بازار فولاد در مسیر اصلاح؟

گروه بورس کالا: بازار فولاد در حالی دومین ماه از سال جدید را همچنان با فراز و فرودهایی پشت سر می‌گذارد که تلاش‌هایی برای حفظ قیمت‌ها در این بازار در حال انجام است. بر این اساس نگاهی به آمار معاملات بورس کالای ایران نشان می‌دهد که از ابتدای هفته جاری تا‌کنون، عرضه‌های محدودی از میلگرد و تیرآهن در این مرجع معاملاتی صورت گرفته است.

این عرضه‌ها که می‌توان آنها را در دسته عرضه‌های خرد در نظر گرفت در حالی از سوی تولیدکنندگان به متقاضیان خرید ارائه شده است که برخی فعالان بازار نشانه‌هایی از هدایت بازار را در این عدم عرضه جست‌وجو می‌کنند. به این ترتیب برخی فعالان بازار عقیده دارند یکی از علل اساسی کاهش چشمگیر عرضه محصولات فولادی در بازار علاوه بر کنترل سطح فعلی قیمت‌ها و پیشگیری از افت آن، تمایل فولادسازان به صادرات در سایه رشد قیمت‌های جهانی است. تمایل فولادسازان به صادرات که با هدف فروش با قیمت‌هایی بالاتر و همچنین کنترل قیمت‌ها در بازار داخل (در نتیجه عرضه کمتر) است، در حالی ادامه دارد که نگاهی به بازارهای بین‌المللی شکننده بودن قیمت‌ محصولات فولادی را نشان می‌دهد. آن‌طور که از منابع بین‌المللی خبر می‌رسد، در ترکیه تلاش‌ها برای افزایش قیمت میلگرد در این هفته با شکست مواجه شده است. از دیگر سو برخی پیشنهادهای چینی‌ها هم بازار را به‌هم ریخته است، با این حال هنوز نشانه‌هایی از پذیرش قیمت‌های بالاتر وجود دارد که البته عملیاتی نشده است.

بر این اساس بازار داخلی در حالی با کاهش عرضه و تلاش برای ثبات قیمت‌ از سوی تولیدکنندگان همراه شده است که پیش‌بینی می‌شود با ادامه یافتن این روند تا چند ماه آینده شاهد ثبات قیمت‌ها باشیم، مگر اینکه روند افت قیمت‌های جهانی با شیبی تند آغاز شود. معاون بازاریابی و فروش ذوب آهن اصفهان در رابطه با چرایی کاهش عرضه در بورس کالای ایران به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: عرضه محصولات فولادی معمولا بر‌اساس نیاز بازار و همچنین موجودی انبار صورت می‌گیرد که در رابطه با ذوب‌آهن، این خالی بودن انبارها بوده که باعث شده است در این هفته عرضه‌ای صورت نگیرد. احسان دشتیانه در ادامه تمایل به صادرات به منظور کاهش عرضه در بازارهای داخلی و حفظ قیمت‌ها را نیز یکی دیگر از دلایل کاهش عرضه از سوی تولیدکنندگان ارزیابی می‌کند. دشتیانه همچنین از توافقی که به تازگی میان تولیدکنندگان شمش و نوردسازان صورت گرفته است خبر می‌دهد.

هماهنگی برای حفظ قیمت فولاد

دشتیانه در توضیح بیشتر در رابطه با توافق اخیر فولادسازان برای حفظ قیمت‌ها می‌گوید: طی توافقی که میان تولیدکننده‌های شمش و نورد صورت گرفته قرار بر این شده است که قیمت شمش از قیمت‌های فعلی (که در بازار بر اساس نوع شمش و مبدا آن چیزی بین ۱۳۵۰ تا ۱۴۱۰ دلار در تن است) کمتر نشود، این تصمیم از آنجایی اتخاذ شده است که با توجه به قیمت‌های جهانی و تعرفه‌ای که برای واردات وجود دارد، قیمت شمش وارداتی بیشتر از قیمت‌های داخلی خواهد بود. بر‌اساس این تصمیم قیمت شمش کاهش نخواهد یافت و نوردسازان نیز برای خرید شمش تقاضای کاهش قیمت از تولیدکنندگان اصلی این کالا نخواهند داشت، زیرا در این صورت از زیان هر دو گروه پیشگیری خواهد شد. این توافق در حالی صورت گرفته است که چنانچه قیمت‌های جهانی با شیب شدید نزولی همراه شود، تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

هدف بورس کالا برای ورود به بازار آهن چیست؟

اما تلاش تولیدکنندگان فولاد برای ثابت نگه داشتن قیمت‌ها در حالی ادامه دارد که فعالان بازار عقیده دارند این بازار با مشکلات فراوانی همراه است و همچنان با رکود دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. هرچند در این میان تلاش‌هایی برای به حرکت درآوردن بازار فولاد در حال انجام است، اما این تلاش‌ها نیز با اما و اگرهایی همراه هستند. نمونه یکی از این تلاش‌ها بازدید مدیرعامل بورس کالای ایران از بازار آهن شاد‌آباد است که هفته گذشته انجام شد. این بازدید که چهارشنبه هفته گذشته به همراه جمعی از فعالان صنف آهن فروش صورت گرفت، در نهایت با پیشنهادهایی برای بهبود معاملات در بازار آهن از سوی حامد سلطانی‌نژاد همراه بود. عرضه محصولات در سبدهای کوچک در بورس کالا و نصب تابلوهایی از سوی بورس کالا در بازار آهن یکی از پیشنهادهایی بود که از سوی سلطانی‌نژاد مطرح شد. بر اساس این پیشنهاد، با نصب این تابلوها معاملات بازار آهن به‌صورت شفاف برای فعالان بازار و همچنین خریداران در دسترس خواهد بود.

اما این اقدام تا چه میزان عملیاتی خواهد بود و چه تاثیری بر روند معاملات بازار خواهد داشت؟

یک کارشناس صنعت فولاد در پاسخ به این سوال «دنیای اقتصاد» می‌گوید: نصب این تابلوها مانند آنچه در گذشته جریان داشت، می‌تواند از نظر روانی به رونق معاملات کمک کند زیرا فعالان بازار می‌توانند میزان عرضه، قیمت‌ها و اطلاعاتی از این دست را به‌صورت شفاف مشاهده کنند، این در حالی است که به‌‌رغم تاثیر مثبتی که تحرک اطلاعاتی می‌تواند در بازار داشته باشد؛ حالا این اطلاعات برای بازاری‌ها چندان در دسترس نیست. این فعال حوزه فولاد در ادامه می‌گوید: ایجاد تابلوهای فیزیکی در بازار می‌تواند میزان تقاضا، کشف قیمت‌های اولیه و اطلاعاتی از این دست را به خوبی به فعالان بازار ارائه کند و در پی این اتفاق شفاف‌سازی در بازار حاکم خواهد شد اما تمام این پیشنهادها در صورتی عملیاتی و با نتایج خوبی همراه خواهند شد که بورس با هدف افزایش درآمد برای خود آن را پیگیری نکند و به دنبال انجام مسوولیت اجتماعی خود در این زمینه باشد. از نگاه این فعال حوزه فولاد، بازار آهن مشکلات بسیاری دارد که چنانچه پیشنهادهای اخیر اجرایی شوند تنها می‌توانند بستری خوب برای ایجاد شفافیت ایجاد کنند. به این ترتیب به نظر می‌رسد ایجاد این لایه دوم برای معاملات از سوی بورس کالا (که می‌تواند محلی برای فعالیت تجار خرد بازار باشد) در صورتی‌که با دیدگاه بازار رخ دهد، می‌تواند مکانیزم خوبی برای کنترل معاملات و ایجاد شفافیت باشد.

اما رئیس اتحادیه آهن‌فروشان کشور در رابطه با پیشنهادهای اخیر به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در حال حاضر ۲ هزار و ۸۰۰ واحد در بازار آهن مشغول کار هستند و ما با توجه به این تعداد در دیدار مدیر‌عامل بورس کالا از بازار به او گفتیم چنانچه شرایطی فراهم شود که افراد حقیقی هم بتوانند در کنار افراد حقوقی از بورس کالا خرید کنند، بسیاری از مشکلات مربوط به صدور فاکتور و پرداخت مالیات از سوی آهن‌فروش‌ها حل خواهد شد. محمد آزاد در ادامه می‌گوید: بر این اساس قرار بر این شد که سبدهای کوچکی برای عرضه تعریف شوند تا خریداران حقیقی هم توان ورود به بورس کالا را داشته باشند، البته دو کارگروه برای بررسی بیشتر این پیشنهاد از سوی آهن‌فروشان و بورس کالا در نظر گرفته شده است تا ابعاد حقوقی این تصمیم بررسی و شرایط ورود حقیقی‌ها به بورس کالا فراهم شود. به عقیده آزاد چنانچه پیشنهادهای جدید مبنی بر عرضه‌های خرد و ورود تابلوی بورس کالا به بازار آهن عملیاتی شود، بسیاری از مشکلات مالیاتی آهن فروشان حل و شفافیت بیشتری نیز بر معاملات حاکم خواهد شد.

اما در حالی‌که کارشناسان عقیده دارند چنانچه روند ورود افراد حقیقی به بورس تسهیل شود، بسیاری از مشکلات در بازار آهن مرتفع خواهد شد؛ گروهی دیگر عقیده دارند روند بوروکراتیک ورود افراد به بورس کالا برای معامله و همچنین هدف احتمالی بورس کالا برای درآمدزایی از این کانال، می‌تواند اجرای پیشنهادهای اخیر را با مشکل همراه کند. این حدس و گمان‌ها در حالی وجود دارد که دشتیانه می‌گوید: به نظر می‌رسد بورس کالا باید خودش را با شرایط بازار تطبیق دهد و زمینه‌ای را فراهم کند تا هر دو گروه خریدار و فروشنده برای حضور در بورس کالا تمایل داشته باشند، در حال حاضر اگرچه مدیریت بورس کالا در حال تلاش برای حل برخی مشکلات است اما واقعیت این است که در حال حاضر بسیاری از تولیدکنندگان محصولات فولادی و خریداران آنها به علت سخت بودن روند کار در بورس کالا تمایلی برای ورود به این فضا ندارند. او در ادامه می‌گوید: هرچند پیشنهاد مدیرعامل بورس کالا مبنی بر ورود خرده‌فروشان به بورس کالا و نصب تابلو در بازار نوید حل مشکلات بوروکراتیک برای ورود خریداران جدید به بورس کالا را می‌دهد اما به نظر می‌رسد برخی محدودیت‌های قانونی مانعی برای اجرای این پیشنهاد شود.

دشتیانه در حالی این نگاه را دارد که در ادامه با تاکید بر آغاز فروش اینترنتی شرکت ذوب آهن اصفهان می‌گوید: ما برنامه‌ای جدی برای آغاز فروش اینترنتی داریم، هرچند ترجیح می‌دهیم این کار را با همکاری بورس کالا انجام دهیم و پیش از آن به عرضه‌های خرد در بورس کالا تمایل داریم، اما به نظر می‌رسد پیگیری فروش اینترنتی از سوی تولیدکننده نیز راهکار خوبی برای عرضه‌های خرد باشد. او در ادامه عقیده دارد بورس کالای ایران نتوانسته است به خوبی تمام تولیدکنندگان و خریداران را به این محل جذب کند، زیرا حالا بسیاری از تولیدکنندگان به دلایل مختلف، جز در برخی موارد حاضر به عرضه محصولات خود در بورس کالای ایران نیستند. حال با تمام این تفاسیر باید دید بازدید مدیرعامل بورس کالای ایران از بازار آهن شاد‌آباد و پیشنهادهایی که طی این بازدید مطرح شد، چه نتایجی در پی خواهد داشت و آیا در پی آن شفافیت بر معاملات بازار آهن حاکم خواهد شد؟