فرصت یا تهدید نرخ در گفتوگو با یک کارشناس بررسی شد
قیمت‌گذاری؛ چالش همیشگی زنجیره فولاد
در عرضه مشکلی نداریم
زنجیره تولید فولاد به فرآیند تولید فولاد از مرحله استخراج سنگآهن از معدن تا تولید شمش فولاد خام گفته می‌شود که شامل سنگآهن، کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی، شمش فولاد و پس از آن نیز محصولات نوردی می‌شود. در قیمت‌گذاری زنجیره از سنگ آهن تا سایر حلقه‌‌‌ها بر مبنای کشف قیمتی که در تابلوی بورس‌کالا صورت می‌گیرد، نرخگذاری انجام می‌گیرد.
مجید محمودی، مشاور شرکت مهندسی فولاد مبارکه در گفتوگو با «دنیای‌اقتصاد» درباره حضور زنجیره فولاد در بورس‌کالا گفت: در زنجیره فولاد از تولید آهن اسفنجی به بعد تا محصول نهایی در بورس‌کالا عرضه می‌شود. البته عرضه آهن اسفنجی نیز به صورت محدود انجام می‌گیرد، چراکه بیشتر واحدهایی که تولید آهن اسفنجی دارند، پس از تولید محصولشان در واحد فولادسازی خود آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته در میان برخی واحدهای فولادسازی مانند فولادسازی سبزوار یا واحدهای فولادسازی هشت‌گانه که افتتاح شدند، تولید آهن اسفنجی دارند که این واحدها محصول خود را در بورس‌کالا عرضه می‌کنند. هرچند برخی از این واحدها همچون فولاد شادگان و فولاد نی‌‌‌ریز در حال راه‌‌‌اندازی واحد فولادسازی هستند و محصول خود را برای خود مورد استفاده قرار می‌دهند. از این رو به صورت کلی عرضه آهن اسفنجی در بورس‌کالا محدود انجام می‌گیرد، البته باید به این موضوع توجه کرد که آهن اسفنجی به‌‌‌عنوان مواد میانی، به نوعی مواد اولیه به‌‌‌شمار می‌رود که باید تبدیل به شمش فولاد شود. اما سایر محصولات نهایی در فولاد همچون شمش، اسلب، تختال و ورق در بورس‌کالا عرضه می‌‌‌شوند.
محمودی در پاسخ به این پرسش که آیا در بورس‌کالا با کمبودی در زمینه عرضه محصولات نهایی روبه‌‌‌رو نیستیم، گفت: با کمبود عرضه در بورس‌کالا روبه‌‌‌رو نیستیم و تمام محصولات موردنیاز عرضه می‌‌‌شوند و حتی مازاد تولیدات فولادی نیز صادر می‌شود. به عبارت دیگر، یک‌سوم تولید محصولات فولادی کشور صادر می‌شود و واحدهای خوزستان، هرمزگان و فولاد مبارکه بخشی از محصولات خود را صادر می‌کنند. در زمینه محصولات نورد همچون تیرآهن، میلگرد، نبشی و... نیز علاوه بر تامین نیاز داخل، صادرات انجام می‌‌‌دهیم و به غیر از برخی ورق‌‌‌های خاص که به‌‌‌صورت محدود وارد می‌‌‌کنیم، بازار داخل تامین است و صادرات ۱۰ میلیون تنی نیز داریم.
قیمت‌گذاری، مساله زنجیره تولید فولاد
وی در ادامه با تاکید بر این موضوع که با توجه به چنین شرایطی عرضه در بورس‌کالا با مشکل روبه‌‌‌رو نیست، گفت: مساله مهم در بورس‌کالا بحث در زمینه قیمت‌گذاری است. در این راستا طی سال‌های گذشته همواره شاهد بوده‌‌‌ایم که بین حلقه‌‌‌های مختلف در زنجیره فولاد بر سر ضریب قیمت‌گذاری اختلاف وجود داشته است. البته باید به این موضوع توجه داشت که این ضرایب هر ساله تغییر می‌کنند و بر اساس این ضرایب اختلافاتی بین صنایع پایین‌‌‌دست و بالادست زنجیره فولاد پیش می‌‌‌آید.
این کارشناس فولاد در ادامه توضیح داد: در حالت کلی باید قیمت سنگآهن تابع قیمت جهانی باشد، اما در ایران شاهد هستیم که این ماده اولیه فولادسازی چندان از قیمت‌های جهانی تبعیت نمی‌‌‌کند، اما موضوع آن زمان بحث‌‌‌برانگیز می‌شود که محصول نهایی به قیمت جهانی فروخته می‌شود، از این رو معدنی‌‌‌ها معتقد هستند که باید سنگآهن نیز به قیمت جهانی نرخگذاری شود. با توجه به چنین شرایطی وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت وارد عمل می‌شود و اقدام به قیمت‌گذاری می‌کند، قیمت‌گذاری که سبب نارضایتی حلقه‌‌‌های مختلف در زنجیره فولاد می‌شود.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا بورس‌کالا شفاف عمل می‌کند، گفت: بورس‌کالا همواره شفاف عمل کرده است و دخالتی در این راستا ندارد و حتی قیمت‌گذاری را وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت انجام می‌دهد. عرضه‌‌‌ها به خوبی با شفافیت در بورس‌کالا انجام می‌گیرد، برای نمونه شرکت فولاد مبارکه تمام محصولات خود را در بورس‌کالا عرضه می‌کند و اگر چنین اتفاقی روی نمی‌‌‌داد، زمینه نامساعدی در بازار ایجاد می‌‌‌شد.
محمودی در ادامه گفت: اگر وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت در زمینه قیمت‌گذاری، دخالتی نداشته باشد و اجازه بدهد که عرضه و تقاضا در بورس‌کالا قیمت‌ها را مشخص کنند، بورس‌کالا تبدیل به یک مکان بی‌‌‌نقص برای خرید و فروش می‌‌‌شد. اما با توجه به این موضوع که به صورت کلی دولت خود را متولی می‌‌‌داند، اقدام به قیمت‌گذاری می‌کند.
وی در پاسخ به این پرسش که قیمت انرژی برای فولادسازان تا چه اندازه گران شده است که روی قیمت آنها در بورس کالا تاثیرگذار باشد، گفت: طی سال‌های اخیر دولت قیمت انرژی برای صنعت را افزایش داده است، اما کماکان قیمت انرژی به سطح قیمت‌های جهانی نرسیده است، در این زمینه فولادسازان در قیاس جهانی، انرژی ارزان‌‌‌تری را دریافت می‌کنند. در چنین شرایطی دولت مدعی است که انرژی ارزان‌‌‌تری در اختیار فولادسازان قرار داده و خود را متولی قیمت‌گذاری می‌‌‌داند و اجازه نمی‌‌‌دهد تا قیمت‌ها در بورس‌کالا بر اساس عرضه و تقاضا شکل بگیرد، البته دولت در این راستا قصد تنظیم بازار را دارد؛ اما باید اجازه بدهد که قیمت‌گذاری بر اساس عرضه و تقاضا انجام گیرد تا در یک نگاه بلندمدت نیز بازار به سر و سامان برسد.
کلام آخر
زنجیره تولید فولاد از معدن تا محصول نهایی فرآیندی چند‌‌‌مرحله‌‌‌‌‌‌ای را طی می‌کند که بدون شک سوددهی در هر کدام از این مراحل، بستگی به یک نرخگذاری منطقی و بی‌‌‌‌‌‌طرفانه دارد تا بتواند به بهترین شکل ممکن عامل ایجاد تعادل در این زنجیره شود. البته بورس‌کالا زمینه‌‌‌ای است که با عرضه و قیمت‌گذاری مناسب می‌تواند این بستر را فراهم آورد تا قیمت‌گذاری فولاد روال منطقی خود را طی کند و هر یک از حلقه‌‌‌های فولاد متناسب با خود منتفع شوند که این امر با قیمت‌گذاری دستوری تحقق نخواهد یافت و در این زمینه باید اجازه دهد که قیمت‌گذاری بر اساس منطق عرضه و تقاضا که یک امر مسلم در اقتصاد است، شکل بگیرد.
