حمایتی دولت وجود دارد بورس کالا را به سمت سیاست‌های خرید تضمینی و الگوهای مشتقه سوق داد که معاملات آتی محصولات کشاورزی این تضمین را برای کشاورزان ایجاد کرد که نسبت به بازار خود مطمئن باشند.اسماعیلی در ادامه در ارتباط با الگوهای موفق فروش محصولات کشاورزی در دنیا کشور برزیل را مثال می‌زند و می‌گوید: الگوهایی از مدل خریدهای تضمینی در کشور برزیل تعریف شده است که در این راستا کشاورزان محصولاتشان را به انبارهای بورسی تحویل می‌دهند و می‌توانند محصولاتشان را از طریق قبوض و گواهی به فروش برسانند.

حمایت هدفمند از کشاورزان

بحث خریدهای تضمینی باعث حمایتی هدفمند از کشاورزان شده و در این کشورها موجب ایجاد انگیزه برای کشاورزان و رفتن به سمت کشت کیفی شده است. در زمینه خریدهای تضمینی کشاورزان گواهی‌های خرید را به‌عنوان وثیقه دریافت وام از بانک مورد استفاده قرار می‌دهند. در واقع این موضوع باعث ایجاد چرخه اقتصادی برای کشاورزان شده و کشاورزانی که برای دریافت وام تضمین محکمی ندارند می‌توانند از محصولاتشان به‌عنوان وجه تضمین استفاده کنند و به کشاورزی خود رونق دهند.در این راستا روز گذشته در اولین روز عرضه گواهی سپرده کالایی جو در بورس کالای ایران و در پی استقبال فعالان بازار کشاورزی، افزون بر ۱۰ هزار تن جو دامی کشاورزان استان‌های تهران و قزوین در قالب گواهی سپرده کالایی به فروش رفت.

به گزارش روابط عمومی بورس کالای ایران، محمد اسکندری معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا با بیان خبر فوق اظهار کرد: در اولین روز عرضه جو دامی کشاورزان استان تهران و قزوین، ۱۰ هزار و ۳۲۰ تن از این محصول به قیمت ۷۶۰۰ ریال در هر کیلو و به ارزش حدود ۷۸.۴ میلیارد ریال در بورس کالا از سوی مشتریان خریداری شد. این محصول از پنج انبار در این استان‌ها مورد معامله قرار گرفت که ۳ انبار در استان قزوین با ۹۴۳۶ تن و ۲ انبار در استان تهران با حدود ۸۸۵ تن محصول از نخستین نمادهای معاملاتی این محصول بودند.

وی ادامه داد: به دنبال اعلام سیاست‌های دولت مبنی بر توقف ثبت سفارش جو وارداتی و همچنین پایان تخصیص ارز مبادله‌ای به واردات این محصول که در راستای حمایت از تولید داخل این محصولات اعمال شده است، خریداران محصول جو دامی برای خرید از تابلوی معاملات بورس کالای ایران اقدام کردند.

امکان داد وستد شفاف و مستقیم

وی در ادامه به مزایای خرید مستقیم از تابلوی بورس توسط مصرف‌کنندگان نهایی اشاره کرد و گفت: یکی از مزایای خرید مستقیم از تابلوی بورس توسط مصرف‌کنندگان نهایی، امکان خرید مقادیر چند تنی به قیمت عمده فروشی است که این خود از مزایای مغفول مانده انجام معاملات از طریق تابلوی بورس کالای ایران است.

اسکندری در ادامه گفت: از طریق عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا، واسطه‌ها و دلالانی که برای حفظ منافع خود و سودآوری بیشتر، هر از چندگاه، بازارها را دچار نوسان می‌کنند، حذف می‌شوند و امکان دادوستد مستقیم میان فروشندگان و خریداران فراهم می‌شود.ضمن آنکه با استفاده از مکانیزم بورس کالا، اطلاعات شفاف در بخش کشاورزی ایجاد خواهد شد و کاملا مشخص می‌شود چه کسی یک محصول را خریداری کرده، چه کسی محصولی را به فروش رسانده و حجمی که در بازار عرضه می‌شود چه میزان است.

ابزارسازی نوین معاملاتی در تالار کشاورزی