محمدحسین بابالو: عقب‌نشینی جدی حجم معامله پلیمرها در هفته گذشته و انتظار بازار از اعلام قیمت‌های پایه جدید در هفته پیش‌رو را می‌توان مهم‌ترین رخدادهای بازار محصولات پتروشیمی در روزهای اخیر دانست که از عقب‌نشینی خریداران و انتظار افت قیمت‌های پایه خبر می‌دهد. کاهش فاصله قیمتی بین بورس کالا و بازار آزاد و جولان مولفه ترس نیز باعث شده تا با سرکوب تقاضا، حجم خرید به هفته‌های آینده تعمیم داده شود. مشخص نیست که همچون هفته‌های گذشته این طرز فکر برای فعالان بازار سودآور خواهد بود یا خیر زیرا تجربه نشان داده این قبیل رویکردها حداقل در ماه‌های اخیر چندان هم مفید نبوده است.

حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران در هفته‌ای که گذشت کاهش محسوسی داشت تا جایی که شاهد کمترین حجم معامله از اول مردادماه تاکنون بودیم. در هفته گذشته حجم معامله پلیمرها با کاهش ۵۰ درصدی نسبت به هفته پیش از آن به ۱۹ هزار و ۶۷۳ تن رسید که رقم بسیار خطرناکی به شمار می‌آید زیرا قطعا بازار داخلی را با کاهش عرضه از سوی بورس کالا روبه‌رو خواهد کرد. پایین بودن حجم عرضه برای برخی گریدهای جذاب، ترس بازار از کاهش بیشتر قیمت‌ها در کنار دورنمای افت نرخ ارز در بازار آزاد، انتظار کاهش قیمت‌های پایه به تبعیت از افت بهای ارز، پایین بودن قیمت‌ها در بازار داخلی که باعث شده تا فاصله قیمتی بین بورس کالا و بازار آزاد کاهش یابد، سرکوب دست ساخته تقاضا و موکول کردن خرید به هفته آینده که باز هم نشان دهنده خودنمایی مولفه ترس در بازار است و در نهایت تضعیف محدود حجم تولید آن هم در روزهای پایانی سال را می‌توان از دلایل این کاهش حجم معاملات به شمار آورد که البته رخداد بزرگی برای بازار به شمار خواهد آمد.

هم اکنون حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران به کمترین حد در ۷ ماه اخیر کاهش یافته که رخداد مهمی به شمار رفته و شاید به ریشه‌یابی نیاز داشته باشد. البته کاهش حجم معاملات به‌صورت نسبی و البته گذرا در روزهای پایانی سال رخداد چندان عجیبی نیست ولی هم اکنون تا زمان باقی مانده تا تعطیلات نوروز، شاید این افت اندکی زودهنگام باشد. البته خریداران هم اکنون منتظر اعلام قیمت‌های پایه جدید هستند و با توجه به جو بازار و انتظار کاهش قیمت‌ها به تبعیت از افت نرخ ارز، بسیاری از خریداران تقاضای خود را به هفته آینده موکول کرده که به سرکوب تعمدی تقاضا در هفته گذشته منجر شد.

همان گونه که در هفته گذشته به آن اشاره کردیم هم اکنون بازار با سیگنال قدرتمندی به نام مولفه ترس سرشاخ شده است یعنی از یک سو رشد تقاضا در روزهای پایانی سال و همچنین قیمت‌های نسبتا جذاب در بورس کالا و بازار آزاد را شاهد هستیم و از سوی دیگر ترس بازار از کاهش بیشتر قیمت‌های پایه در بورس یا نرخ بازار داخلی، تقابلی جدی را ایجاد کرده که هر کدام در حال زورآزمایی با یکدیگر است. تاکنون برنده این رقابت در بورس کالا را باید مولفه ترس دانست که در کنار کاهش حجم برخی عرضه‌ها همچون پلی اتیلن ترفتالات باعث سقوط حجم معاملات در رینگ پتروشیمی شده است. البته بازار نیز از این شرایط بی‌نصیب نبوده و کاهش ممتد قیمت‌ها در هفته‌های اخیر که باعث شده تا چند هفته پیاپی افت ادامه دار بهای پلیمرها را شاهد باشیم موفقیت دیگری برای مولفه ترس به‌شمار می‌آید. البته پس از کاهش محسوس حجم معاملات در بورس کالا، مجددا خرید گریدهای مختلف (غیرمرتبط) برای کدهای فعال بهین یابی آزاد اعلام شد که احتمالا می‌تواند به بهبود حجم معاملات در هفته‌های آینده کمک کند.

هم اکنون اکثر قریب به اتفاق فعالان بازارهای مختلف بر کاهش بیشتر قیمت ارز متفق القول هستند هرچند این بازار نیز شرایط خاص خود را دارد. گشایش‌های ارزی یکی پس از دیگری، اتصال اغلب بانک‌ها به سیستم سوئیفت پس از چند سال، دستیابی شعبه‌های خارجی بانک‌های ایرانی به ارتباطات پیشین، آزادسازی دارایی‌های ارزی ایران در سایر کشورها و بانک‌ها و بسیاری رخدادهای مشابه مواردی است که از احتمال کاهش قیمت دلار خبر می‌دهد ولی این موارد همه ماجرا نیست. اگر به نوسان قیمت ارز در هفته گذشته نگاهی بیندازیم شاهد آن خواهیم بود که پس از افت محسوس قیمت دلار، در ادامه هفته بهای اغلب ارزها در بازار آزاد وارد یک فاز افزایشی شده تا جایی که در پایان هفته گذشته دلار باز هم به سطوحی بالاتر از ۳۵۰۰ تومان دست یافت. این مطلب را نمی‌توان نادیده گرفت زیرا سیگنالی خلاف ذهنیت بازار بوده و می‌تواند تغییراتی مهم را در ادامه فعالیت اغلب بازارها ایجاد کند. واقعیت آن است که دلار ارزان چندان هم برای دولت و اقتصاد ایران مفید نخواهد بود زیرا به تقویت واردات و کاهش جذابیت صادرات منجر شده و البته رقابت بین تولیدات داخلی و اجناس وارداتی را شدت می‌بخشد. کاهش قیمت نفت، وجود تورم حتی در سطوح فعلی، روند افزایشی قیمت دلار در ماه‌های گذشته (به استثنای بهمن ماه) و افزایش تقاضا برای اسکناس در روزهای پایانی سال در کنار عدم تزریق واقعی ارز به بازار داخلی از سوی دولت در سطوحی که تاثیر آن مشهود باشد و از همه مهم‌تر عدم ارتباطات ارزی واقعی مثلا گشایش اعتبارات اسنادی برای اروپا یا امکان حواله ارزی مستقیم به اقصی نقاط جهان همچون گذشته، مواردی است که در برابر بازار ارز حداقل در کوتاه‌مدت مقاومت خواهد کرد. رخدادی که از هم اکنون واقعیت‌های آن با افزایش زیرپوستی قیمت دلار مشهود است.

با توجه به این موارد بهتر است فعالان بازار چندان هم به کاهش جدی و شتابان قیمت دلار دل خوش نکنند زیرا حداقل در بازار پلیمرها همه چیز وابسته به قیمت دلار نیست و باید به روند عمومی عرضه و تقاضا آن هم در روزهای پایانی سال بیش از پیش توجه داشت. در بازار داخلی پلیمرها در هفته‌ای که گذشته روند عمومی قیمت‌ها نزولی بود هرچند همچون هفته پیش از آن در روزهای پایانی، (همگام با رشد نرخ ارز در بازار آزاد) شاهد افزایش نسبی قیمت برخی گریدها بودیم ولی به کل بازار تعمیم پیدا نکرد. بالابودن حجم عرضه‌ها در بازار داخلی پس از چند هفته حجم معاملات قابل اتکا در بورس کالا، کاهش قیمت دلار هرچند مجددا افزایشی شد، فعالیت مجدد کدهای معاف از مالیات با فروکش کردن جو رسانه‌ای پیشین، نوسان قیمت جهانی نفت خام و همچنین ترس از کاهش بیشتر قیمت‌ها و عقب‌نشینی فراگیر خریداران در کنار افزایش عرضه اجناس وارداتی، مواردی بود که در نهایت به کاهش قیمت‌ها در بازار آزاد منجر شد. هم اکنون که از یک سو حجم معاملات در بورس کالا به شدت کاهش یافته و از سوی دیگر دلار نیز به آرامی افزایش نرخ داشت همچنین حجم عرضه‌ها به آرامی کاهش خواهد یافت، ممکن است جهت‌گیری بازار تغییر کرده و فعالان این عرصه حتی غافلگیر شوند زیرا اوضاع کلی بورس و بازار و توجه به حجم معاملات هفته گذشته، غافلگیر‌کننده بوده است.

تناقض سیگنال‌ها در بازار پتروشیمی