مترجم: سید محمد رضا دانشگر

کارشناس صنعت فولاد

mdaneshgar@tuvnordiran.com

انجمن جهانی فولاد به تازگی در گزارشی پیش‌بینی خود از تقاضای جهانی فولاد در دو سال آینده میلادی را منتشر کرده است. این انجمن پیش‌بینی می‌کند که مصرف فولاد جهان در سال ۲۰۱۶ میلادی حدود یک درصد افت داشته در سال ۲۰۱۷ نیز ثابت است یا رشد ناچیزی خواهد داشت. بر‌اساس این گزارش که در تاریخ چهارشنبه ۱۳ آوریل ۲۰۱۶ (۲۵ فروردین) منتشر شده است، تقاضای کل فولاد جهان در سال ۲۰۱۶ با افتی ۸/ ۰ درصدی نسبت به سال قبل به ۱۴۸۸ میلیون تن خواهد رسید. همچنین پیش‌بینی شده است که این عدد در سال ۲۰۱۷ با رشد ۴/ ۰ درصدی به ۱۴۹۴ میلیون تن برسد. پیش‌بینی انجمن جهانی فولاد برای میزان مصرف در دو سال آینده در حالی است که در سال ۲۰۱۵ میلادی مصرف فولاد جهان با ۳ درصد افت به ۱۵۰۰ میلیون تن رسیده بود. در واقع چنانچه پیش‌بینی این انجمن به واقعیت تبدیل شود، میزان مصرف جهانی فولاد در دو سال آینده میلادی نسبت به سال ۲۰۱۵ کمتر خواهد بود.

بازار فولاد تحت تاثیر کاهش رشد اقتصادی چین

سال ۲۰۱۵ برای اغلب مناطق دنیا با کاهش تقاضا و مصرف فولاد همراه بود. کشور چین که به تنهایی نیمی از فولاد دنیا را مصرف می‌کند در این سال با افت ۴/ ۵ درصدی مواجه بود که باعث شد معدل مصرف فولاد دنیا ۳درصد کاهش داشته باشد. در این میان اما منطقه یورو وضعیت بهتری داشت و رشد ۸/ ۲ درصدی را در این سال تجربه کرد. اما کشورهای سی‌ای اس (شامل روسیه، بلاروس، قزاقستان، مولداوی، ازبکستان، ارمنستان، آذربایجان، تاجیکستان و قرقیزستان)، آمریکای شمالی و جنوبی همگی با افت تقاضا مواجه بوده‌اند. شرایط اقتصادی در سال گذشته میلادی به‌گونه‌ای بود که حتی منطقه خاورمیانه که در سال‌های اخیر همواره روند افزایشی در مصرف فولاد داشته است، در سال ۲۰۱۵ کاهش یک درصدی را در مصرف فولاد تجربه کرد.


چین: ضعف تقاضای فولاد در دو سال پیش رو

در ادامه سیاست‌های تعدیل رشد اقتصادی چین، به نظر می‌رسد که رشد اقتصادی این کشور کماکان در سطوح پایین قرار بگیرد. از طرفی رکود شدید فعالیت‌های ساختمانی در چین باعث رکود بخش تولید به‌ویژه در صنعت فولاد شده است. این در حالی است که بهبود بخش ساختمان در آینده نزدیک نیز پیش‌بینی نمی‌شود. انتظار می‌رود تقاضای فولاد چین در سال‌های 2016 و 2017 به ترتیب با 4 و 3 درصد کاهش همراه شود و در سال 2017 به 626 میلیون تن برسد که 15درصد کمتر از سال 2013 است. همچنین بر اساس بررسی‌های انجمن جهانی فولاد سهم کشور چین از کل مصرف فولاد دنیا که از 9/ 47 درصد سال 2009 به 8/ 44 درصد در سال 2015 رسیده بود، در سال 2017 به رقم 9/ 41 درصد خواهد رسید.


کاهش قیمت انرژی و بازار فولاد کشورهای نفتی

افت بهای نفت و کاهش بودجه دولت‌های کشورهای نفتی در دو سال اخیر، سرمایه‌گذاری این دولت‌ها در پروژه‌های عمرانی به‌خصوص حوزه نفت و گاز را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. به این ترتیب با کاهش بودجه‌های عمرانی، تقاضای فولاد نیز در کشورهای یاد شده با کاهش همراه شده است. اما از دیدگاه دیگر، کاهش بهای نفت بخش زیادی از فشار مالی را از دوش کشورهای واردکننده انرژی برداشته و امکان اعمال محرک‌های پولی جهت تحریک رشد اقتصادی و ایجاد فرصت برای اصلاحات ساختاری اقتصادی این کشورها را فراهم کرده است. در عین حال به نظر می‌رسد که قیمت‌های انرژی در حال حاضر در کمترین سطح قرار دارند.

کشورهای در حال توسعه: کاهش سرعت رشد تقاضا

بر‌اساس آنچه انجمن جهانی فولاد بررسی کرده است، تقاضای فولاد در برخی از کشورهای در حال توسعه هنوز کمتر از پیش‌بینی‌ها است. شرایط منطقه‌ای، کاهش قیمت‌های انرژی، همچنین تنش‌های داخلی و منطقه‌ای که برخی از این کشورها با آن دست به گریبان هستند نیز مزید بر علت شده است. در حال حاضر برزیل و روسیه با مسائل داخلی و ساختاری دست به گریبان هستند و انتظار می‌رود تقاضای فولاد این دو اقتصاد بزرگ به‌خصوص برزیل همچنان کاهشی باشد.

تقاضای فولاد کشور برزیل در سال 2015 نسبت به سال قبل 7/ 16 درصد کاهش داشته است و پیش‌بینی می‌شود در سال 2016 نیز با کاهش 8/ 8 درصدی مواجه باشد. در عین حال مصرف فولاد برزیل در سال 2017 کمی ترمیم خواهد شد و 1/ 3 درصد رشد می‌کند. اما در این میان، شرایط هند کمی متفاوت است و با توجه به کاهش قیمت‌های نفت و پروژه‌های توسعه زیرساخت‌ها در این کشور انتظار می‌رود مصرف فولاد هند در هر دو سال 2016 و 2017 معادل 4/ 5درصد رشد داشته و در سال 2017 به 3/ 88‌میلیون‌تن برسد.در کشور ترکیه نیز پیش‌بینی می‌شود تقاضای فولاد 3/ 3 درصد در سال 2016 و 2/ 3درصد در سال 2017 افزایش پیدا کند. رشد تقاضای فولاد در کشورهای آسه آن (تایلند، مالزی، ویتنام، اندونزی و فیلیپین) نیز با وجود تاثیرپذیری از چین مثبت پیش‌بینی شده و رشدی 6 درصدی برای این منطقه انتظار می‌رود. در مجموع رشد تقاضای فولاد برای کشورهای در حال توسعه (به‌جز چین) برای دو سال آینده میلادی به ترتیب 8/ 1درصد و 8/ 4 درصد پیش‌بینی می‌شود و در سال 2017 به 457 میلیون تن می‌رسد که حدود 30درصد از مصرف فولاد کل دنیا را شامل می‌شود.


کشورهای توسعه‌یافته: حفظ رشد باوجود باد مخالف

با وجود تاثیرپذیری از ضعف کلی تقاضای فولاد جهان، پیش‌بینی می‌شود که کشورهای توسعه یافته روند کلی بهبود اقتصادی خود را حفظ کرده و رشد مصرف فولاد در این کشورها در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ به ترتیب به ۷/ ۱درصد و ۱/ ۱درصد برسد. در منطقه یورو، رشد ملایم تقاضای فولاد با توجه به بهبود شرایط سرمایه‌گذاری ادامه پیدا خواهد کرد، اگر چه وضعیت پناهجویان و بحران‌های اخیر اروپا ابهاماتی را در این خصوص ایجاد کرده است. در ایالات متحده نیز تقاضای فولاد در پی افت قیمت‌های نفت و تقویت دلار کاهش پیدا کرده است، ولی بهبود وضعیت اشتغال و تقویت بخش مسکن، تقاضای بازار فولاد را حمایت خواهد کرد. رشد مصرف فولاد در بازار ایالات متحده در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ به ترتیب ۲/ ۳ درصد و ۷/ ۲درصد پیش‌بینی می‌شود.

ظرفیت استفاده شده واحدهای فولاد جهان

اما در کنار پیش‌بینی مصرف فولاد دنیا در دو سال آینده، یک شاخص مهم دیگر نیز همه ماهه توسط انجمن جهانی فولاد پایش می‌شود و آن ظرفیت استفاده شده واحدهای فولاد جهان است. براساس آخرین آمار، میزان این شاخص در ماه گذشته میلادی به 2/ 66 درصد رسید که به معنی وجود 34 درصد ظرفیت خالی (معادل 800 میلیون تن) در کل صنایع فولاد دنیا است؛ موضوعی که رقابت بین فولادسازان بزرگ را سخت‌تر خواهد کرد. در ماه مشابه در سال 2013 میزان ظرفیت استفاده شده واحدهای فولادی دنیا حدود 80 درصد بوده است. به این ترتیب در طول سه سال به میزان 14 درصد به ظرفیت خالی فولادسازان دنیا اضافه شده است که خود معادل 300 میلیون تن فولاد در سال است. حال با تمام این تفاسیر و با توجه به اینکه شرایط فولادسازان کشورمان بعد از اجرای برجام با تحولاتی همراه خواهد بود، به نظر می‌رسد در دست داشتن چشم‌اندازی که انجمن جهانی فولاد برای مصرف جهانی فولاد در دو سال آینده ترسیم کرده است، بتواند به برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر از سوی فولادسازان منجر شود.

رشد ملایم تقاضای جهانی فولاد