غفلت در ایمنی معادن

وضعیت معادن زغال‌‌سنگ در کشور

حادثه معدن طبس بار دیگر این موضوع را به فضای معدنکاری در کشور گوشزد می‌کند که ایمنی در معادن به‌‌ویژه معادن زغال‌‌سنگ بسیار مغفول باقی مانده است که نیازمند توجهی جدی است. معادن زغال‌‌سنگ به ‌‌دلیل وجود گازهای قابل اشتعال و شرایط کاری بسیار سخت، از جمله محیط‌‌های پرخطر به ‌‌شمار می‌‌روند که نیاز به سطح ایمنی بالایی دارند. باید به این موضوع توجه داشت که حدود ۱۲۰ معدن زغال‌‌سنگ در کشور فعال هستند که از این تعداد حدود ۱۰ معدن جزو معادن بزرگ به حساب می‌‌آیند، ضمن اینکه ۶۵‌درصد زغال‌‌سنگ کشور در معدن طبس تولید می‌شود. همچنین حدود ۲۰‌هزار نفر در معادن زغال‌‌سنگ مشغول به فعالیت هستند که ایمنی آنها باید قبل از هر موضوعی مدنظر دست‌‌اندرکاران قرار گیرد. در این زمینه محمدرضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران عنوان می‌کند که بارها گوشزد کرده‌‌ایم که وضعیت ایمنی معادن زغال‌‌سنگ کشور در سطح پایینی قرار دارد و از استانداردهای مرسوم خارج است که باید این امر مورد توجه قرار گیرد. باید توجه داشت که وضعیت ایمنی و سلامت کارگران در معدن زغال‌‌سنگ کشور در بدترین حالت خود قرار دارد.

معادن زغال‌‌سنگ محیطی خطرناک

سعید صمدی دبیر انجمن زغال‌‌سنگ ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در پاسخ به این پرسش که چرا بیشتر حوادث معدنی در معادن زغال‌‌سنگ کشور اتفاق می‌‌افتد، عنوان کرد: در کل محیط معادن زغال‌‌سنگ محیط خطرناکی است و این حوادث به دلیل گاززا بودن این معادن روی می‌دهد. موضوع دوم نیز به این مساله برمی‌‌گردد که نیروی انسانی بیشتری در معادن زغال‌‌سنگ کار می‌کنند که در صورت حادثه شاهد تلفات جانی بیشتری خواهیم بود که این موضوع بیشتر به چشم می‌‌آید، وگرنه در سایر معادن نیز حوادث روی می‌دهد، اما به دلیل درگیر شدن نیروی انسانی کمتر در سایر معادن، حوادث آن معادن، کمتر به چشم می‌‌آید.  صمدی در پاسخ به این پرسش که حادثه انفجار معدن طبس به چه دلیل بوده است، گفت: کارشناسان تاکنون به محل دقیق حادثه برای ارائه گزارش دقیق نرسیده‌‌اند، اما بر اساس نوع انفجار به نظر می‌رسد که این حادثه به دلیل تصاعد و تجمع گاز در معدن رخ داده است.

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا متصاعد شدن گاز در معدن قابل اندازه‌‌گیری نیست، گفت: در حالت عادی این گاز قابل اندازه‌‌گیری است، اما مساله این است که ممکن است گاز متان در صورت تصاعد چند ساله به یکباره آزاد شود و این مساله قابل پیش‌بینی و پیشگیری نیست.  دبیر انجمن زغال‌‌سنگ ایران در ادامه با برشمردن ویژگی‌‌های معدن طبس خاطرنشان کرد: این معدن، یکی از بزرگ‌ترین معادن بخش خصوصی با قدمتی ۳۰ ساله است که یک‌‌‌هزار و ۷۰۰ نفر در آن مشغول به کار هستند که سالانه ۴۰۰‌هزار تن زغال‌‌سنگ از آن استخراج می‌شود. اتفاقا این معدن یکی از معادن مجهز کشور است که طی ۲۰ سال گذشته اخطاریه ایمنی دریافت نکرده بود و به‌‌طور منظم بازرسی‌‌های مربوطه در آن صورت می‌‌گرفته و ما انتظار چنین حادثه‌‌ای را برای این معدن نداشتیم، اما همان‌‌گونه که عنوان کردم نشت گاز قابل پیش‌بینی و قابل پیشگیری نیست. 

صمدی در ادامه یادآور شد: البته باید اذعان کرد که معادن زغال‌‌سنگ در کشور از لحاظ دانش فنی و تجهیزات ایمنی عقب نگه داشته شده‌‌اند، در چند سال گذشته نیز با وجود مکاتباتی برای واردات تجهیزات ایمنی و مکانیزاسیون معادن، همچنان این معادن کشور مغفول مانده‌‌اند، از این رو کماکان شاهد حوادثی این چنین ناگوار در کشور هستیم.  وی در پاسخ به این پرسش که آیا این معدن متعلق به بخش خصوصی است و آیا کارگران آن بیمه هستند، گفت: این معدن متعلق به بخش خصوصی است و حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ سهامدار دارد که برخی از کارگران آن نیز سهامدار خود این معدن هستند، البته تمام کارگران آن بیمه هستند. با توجه به خطرناک‌‌ بودن معادن زغال‌‌سنگ تمام کارگران این معادن، علاوه بر بیمه معمولی، بیمه حوادث و بیمه مسوولیت نیز می‌‌شوند.

بی‌‌توجهی به معادن زغال‌‌سنگ

دبیر انجمن زغال‌‌سنگ ایران با اشاره به این موضوع که زغال‌‌سنگ در ایران در صنعت فولاد کاربرد دارد، بیان کرد: ‌‌ تا زمانی که در کشور فولاد تولید می‌شود به زغال‌‌سنگ نیز نیاز داریم و هم‌‌اکنون سالانه بین ۳ تا ۴ میلیون تن زغال‌‌سنگ مصرف می‌‌کنیم، اما باوجود معادن زغال‌‌سنگ در کشور همچنان شاهد واردات زغال‌‌سنگ به کشور هستیم، با اینکه واردات زغال‌‌سنگ، سه برابر هزینه بیشتری دارد، اما کماکان شاهد واردات آن به داخل هستیم. طبیعی است که با این قیمت‌های داخلی، معادن زغال‌‌سنگ نمی‌توانند اقدام به مکانیزاسیون و نوسازی خود کنند. صمدی در ادامه یادآور شد: البته اختلاف قیمت زغال‌‌سنگ داخلی و خارجی ناشی از موضوع کیفیت نیست و تنها ۳۰درصد به خاطر کیفیت است. بر اساس آخرین آمارها ۸۰۰ میلیون دلار زغال‌‌سنگ در سال ۱۴۰۱ به کشور وارد شده است که اگر ۸۰ میلیون دلار به بخش معادن اختصاص می‌‌یافت، امروز شاهد چنین حوادثی در معدن نبودیم. برای تجهیزات ایمنی معادن به ۳۰ میلیون دلار نیاز است. وی در ادامه با اشاره به این موضوع که در کل معادن زغال‌‌سنگ در چند سال اخیر مغفول مانده، تاکید کرد: معادن باید به سمت مکانیزاسیون پیش بروند تا با افزایش سطح فناوری در معادن، شاهد کاهش نیروی کار در این بخش و افزایش تولید باشیم.

اخبار مرتبط