صنعت سیمان از تنگناهای تجاری پنهان آسیب می‌بیند
ضربات پنهان به صنعت خاکستری
در دنیای امروز هر واحد تولیدی که تحقیق و توسعه مداوم را در دستور کار قرار ندهد، محکوم به شکست است چرا که نیازها با گذشت زمان تغییر می‌کنند؛ در کشور ما برخی صنایع توانسته‌‌‌اند همگام با پیشرفت‌‌‌های جهانی ماشین‌‌‌آلات و تولیدات خود را به‌‌‌روز کنند و برخی دیگر همچنان به سبک و سیاق چند دهه پیش تولید می‌کنند؛ صنعت سیمان از جمله صنایعی است که در دهه ۸۰ رشد کمی و کیفی چشمگیری را تجربه کرد اما در ادامه، فقدان سود‌‌‌آوری لازم باعث شد تا تحقیق و توسعه به فراموشی سپرده شود تا جایی که امروز از ۱۰۰ نوع سیمان کمتر از ۱۰ نوع در ایران تولید می‌شود و از طرفی رشد چند برابری هزینه‌ها نسبت به درآمدها باعث شده تا حتی سرپا نگه داشتن برخی کارخانه‌‌‌ها و پرداخت حقوق پرسنل با اما و اگر همراه باشد.
این در حالی است که سرمایه‌گذاری صورت گرفته در این صنعت و ارزش روز کارخانههای تولیدی شانه‌به‌شانه سودآور‌‌‌ترین صنایع کشور می‌‌‌زند. آنچه بیش از هر عامل دیگری صنعت سیمان را دچار چالش کرده، بهای این ماده زیر‌‌‌بنای توسعه است که در بورسکالا با سیاست‌‌‌های وزارت صمت و البته با هدف جلوگیری از افزایش بهای مسکن با نرخ ارزان در اختیار خریداران قرار می‌گیرد که البته ایجاد این شرایط هیچ‌گونه تاثیری بر کنترل تورم مسکن نداشته و شاهدیم که این نیاز اولیه برای بسیاری از مردم تبدیل به یک آرزوی دست‌نیافتنی شده و در سمت دیگر هم واحدهای سیمانی درگیر مشکلات ابتدایی مانند نبود نقدینگی برای جایگزینی قطعات فرسوده هستند. جدید‌ترین مشکل این صنعت، تامین مازوت است که شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی یک هفت خوان را پیش پای شرکت‌ها قرار داده است و در حالی که شرکت‌ها برای خرید مازوت به نرخ گاز اقدام می‌کنند که باید به قیمت محموله مازوت کرایه حمل‌ونقل بپردازند و از طرفی چنانچه میزان تولید آنها متناسب با الگوی بهینه مازوت مصرفی نباشد، میزان مازوت مازاد را باید به نرخ فوب خلیج فارس محاسبه کنند؛ اتفاقی که در سال گذشته هم افتاد و برخی شرکت‌ها تا ۵۵ میلیارد تومان جریمه شدند.
مدیرعامل سیمان آباده گفت: متاسفانه به سیاق سال گذشته این بار هم قوانین سفت و سختی را در رابطه با مازوت برای شرکت‌های سیمانی تعیین کرده‌اند که می‌تواند ادامه حیات شرکت‌ها را با اما و اگرهای بسیاری تهدید کند.
پیوند زین‌العابدینی ضمن اشاره به این مطلب افزود: برخی از شرکت‌ها با توجه به قوانین در مورد مازوت عنوان می‌کنند که حاضر به خرید سوخت و ادامه تولید در زمستان نیستند اما این واقعیت را نباید از نظر دور داشت که شرکت‌ها به هر حال هزینه‌هایی ثابت مانند حقوق کارگران را پرداخت می‌کنند و از طرفی اخراج کارگران گذشته از نگرانی کارفرمایان برای زندگی و معیشت آنها، تبعات اجتماعی نامطلوبی در جامعه به همراه دارد.
وی با اشاره به مشکلات ملی صنعت سیمان تصریح کرد: قطعا چنانچه یکی از قطعات اصلی کارخانههای سیمان مانند گیربکس دچار مشکل شود، تامین این قطعات با توان مالی فعلی شرکت‌ها ماه‌ها زمان نیاز دارد. چرا که هزینه‌های استهلاک در نظر گرفته نشده و صرفا درآمدها صرف هزینه‌های جاری شده است.
مدیرعامل سیمان آباده با بیان اینکه در صورت تجدید ارزیابی تمامی شرکت‌های سیمانی زیان‌ده هستند، اظهار کرد: سودی که برخی از شرکت‌های سیمانی در صورت‌حساب‌های دفتری خود نشان می‌دهند، بدون در نظر گرفتن بهای روز شرکت‌های سیمانی است و در صورتی که این سود به صورت واقعی محاسبه شود، خواهیم دید که تمامی شرکت‌های سیمانی زیان‌ده هستند.
زین‌العابدینی افزود: در دهه ۸۰ هر کیسه سیمان ۲۰ دلار بود و امروز بهای هر کیسه سیمان به یک دلار رسیده است. با وجود این برخی با کمترین افزایش قیمت سیمان فریاد وامصیبتا سر می‌دهند. این در حالی است که تمامی قطعات باید با دلار و به نرخ روز در شرایط تحریم خریداری شوند. بنابراین در حالی که قیمت تجهیزات نسبت به دهه ۸۰ به نسبت دلار ۵۰ برابر رشد داشته، شاهدیم که بهای سیمان به کمتر از یک‌بیستم رسیده است.
وی در مورد عملکرد بورسکالا در زمینه افزایش بهای سیمان نیز گفت: در ابتدای ورود سیمان به بورسکالا مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت‌ها بود اما رفته‌رفته با دخالت‌های دولت در این بازار اجازه افزایش قیمت‌ها بر اساس مکانیزم بازار داده نشد. از سوی دیگر سازمان حمایت هم صرفا تولیدکننده را تحت فشار قرار می‌دهد و کاری به عرضه و تقاضا ندارد. متاسفانه دولت نه حاضر است در فاز قیمت اجازه افزایش را صادر کند و نه در بخش هزینه‌ها از شرکت‌های سیمانی حمایت کند.
زین‌العابدینی تصریح کرد: مصالح‌فروش‌ها و بتن‌فروش‌ها که به اشتباه به عنوان مصرف‌کننده تعیین شدهاند، از سیمان ارزان سود بالایی کسب می‌کنند در حالی که محصول نهایی یعنی بتن توسط همین سازندگان بتن با قیمت بالا تولید و عرضه می‌شود اما کسی یقه فعالان بازار و تولیدکنندگان بتن آماده را نمی‌گیرد.
مدیرعامل سیمان آباده تصریح کرد: متاسفانه صنعت سیمان با شتاب بسیار بالایی به سمت ورشکستگی و از بین رفتن بخشی از تولید حرکت می‌کند چرا که هزینه‌های این صنعت به هیچ عنوان تناسبی با درآمدهای آن ندارد و انتظار ما این است که انجمن صنفی کارفرمایی صنعت سیمان عمدتا مسائلی را پیگیری کند که قادر به ورشکستگی این صنعت هستند.
وی ادامه داد: در گذشته وزارت صنعت و معدن برای بهره‌وری تسهیلاتی را در اختیار شرکت‌ها قرار می‌داد اما امروز خبری از این تسهیلات نیست و در واقع مشوقی برای صنعت سیمان وجود ندارد.
زین‌العابدینی با اشاره به قرار گرفتن سیمان در گروه مواد خام و نیمه خام عنوان کرد: ارتقای تکنولوژی و کارهای نو بسیار حائز اهمیت است اما باید واحدهای تولیدی برای اجرای این طرح‌‌‌ها از توان مالی لازم برخوردار باشند؛ بنابراین لازم است مسائلی مانند معافیت مالیاتی صادرات سیمان را با جدیت پیگیری کند چرا که این مساله تمامی صنعت را تحت‌‌‌الشعاع قرار می‌دهد.
