بازار پتروشیمی از مواد اولیه سیراب شده است؟
هدایت واقع‌بینی به بازار پلیمرها
مدتی است که معاملات در بورس کالای ایران رونق یافته تا جایی که پس از ماه‌های طولانی، عرضه و تقاضای مطلوبی به بازار وارد شده است. این شرایط در نهایت موجب شده تا حجم معاملات در بورس کالا افزایش داشته باشدکه به تغذیه بهتر بازار داخلی از مواد اولیه پلیمری منتهی خواهد شد. جذابیت بیشتر معامله در بورس کالا برای عرضه‌کنندگان اصلی، کاهش جذابیت صادرات، خودنمایی پررنگ خریداران واقعی در بورس در کنار کاهش جذابیت سفته‌‌بازی‌ها، امیدواری به سودآوری معاملات در بورس در کنار وجود تقاضای واقعی برای مواد اولیه و محصولات نهایی در بازار آزاد و همچنین عرضه‌های جذاب شرکت‌های بزرگ را می‌توان از دلایل اصلی این وضعیت به شمار آورد. این در حالی است که افزایش عرضه‌ها در بازار داخلی با محوریت معاملات در بورس کالا را باید جدی گرفت زیرا در کنار افزایش واسطه‌گری‌ها در هفته‌ها و ماه‌های گذشته همچنین حضور چراغ خاموش کدهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده در معاملات بورس کالا، حجم عرضه‌ها به بازار داخلی افزایش داشته که در نهایت به کاهش قیمت‌های پیشنهادی در بازار منجر می‌شود. این وضعیت که تاکنون به خودنمایی عرضه در برابر تقاضا در بازار داخلی منتهی شده است را باید جدی گرفت، زیرا آینده این بازار را با محوریت بازار آزاد رقم خواهد زد.
نگاهی به معاملات پلیمرها در بورس کالای ایران در روز گذشته نشان می‌دهد که بسیاری از گریدها با توجه خریداران رو به رو شده که نشان‌دهنده تقویت حجم معاملات و بهبود تولید در صنایع پایین دستی است. بالا بودن نسبی معاملات سلف - مچینگ و نقدی - مچینگ، خرید بر اساس تقاضای موثر در بازار داخلی و کاهش آرام جذابیت سفته‌‌بازی و واسطه‌گری و البته خودنمایی پتانسیل ترس درخصوص واسطه‌گری‌ها، کاهش التهاب درخصوص معامله برخی گریدهایی که در گذشته جذابیت فراوانی داشتند همچون گریدهای لوله یا PVC، کاهش التهاب پلی‌استایرن‌ها، واقعی شدن شرایط معاملات و در نهایت منطقی شدن رفتار فعالان بازار را می‌توان ویژگی‌های معاملات روز گذشته در بورس کالای ایران دانست. در ادامه باید به این نکته اشاره کرد که به دلیل زمانبر بودن معاملات در مچینگ مخصوصا برای کدهای غیرمرتبط، بخشی از معاملات در این حوزه قابل مخابره نخواهد بود.
بازار داخلی پلیمرها
بازار آزاد محصولات پلیمری این روزها شاهد ثبات نسبی قیمت‌ها است تا جایی که پس از مستهلک شدن شتاب رشد قیمت‌ها به تبعیت از افزایش نرخ‌های پایه در بورس کالا، حجم صعود یا سقوط قیمت‌ها محدود شده که می‌توان از این شرایط به‌عنوان ثبات نسبی نرخ‌ها خبر داد. این در حالی است که شرایط کلی در بازار پلیمرها از تغییر شکلی محدود خبر داده که می‌تواند آینده‌ای دگرگون را در پیش چشم خود ترسیم کند.
هم‌اکنون جو عمومی در بازار داخلی را باید با ثبات به شمار آورد، هرچند که ضعف تقاضای موثر یکی از واقعیت‌های بازار به شمار رفته ولی در برابر مقاومت فروشندگان، هنوز افت قیمت‌ها استارت نخورده ولی آغاز خواهد شد. این در حالی است که تمام گریدها از این ویژگی برخوردار نبوده و احتمال تقویت تقاضا برای برخی گریدهای خاص وجود دارد. به‌عنوان مثال از هم‌اکنون جو افزایش تقاضا برای برخی گریدهای پلیمری به جهت تولید ظروف یکبار مصرف به منظور فروش در اعیاد شعبانیه و حتی ماه مبارک رمضان استارت خورده ولی هنوز در بازار تاثیر چندانی نداشته است.
در صورت نادیده گرفتن این گریدهای خاص جو غالب بازار به نفع عرضه است زیرا حجم بالای معاملات در هفته‌های اخیر تاکنون باعث شده تا به کمک تقویت موجودی انبارها در بازار داخلی، عرضه‌ها بر تقاضا فزونی داشته باشد هرچند که رفتار خریداران به دلیل گفتمان غالب تجاری در این بازار، هنوز به گونه‌ای جای‌گیری نکرده است که کاهش محسوس قیمت‌ها را باعث شود. در هر حال پتانسیل کاهش قیمت‌ها در این بازار وجود داشته ولی به بررسی بیشتری نیاز خواهد داشت.
درخصوص عرضه به بازار داخلی باید به چند نکته توجه داشت. نکته اول آنکه به دلیل کارنامه ضعیف اغلب تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی در سال گذشته، برای ماه‌های ابتدایی سال جاری این شرکت‌ها قطعا تلاش خواهند داشت تا با افزایش حجم تولید و فروش خود، جایگاه بهتری را در بورس اوراق بهادار به خود اختصاص داده که البته عدم رشد قیمت سهام این گروه‌های مهم در بورس را نیز باید داده‌ای برای تایید این احتمال به شمار آوریم. از سوی دیگر این شرکت‌ها اغلب در پایان سه ماهه اول اقدام به برگزاری مجامع سالانه می‌کنند؛ بنابراین روزهای پیش رو زمان بسیار مهمی برای تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان اصلی خواهد بود تا گزارش سه ماهه بهتری را ارائه کنند. در صورت صحت این طرز فکر، از هم‌اکنون باید منتظر افزایش حجم تولید و عرضه این شرکت‌ها در بورس و بازار باشیم که قطعا به برتری عرضه‌ها منجر خواهد شد. نکته دیگر آنکه به کمک افزایش محسوس حجم معامله در بورس کالا آن هم از پایان اسفندماه تاکنون، بخش مهمی از موجودی انبارهای کارخانه‌های تولیدی به فروش رفته یعنی تولید جذابیت بیشتری پیدا می‌کند که باز هم سیگنالی برای تقویت عرضه‌ها به شمار می‌آید هرچند که ممکن است این رشد عرضه، تنها در اطلاعیه عرضه در بورس کالای ایران محقق شود ولی باز هم جو روانی رشد عرضه‌ها بر روند عمومی در بازار موثر خواهد بود.
نکته دیگر را باید دستورات تاثیرگذار بر روند تولید در شرکت‌های پتروشیمی به شمار آوریم زیرا به دلیل کاهش محسوس حجم تولیدات صنعتی در سال گذشته که بخش بزرگی از این افت به بخش پتروشیمی و البته پلیمرها باز‌می‌گردد، هم‌اکنون این احتمال مطرح می‌شود که فشاری دستوری بر شرکت‌های بزرگ وارد آمده که آنها را به افزایش حجم تولید مجبور خواهد کرد. این در حالی است که ایجاد قرارگاه اقتصاد مقاومتی با فرماندهی شخص معاون اول رئیس‌جمهوری و توجه بیش از پیش به افزایش حجم تولید قطعا به تقویت عرضه‌ها در بازار داخلی و حتی بازارهای صادراتی منجر خواهد شد.
نکته مهم دیگر در بازار داخلی را باید انتظار برای افزایش حجم تولید در صنایع پایین‌دستی دانست زیرا هم‌اکنون و پس از پایان یافتن ایران پلاست دهم و همچنین کسب اطلاعات از شرایط بازار و مخصوصا پیدا کردن عرضه‌کنندگان مواد اولیه، ماشین‌آلات و قطعات و همچنین خریداران جدید، بازار به سمت تحرکی جدید حرکت کرده که البته همه ساله در این روزها تجربه می‌شود. با توجه به تجربه سال‌های قبل و روند عمومی در اقتصاد ایران در کنار عرضه مطلوب مواد اولیه در بازار داخلی، به احتمال قوی باید بازار با افزایش آرام تقاضا و همچنین بهبود حجم تولید در صنایع پایین‌دستی رو‌به‌رو شود که به معنی ورود بازار پلیمرها به یک فاز تثبیت خواهد بود.
بازارهای جهانی
در بازارهای جهانی شاهد نوسان قیمت‌های نفت خام در سطوحی مطلوب هستیم هرچند که پس از شکست خوردن طرح فریز نفتی و البته اعتصاب گسترده در بخش نفت کویت که به کاهش ۴۰ درصدی عرضه نفت خام این کشور منجر شده است، قیمت نفت مجددا به بالاتر از ۴۰ دلار در هر بشکه افزایش داشته که اتفاق مهمی در بازار نفت به حساب می‌آید. در هر حال باید به این نکته اشاره کرد که بازار نفت پس از گذار از ابهامات بسیار بزرگی، هم‌اکنون مجددا قیمت‌هایی نزدیک به ۴۰ دلار را برای نوسان برگزیده که نشان می‌دهد میل این بازار به سمت حفظ این سطوح و حتی رشد بیشتر قیمت‌ها است. این ویژگی هرچند بیشتر به گمانه‌زنی شبیه است ولی نشان می‌دهد که بازار میل به نوسان در سطوحی بالا را داشته و امید است که همین قیمت‌ها در بازار باقی بماند. در هر حال هنوز بازار نفت با ابهامات بسیاری همچون افزایش عرضه ایران، بالابودن اختلافات بین کشورهای عرضه‌کننده اصلی همچون ایران و عربستان، مشکلات امنیتی در عربستان یا عراق و همچنین کاهش حجم تولید از شیل اویل‌ها در آمریکا در کنار انتظار برای افزایش حجم تقاضای نفت خام در آمریکا و سایر کشورهای جهان در روزهای گرم سال مخصوصا برای نفت سبک جهت استفاده در پالایشگاه‌ها به منظور تولید بنزین رو به رو است که در نهایت این بازار را هنوز هم خطرناک جلوه می‌دهد ولی نوسان در همین سطوح می‌تواند یک موفقیت برای بازار نفت به شمار آید هرچند که یک پله کاهش نیز از موفقیت‌های این بازار نمی‌کاهد.
با توجه به این موارد در کنار تغییر جهت در بازار جهانی محصولات پتروشیمی باید گفت که این بازار هم‌اکنون در سطوحی مطلوب و حتی بهتر از بازار نفت قرار گرفته که در کنار عقب‌نشینی آرام خریداران، جهت‌گیری کاهشی آرام آن چندان هم دور از ذهن نخواهد بود هرچند از هم‌اکنون این روند کاهش قیمت‌ها در بازارهای آسیایی استارت خورده است. در هر حال به رغم افزایش ۱۰ دلاری قیمت اتیلن در بازارهای شرقی، اغلب گریدهای مهم پتروشیمی همچون پلی‌اتیلن‌های سبک، سنگین و پلی‌پروپیلن‌های نساجی با کاهش قیمت رو به رو شده‌اند و بسیاری دیگر از گریدها نیز ثبات نرخ داشته‌اند. با توجه به تمامی این موارد دورنمای بازارهای جهانی هم‌اکنون کاهشی است، ولی شتاب افت قیمت‌ها را باید بسیار محدود ارزیابی کرد. این در حالی است که جریان غالب در بازار محصولات پتروشیمی حتی با رشد محدود قیمت نفت هم نمی‌تواند به افزایش قیمت‌های خود ادامه دهد، زیرا به استثنای پت بطری و برخی پلی‌اتیلن‌های سبک، سایر گریدها با کاهش تقاضا رو به رو هستند و تنها کاهش قیمت‌ها می‌تواند به بازگشت خریداران منجر شود. در نهایت باید این گونه نتیجه‌گیری کرد که جهت‌گیری بازارهای جهانی به سمت کاهش نرخ و سپس ثبات قیمت‌ها حرکت کرده هرچند که از شتابی بسیار آرام برخوردار خواهد بود.
تاثیر سیگنال‌های جهانی بر بازار داخلی
با توجه به میل بازارهای جهانی به ثبات نرخ‌ها و همچنین بالابودن حجم عرضه‌ها در بازار آزاد، از هم‌اکنون باید منتظر خودنمایی چند داده منفی در بازار داخلی باشیم هرچند که نمی‌تواند شتاب چندانی داشته باشد. این در حالی است که نیم نگاهی به بازار ارز نیز از جهت‌گیری کاهشی آرام آن خبر داده یعنی هم بازارهای جهانی و هم بازار ارز، برای رشد قیمت‌های بازار آزاد داده‌هایی منفی به شمار می‌آیند ولی هر دو این سیگنال‌ها بسیار ضعیف بوده یعنی نمی‌تواند افت پرشتابی را به بازار آزاد تزریق کند. با توجه به تمامی این موارد و در صورت تجربه کاهشی محدود در بازار آزاد که از هم‌اکنون نیز استارت خورده است، بازار می‌تواند به سمت تثبیت قیمت‌ها حرکت کند و شرایط مطلوبی را در روند عرضه و تقاضا شاهد باشیم.
ارسال نظر