چشم‌انداز باثبات فیوچرز در پساتحریم

منیره نظامیوند چگینی: نوسانات بازار طلای جهانی و به تبع آن بازار نقد و آتی سکه طلای داخلی در روزهای باقیمانده از سال جاری نسبت به ماه‌ها و هفته‌های پیشین شدت بیشتری گرفته است. به گزارش «دنیای اقتصاد» به‌نظر می‌رسد بسیاری از معامله‌گران بازار آتی در این ایام که سال ۹۴ رو به پایان بوده و در بحبوحه آغاز سال جدید هستیم، انتظار دارند با افزایش تقاضا و در نتیجه رشد بهای سکه مواجه باشیم. این در حالی است که در طرف مقابل بسیاری از فعالان و سرمایه‌گذاران بر این باورند که در شرایط کنونی بازار طلا، سکه و ارز از پتانسیل لازم و کافی برای جذب خریداران برخوردار نیست و به همین دلیل، حداقل در بازه میان‌مدت نمی‌توان انتظار رشد و بهبود چندانی را از این بازارها داشت. به عقیده این دسته از فعالان، پس از اجرایی شدن برجام و لغو تحریم‌ها و نیز با رشد عرضه، محرکی برای تقویت بازار سکه و دلار وجود نخواهد داشت.

محسن کرکه آبادی، تحلیلگر بازارهای کالایی و کارشناسی ارشد مهندسی مالی، طی مصاحبه با خبرنگار «دنیای اقتصاد» درخصوص چشم انداز و جهت‌گیری بازار آتی سکه در دوران پسابرجام اظهار کرد: با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور طی سال‌های اخیر، به‌طور محسوسی انتظار این مساله می‌رفت که در شرایط اقتصادی پسابرجامی یا به عبارتی در شرایط اقتصادی کشور پس از لغو تحریم‌ها نیز نباید به دنبال اتفاق معجزه آسایی در اقتصاد و شرایط سخت آن بود، و بالطبع باید در موازات دوره پسابرجام به اصلاح و تقویت ساختار اقتصادی کشور برای کسب توسعه بازارهای مالی و رشد اقتصادی پرداخته شود.

وی افزود: وقتی با دیدی منطقی و علمی به تمامی صنایع کشور و منافع حاصله آنها از برداشته شدن تحریم‌ها و در کل به اقتصاد خرد و کلان نگاه کنیم این‌گونه برداشت می‌شود که رویدادهای پسابرجام همان‌گونه که بعضی از اقتصاددانان گفته‌اند فقط حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد در شرایط فعلی تاثیرگذار خواهد بود، این در حالی است که در موقعیت کنونی، بازارهای مالی کشور در شرایط روانی مثبت‌تری به‌سر می‌برند و مهار نکردن اصولی و برنامه‌ریزی شده آن می‌تواند پس از برآورده نشدن انتظارات بیش از حد مردم از شرایط پسابرجامی، باعث ایجاد شوک منفی بزرگی در اقتصاد کشور شود.

کرکه آبادی با اشاره به اهمیت بازار فیوچر، ادامه داد: بازار معاملات آتی سکه نیز یکی از این بازارهای مالی است که پس از لغو تحریم‌ها مانند بورس اوراق بهادار تهران نوسانات مثبت و رونق خوبی به خود گرفته و حتی به‌رغم اینکه بازار طلا با نوسانات و روند کاهشی همراه شده بود، اما با این حال توانسته قسمتی از نقدینگی راکد موجود در جامعه را به سمت خود جذب کند. به گفته وی، قیمت قراردادهای آتی مهم‌ترین عامل در عقد این قراردادها است که از عوامل و شرایط سیاسی، مالی و اقتصادی، واکنش و رفتارهای فعالان بازار و حتی عوامل روانی بازار‌های موازی دیگر با این بازار متاثر می‌شود. فاکتورهای موثر بر تغییرات قیمتی این قرارداد‌ها از نظر مالی در کنار کشف قیمتی عرضه و تقاضایی، ثبات و نوسانات بازار و نیز کارآیی بازار به عوامل موثر بر ارتباط روند بهای سکه نقدی و آتی در هنگام سررسید قراردادها نیز بستگی دارد.

وی با اشاره به اینکه نرخ طلای نقدی، انتظارات و پیش‌بینی‌ روند قیمتی آن در زمان سررسید قراردادها مهم‌ترین عامل با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کشور در پسابرجام است که از ثبات نسبی برخوردار شده است، گفت: با این وجود با فرض ثبات نسبی شرایط سیاسی و اقتصادی می‌توان گفت در حال حاضر مهم‌ترین عامل تاثیر‌گذار بر بازار آتی سکه، قیمت طلا است که بیشترین تاثیر را از نرخ جهانی طلا می‌پذیرد. به عقیده این تحلیلگر؛ نرخ جهانی طلا با توجه به عرضه و تقاضای آن تعیین می‌شود که کشور‌های تولیدکننده طلا، بانک‌های مرکزی و فروشندگان طلای قراضه مهم‌ترین عرضه‌کنندگان این فلز گرانبها و صنعتگران عرصه طلا و جواهر و سرمایه‌گذاران نیز از جمله تقاضا‌کنندگان آن محسوب می‌شوند. همچنین عوامل و شرایط بین‌المللی مانند شوک‌های سیاسی، عوامل ژئوپلیتیک، تغییرات قیمتی محسوس در بازار‌های جهانی موازی طلا مانند نفت، همچنین سفته بازی، بحران‌های اقتصادی و مهم‌تر از همه نرخ ارزهای اساسی خصوصا ارزش دلار و نرخ بهره در آمریکا بر قیمت جهانی طلا تاثیر می‌گذارند.

کرکه‌آبادی در ادامه اذعان کرد: در این میان، دلار به دلیل ارزش‌گذاری طلا با استفاده از این ارز بین‌المللی، مهم ترین عامل تاثیرگذار بر قیمت طلا است که معمولا رابطه‌ای عکس با قیمت جهانی طلا دارد. منطق این رابطه از ساده‌ترین اصول اقتصاد پیروی می‌کند، به‌طوری که وقتی ارزش دلار بالا می‌رود قیمت طلا برای خرید با استفاده از ارزهایی به غیر از دلار گران می‌شود و کاهش تقاضای طلا در بازار‌های جهانی را به دنبال دارد که به دنبال این روند، قیمت طلا با کاهش روبه‌رو‌ می‌شود و بالعکس. البته گاهی اوقات این رابطه در شرایط‌ خاص اقتصاد جهانی نقض می‌شود که ثابت شده این رابطه همیشه صادق نیست، مانند سال ۲۰۰۵ که طلا و دلار با هم روند افزایشی به خود گرفتند. همچنین می‌توان گفت قیمت جهانی طلا با بهای جهانی نفت نیز معمولا رابطه مستقیم دارد، به‌طوری که افزایش بهای جهانی نفت بالا رفتن تورم جهانی را در پی دارد و به دلیل وقوع این تورم، سرمایه‌گذاران سعی می‌کنند تا در این شرایط سرمایه خود را تبدیل به چیزی کنند که بیشترین مقاومت را در برابر افزایش تورم داشته باشد، که طلا بهترین انتخاب موجود است و به دنبال بالا رفتن تقاضا برای خرید این فلز گرانبها قیمت آن نیز افزایش می‌یابد.

وی افزود: همان‌طور که می‌دانیم این روزها بهای نفت در پایین‌ترین و کم‌سابقه‌ترین سطوح ممکن در سال‌های اخیر قرار دارد و با توجه به ثبات نسبی و تدریجی شرایط سیاسی و اقتصادی منطقه و پیش‌بینی‌های تکنیکالی می‌توانیم در آینده‌ای نزدیک ثبات و به دنبال آن افزایش نسبی بهای نفت با شیبی بسیار ملایم را شاهد باشیم. از طرفی نیز بسیاری از اقتصاددانان برجسته جهان پیش‌بینی کرده‌اند به زودی تقویت ارزش دلار در برابر یورو به دلیل عواملی همچون افزایش نرخ بهره در آمریکا را شاهد خواهیم بود. حال با در نظر گرفتن تمامی عوامل و شرایط جهانی گفته شده که پیش روی ما قرار دارد و با توجه به شرایط اقتصادی پسابرجامی می‌توان انتظار داشت که بازار معاملات آتی سکه کشور بنا به دلایل گفته شده که باعث افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در این بازار می‌شود، به تدریج با روند صعودی حجم معاملات که جذب بخشی از نقدینگی راکد جامعه را به همراه دارد مواجه شویم و به موازات آن فرصتی برای توسعه اقتصادی کشور توسط تمامی بازار‌های مالی فراهم شود.