پیش‌بینی‌های صعودی اما آرام

محمد حسین‌بابالو: معاملات روز گذشته پلیمرها در بورس کالای ایران شرایط نسبتا مطلوبی داشت ولی پایین بودن نسبی حجم معاملات به‌رغم کاهش قیمت‌های پایه و همچنین وجود رقابت پیشین برای خرید برخی گریدهای جذاب نشان‌دهنده جهت کلی حرکت بازار است که البته به تحلیل و تفسیر نیاز خواهد داشت.

معاملات محصولات پلیمری در بورس کالای ایران هرچند که شرایط نسبتا جذابی داشته ولی به نسبت سایر هفته‌ها چندان هم جذاب به نظر نمی‌رسد هرچند که نمی‌توان از واژه ضعف و یا عقب نشینی جدی تقاضا و تضعیف محسوس حجم معاملات خبر داد. این در حالی است که با توجه به کاهش قیمت‌های پایه در هفته جاری خوش‌بینی‌های بیشتری به این روند معاملاتی معطوف شده بود ولی باز هم روند عمومی عرضه و تقاضا به انتظارات موجود جامه عمل نپوشاند. خودنمایی مجدد تقاضا برای برخی گروه‌های پرمخاطب، رونق نسبی عرضه‌ها در شرایطی که بسیاری از گریدها به عرضه بیشتری نیاز داشتند، تجمیع تقاضا در چند گرید خاص و محدود، افزایش قیمت‌ها در بازار آزاد و بهبود نسبی و گام به گام تولید در صنایع پایین دستی و همچنین وجود برخی ابهامات خاص در روند عمومی داد‌و‌ستد پلیمرها را می‌توان برخی از واقعیت‌های این بازار به شمار آورد که بر عقب‌نشینی نسبی حجم معاملات بی‌تاثیر نبود. به نظر می‌رسد برخی واقعیت‌های زیرپوستی در خلال معاملات در جریان است که به کاهش ناملموس حجم معاملات منجر شده و همچنین برخی واقعیت‌های مغفول را بازیابی می‌کند.

نکته دیگر آنکه جذابیت بسیاری از گریدهای عرضه شده با وجود حجم رقابت آنها کاهش پیدا نکرده ولی حجم معاملات در مسیر عقب‌نشینی گام برداشته است. با توجه به محدودیت‌های اعمالی بر روند خرید کدهای معاف از مالیات شاید ‌باید ریشه کاهش حجم معاملات را در تقاضای این گروه از خریداران جست‌وجو کرد. اتفاقی که قطعا بر روند حرکت بازار تاثیرگذار خواهد بود.روز گذشته در تالار محصولات پتروشیمی و پالایش روز عرضه محصولات پلیمری بود. با توجه به اعلامیه عرضه، انواع پلی‌اتیلن‌ها عرضه شد که در این روز بیشترین حجم مربوط به پلی‌اتیلن سبک خطی ۰۲۰۹ با ۴۴۰۰ تن عرضه بوده است. در این میان همانطور که انتظار می‌رفت پلی‌استایرن مقاوم، پلی‌استایرن معمولی، پلی‌استایرن انبساطی و پلی‌اتیلن سنگین دورانی از پلیمرهای جذاب عرضه دیروز به شمار می‌آمدند و یکی از جذاب‌ترین آنها پلی‌استایرن مقاوم ۷۲۴۰بود که این محصول با تقاضای ۱۷۸۰ تنی در مقابل عرضه ۷۰۰ تنی مواجه شد و به همین علت با اختلاف یک هزار تومان بر هر کیلو نسبت به متوسط قیمت اعلام شده با قیمت ۵۲۳۱۸ ریال بر هر کیلو کار خود را به پایان رساند. برای تشریح این اتفاق به بررسی دو سناریو می‌پردازیم.

سناریوی اول احتمال بازار‌سازی را بیان می‌کند که طبق بررسی‌های «دنیای اقتصاد» با احتساب ۹ درصد ارزش افزوده و محاسبه هزینه حمل از تبریز به تهران و بدون در نظر گرفتن سود تجاری و مالیات تفاوت قیمتی در بازار و بورس رقمی در حدود ۱۰۰ تومان است که در نتیجه این سناریو رد خواهد شد. سناریوی دوم به شائبه بازارسازی در بورس کالا می‌پردازد. به‌عنوان مثال سایر انواع پلی‌استایرن‌ها وضعیت نسبتا با‌ثبات‌تری را ثبت کرده زیرا جهش قیمت‌های کمتری را تجربه می‌کنند، حال جهش قیمتی نزدیک به هزار تومان در یک روز که چیزی معادل ۲۵ درصد رشد را نشان می‌دهد با سازو‌کار معاملاتی اندکی متفاوت است. با توجه به این وضعیت شاید بتوان این احتمال را مطرح کرد که برخی واسطه‌ها برای حفظ قیمت‌ها در سطوحی بالا تلاش می‌کنند یعنی عزم خود را برای بالا نگه داشتن نرخ‌ها در بازار آزاد جزم کرده‌اند هر‌چند این شائبه تنها یک احتمال است ولی تجربه معاملات پیشین به این گمانه‌زنی دامن می‌زند. با توجه به این اوضاع این احتمال مطرح شده ولی در هر حال تنها یک گمانه‌زنی است و نه چیز دیگری.

افزایش آرام قیمت پلیمرها

همان گونه که در روزهای گذشته در مطلبی با عنوان ضرباهنگ خروج از رکود به آن اشاره کردیم، رفتار بازار در حال تغییر شکل است یعنی می‌توان به افزایش حجم تقاضا امیدوار بود که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین‌ خروجی‌های آن می‌توان از افزایش آرام و ادامه دار قیمت‌ها در بازار داخلی یاد کرد. این رخداد هم اکنون به وضوح در بازار آزاد در حال مشاهده است یعنی افزایش آرام و ادامه دار قیمت‌ها در بازار آزاد، وضعیتی را فراهم آورده که هم خریداران به افزایش حجم خرید روی آورده و هم حجم تولید در صنایع پایین‌دستی به آرامی افزایش یابد. این نکته در شرایطی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که نگاهی به افزایش حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا در هفته‌ها و ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که حجم عرضه‌ها در حال افزایش است یعنی بهبود تقاضا وضعیت پرشتابی به خود گرفته و می‌تواند بخش‌های دیگر این صنعت را نیز با خود به حرکت درآورد. البته رشد تقاضا را باید اولین دلیل افزایش قیمت‌ها برشمرد ولی این رخداد همه ماجرا نیست.

فاصله قیمتی بین نرخ‌های مورد معامله در بازار آزاد با قیمت تمام شده در بورس کالا، با احتساب مالیات بر ارزش افزوده، هزینه حمل و سایر هزینه‌های جانبی داد و ستد و تحویل کالاها وضعیت ناموزونی را گواهی می‌دهد یعنی بسیاری از کالاها نرخ‌های پایین‌تری از قیمت تمام شده خرید در بورس کالا داشته‌اند. این ویژگی را باید بسیار مهم ارزیابی کرد زیرا نشان می‌دهد که در صورت پایه قرار دادن معاملات بورس کالا به‌عنوان مرجع عرضه و قیمت‌گذاری در بازار آزاد، باید گفت که وضعیت غیرعادی بوده بنابراین چندان هم نمی‌توان به این روند با اعتماد و اطمینان نگریست یعنی پتانسیل تغییر شکل بازار در ذات قیمت‌ها نهفته بوده است. حال این شرایط با افزایش ادامه دار قیمت‌ها در بازار آزاد در حال واقعی شدن نرخ‌ها است یعنی ورود به فاز طبیعی داد و ستدها با محوریت بورس کالا را نوید می‌دهد، اما این اتفاق باز هم نقاط ضعف خود را دارد زیرا کاهش محدود قیمت‌های پایه و انتظار تضعیف قیمت‌ها در بورس کالا، اجازه نخواهد داد که رشد قیمت‌ها چندان هم ادامه یابد. از سوی دیگر باید به این نکته نیز اشاره کرد که زمان تاثیرگذاری واقعی کاهش قیمت‌های بورس کالا به بازار داخلی چیزی بین ۳ تا ۷ روز از روز معامله خواهد بود زیرا فرآیند تسویه وجه در بورس، صدور حواله، هماهنگی حمل و نقل و تعیین آدرس مقصد ( در اصطلاح فعالان بازار آدرس گذاشتن) همچنین تحویل در انبار و سپس عرضه فیزیکی به این فاصله زمانی نیاز دارد هرچند که پیش فروش کردن و همچنین جو روانی حاصل از معامله، سریع‌تر از تاثیر واقعی آن؛ بر روند بازار موثر خواهد بود. با توجه به این شرایط باید گفت که هرچند می‌توان به ادامه این روند افزایش قیمت‌ها در کوتاه‌مدت امیدوار بود، اما تاثیرگذاری آن تنها بر پایه این فاکتور چندان هم قدرتمند نخواهد بود.

نکته دیگر درخصوص روند نوسان قیمت‌ها بحث مهم کدهای معاف از مالیات است. در روزهای اخیر اطلاعیه، خبر و شنیده‌های بسیاری از محدودشدن این گروه از خریداران در رسانه‌ها و بین فعالان بازار دست به دست شده است. در گذشته نسبت به مدیریت کدهای معاف از مالیات تلاش‌هایی صورت گرفته و در پرسش و پاسخ رسانه‌ها و فعالان بازار با مدیران و تصمیم سازان این عرصه نیز این انتظار بازار به سطوح بالاتر مدیریتی مخابره شده و اقدامات مطلوبی نیز صورت گرفت. حال با توجه به نامه دفتر صنایع تکمیلی شرکت ملی پتروشیمی مبنی بر محدودکردن خرید این قبیل خریداران به دلیل بی‌نظمی‌های بازار، بسیاری از شرکت‌های پتروشیمی و عرضه‌کنندگان اصلی که خود بعضا نیز دل خوشی از رفتار این گروه از خریداران ندارند، برای محدودکردن فعالیت‌های نامتعارف آنها و همچنین مدیریت بازار داخلی دست به کار شده و ممکن است که این اقدامات باز هم ادامه یابد. در صورت گستردگی این اقدامات می‌توان به انسجام بازار، منطقی شدن قیمت‌ها بر پایه نرخ‌های بورس کالا، شفافیت بیشتر اوضاع و همچنین اصلاح روند حرکت قیمت‌ها امیدوار بود. با توجه به فعالیت گسترده پیشین کدهای معاف از مالیات که تاثیر آن در روند قیمتی در بازار آزاد کاملا مشهود بوده است، از این پس دیگر ابهامات قیمتی و ناموزونی نرخ‌ها بین بورس و بازار کاهش خواهد یافت که سیگنال مهمی به شمار می‌آید. با فرض صحت این ادعا رشد قیمت‌ها در بازار آزاد برای برخی گریدهای خاص حداقل تا متعادل شدن نرخ‌های بورس و بازار ادامه یافته یعنی حداقل در کوتاه مدت می‌توان به ادامه رشد قیمتی در بازار آزاد پلیمرها امیدوار باشیم.

پیش‌بینی‌های صعودی اما آرام