در نشست خبری کارگروه متانول ایران عنوان شد
خواهان نرخ‌‌‌گذاری فرمولی نرخ گاز هستیم
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» متین دیداری، رئیس کارگروه متانول ایران در این نشست خبری عنوان کرد: در آذر و بهمن ۱۴۰۰ نرخ گاز به شدت افزایشی شد و به ۱۱هزار تومان در هر مترمکعب رسید و موجبات ضرر برای واحدهای متانول‌‌‌سازی را به وجود آورد. دولت در آن زمان نرخ را سقف ۵هزار تومان اعلام کرد و از آن زمان تا به امروز ما پیگیر اصلاح نرخ گاز بوده‌‌‌ایم. در آن زمان نرخ گاز را بر اساس هاب اروپایی در نظر گرفته بودند و با توجه به تحولاتی که در منطقه اتفاق افتاده بود، به تبع آن تاثیر خود را بر نرخ گاز خوراک ایران نیز گذاشت. در آن زمان با پیگیری‌‌‌های انجام شده درخواست ما این بود که این فرمول نرخ‌‌‌گذاری اصلاح شود. تلاش ما درباره اصلاح این فرمول و خارج شدن از حالت تک نرخی بودن بود. فروشی که ما انجام می‌‌‌دهیم بر اساس نرخ‌های جهانی انجام می‌گیرد قطعا نرخ خوراک ما نیز باید تابعی از قیمت‌های جهانی باشد. وی در ادامه توضیح داد: بر اساس قانون تنظیم مقررات مالی دولت، وزارت نفت مکلف است نرخ خوراک پتروشیمی‌‌‌ها را به گونه‌‌‌ای تعیین کند که قابلیت رقابت‌‌‌پذیری محصول در بازارهای بین‌المللی را به‌‌‌وجود بیاورد و از سوی دیگر انگیزه‌‌‌های سرمایه‌گذاری را نیز ایجاد کند.
تزلزل ارزآوری ۳ میلیارد دلاری
رئیس کارگروه متانول ایران در ادامه خاطرنشان کرد: کل واحدهای متانول‌‌‌سازی ۵/ ۳ تا ۴درصد مصرف گاز را به خود اختصاص داده‌‌‌اند و این در حالی است که ظرفیت عملیاتی متانول‌‌‌سازها، حدود ۹ میلیون تن است که ۳ میلیارد دلار برای کشور ارزآوری به همراه دارند. آیا انصاف است که این صنعت با این میزان ارزآوری بیشترین بار افزایش قیمت خوراک به آنها تحمیل شود؟ اگر به خاطر تصمیم اشتباه در نرخ‌‌‌گذاری دستوری تثبیتی واحدهای متانولی تعطیل شوند، روند ارزآوری صنعت پتروشیمی که ارزآورترین صنعت کشور است، دچار اختلال می‌شود. همچنین به صورت مستقیم در این صنعت ۱۰هزار نفر مشغول به کار هستند که این اقدام دولت، سبب بیکاری این نیروی انسانی نیز خواهد شد.
دیداری در ادامه افزود: تولیدکنندگان متانول بنگاه‌‌‌های اقتصادی هستند که با هدف ایجاد ارزش‌‌‌افزوده برای کشور تاسیس شده‌‌‌اند و موتور محرک اقتصاد کشور در صنعت پتروشیمی به‌‌‌شمار می‌‌‌روند و علاوه بر ارزآوری، بسیاری از تولیدات پایین‌‌‌دستی نیز به تولید متانول وابسته است و قرار نیست که این بنگاه‌‌‌ها زیان تولید کنند.
وی همچنین به تاثیر این تصمیم دولت بر بازار سرمایه نیز اشاره کرد و گفت: بدون شک بازار سرمایه نیز تحت‌تاثیر این نرخ‌‌‌گذاری قرار خواهد گرفت و موجبات ضرر و زیان در این بازار خواهد شد. رئیس کارگروه متانول ایران در ادامه یادآور شد: سال گذشته ما حدود ۸۰ روز به دلیل کمبود گاز در فصل زمستان را داشته‌‌‌ایم. با این اتفاق تولید متوقف و بازارهای صادراتی را از دست خواهیم داد و جبران آن برای تولیدکنندگان متانول سخت خواهد بود. در سنوات گذشته دولت جایزه صادراتی برای صادرکنندگان در نظر می‌‌‌گرفت، اما هم‌‌‌اکنون نه‌‌‌تنها جایزه‌‌‌ای در کار نیست، بلکه عوارض صادراتی از آنها دریافت می‌کند.
دیداری در ادامه تصریح کرد: بسیاری از واحدهای تولیدکننده متانول، وابسته به صندوق‌های بازنشستگی در گروه‌‌‌های مختلف هستند، یعنی تامین بخشی از حقوق بازنشستگان به سودآوری واحدهای متانولی بستگی دارد، اگر این واحدها زیان‌‌‌ده شوند یا مجبور به توقف فعالیت شوند، در زمینه تامین حقوق بازنشستگان نیز باید نهادهای ذی‌ربط فکر دیگری بکنند و فشار مضاعفی به بودجه عمومی دولت وارد خواهد شد.
واحدهای متانول‌‌‌سازی در زیان مطلق
وی در ادامه با اشاره به این موضوع که تمام واحدهای متانول‌‌‌سازی در زیان مطلق هستند، گفت: اگر این نرخ اصلاح نشود، تمام واحدهای متانول‌‌‌سازی تعطیل خواهند شد. با نرخ‌های جدید گاز و خوراک، واحدهای متانولی سه‌ماهه نخست امسال هستند و نمی‌توان ادامه فعالیت داد، بنابراین انتظار منطقی از مجلس و دولت این است که این مصوبه‌‌‌ای که کارشناسی نشده یا توسط افراد آگاه، مورد کارشناسی قرار نگرفته، مجدد مورد بازنگری قرار گیرد. رئیس کارگروه متانول ایران در ادامه با تاکید بر این موضوع که سیاست‌‌‌های اتخاذشده دولت در این راستا، ضد تولید و به شدت تورم‌‌‌زاست، افزود: در شرایطی که فروش محصول و صادرات و بازگشت ارز در کشور به‌‌‌دلیل تحریم‌‌‌ها به سختی انجام می‌شود و با توجه به شعار سال که «مهار تورم و افزایش تولید» از سوی مقام معظم رهبری اعلام شده که بالاترین سند بالادستی در زمینه تولید به شمار می‌رود، آیا با این اقدامات می‌توان این شعار را محقق کرد؟ ارزآوری که این صنعت با خود به همراه دارد می‌تواند نرخ ارز و تورم را در داخل کنترل کند.
نرخ‌‌‌گذاری دستوری منجر به شکست است
وی افزود: نرخ‌‌‌گذاری دستوری و تثبیتی بر اساس تمام تجربه‌‌‌های گذشته، منجر به شکست می‌شود و این نرخ‌‌‌گذاری دستوری باید با نرخ‌‌‌گذاری فرمولی جایگزین شود. نرخ دستوری کارآمد نیست و نخواهد بود. با این حال در مقایسه با کشورهای اطراف خود، با این نرخ، گران‌‌‌ترین نرخ گاز را به صنعت می‌‌‌دهیم. اگر نرخ خوراک بر اساس فرمول داده شود، بدون شک نرخ جهانی نیز تابعی از فرمول نرخ خوراک خواهد بود و سبب ایجاد تعادل می‌شود و نمی‌توان به‌‌‌صورت دستوری این موضوع را کنترل کرد.
تمام متانول‌‌‌سازها نمی‌توانند به سمت پایین‌‌‌دست بروند
رئیس کارگروه متانول ایران در پاسخ به این پرسش که چرا واحدهای متانول‌‌‌ساز به سمت صنایع پایین‌‌‌دست پیش نمی‌‌‌روند، عنوان کرد: متانول یک محصول با ارزش‌‌‌افزوده و استراتژیک است. البته ما بحثی در این زمینه نداریم که به سمت صنایع پایین‌‌‌دست حرکت کنیم، اما موضوع آن است که آیا جذابیت‌‌‌های سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌‌‌دست وجود دارد؟ آیا لایسنس‌‌‌ها و دانش و فناوری کافی در صنایع پایین‌‌‌دست به اندازه کافی موجود است؟ آیا برای این امر منابع مالی قابل تامین است؟ شرکت‌های جدیدی که به تازگی وارد این صنعت شدند، هم‌‌‌اکنون با وجود این مشکلات در کار خود مانده‌‌‌اند، چگونه می‌توانند به سمت صنایع پایین‌‌‌دست حرکت کنند؟ بدون شک اگر بتوان محصول باارزش‌‌‌تری از متانول تولید کرد، بهتر است که به آن سمت پیش رفت، اما تمام واحدها نمی‌توانند این اقدام را انجام بدهند.
دیداری در ادامه توضیح داد: صنعت متانول یک صنعت استراتژیک به‌‌‌شمار می‌رود و بر اساس پیش‌بینی‌‌‌ها تا سال ۲۰۲۷ میلادی تولید متانول در کل دنیا افزون بر ۱۳۷ میلیون تن در سال خواهد رسید. کشتی‌‌‌هایی با سوخت متانول وارد حوزه فعالیت شده‌‌‌اند، حتی متانول در زمینه‌‌‌های دیگر و سوخت خودرو نیز وارد شده است. در ایران نیز با توجه به تعریفی که در حوزه‌‌‌های متانولی صورت گرفته است، باید این صنعت را به عنوان یک فرصت در نظر بگیریم نه به عنوان یک تهدید. اگر این صنعت را تهدید بدانیم پس تکلیف پروژه‌‌‌هایی که در کشور ۴۰ تا ۶۰ یا ۷۰درصد پیشرفت عملیاتی دارند، چه خواهد شد؟ اگر کار خود را متوقف کنند، پس تکلیف این همه سرمایه‌گذاری که انجام شده به کجا خواهد رسید؟
وی در ادامه یادآور شد: نرخ افزایش گاز از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ با یک افزایش ۴۵۰ درصدی همراه بوده است در هیچ جای دنیا چنین افزایشی صورت نمی‌‌‌پذیرد.
رئیس کارگروه متانول ایران در پاسخ به اینکه آیا صادرات گاز به صورت خام به صادرات متانول که نرخ‌های جهانی آن کاهشی یافته، ارجحیت دارد یا خیر، بیان کرد: صادرات گاز کشور تنها به عراق و ترکیه محدود انجام می‌گیرد و در مورد عراق که با بازگشت پول صادراتی مشکل داریم. ترکیه نیز به تازگی اعلام کرده با کشف ذخایر گازی، حاضر به مذاکره با ایران برای عقد قرارداد ۲۰ ساله با نرخ ۹ تا ۱۱ سنت است؛ ارز ناشی از صادرات متانول، در نهایت ۳۵ تا ۴۵ روزه به کشور بازمی‌گردد؛ کما اینکه صادرات گاز، خام‌‌‌فروشی به‌‌‌شمار می‌رود، اما صادرات متانول، ایجاد ارزش‌‌‌افزوده از همان گاز خام است؛ بنابراین در توسعه صنعتی، باید مباحث توسعه‌‌‌ای و نیاز آینده را نیز در نظر گرفت.
