رئیس هیات‌مدیره سیمان زابل در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرد
خودخوری صنعت سیمان
صنعت سیمان مانند موجود زنده‌ای است که برای رفع گرسنگی از بدن خودش تغذیه می‌کند
اوضاع اقتصادی واحدهای سیمانی به هیچ عنوان نوید آینده بهتر را نمی‌دهد. فعالان صنعت سیمان معتقدند با وجود تورم چند برابری نهاده‌‌‌‌های تولید به‌‌‌‌ویژه در دو سال اخیر، قیمت سیمان رشد بسیار اندکی را تحت سیطره دخالت دولت در بورس کالا تجربه کرده و همین امر باعث شده تا شرکت‌ها نتوانند برای هزینه‌های استهلاک کارخانه برنامه‌ریزی کنند.
این در حالی است که سیمانیها این صنعت را اغلب با صنعت فولاد مقایسه می‌کنند و معتقدند به‌‌‌‌رغم سرمایه‌گذاری تقریبا یکسان برای کارخانههای با ظرفیت برابر در این صنایع، شاهد بازگشت سرمایه صنعت فولاد ظرف مدت زمان پنج ساله هستیم در حالی که با یک محاسبه سر‌انگشتی می‌توان به این واقعیت رسید که بازگشت سرمایه در صنعت سیمان ۱۰۰ سال زمان نیاز دارد؛ مقایسه‌‌‌‌ای که منطقی به نظر می‌رسد کما اینکه در دهه ۸۰ بهای سیمان یک‌‌‌‌هشتم فولاد بود و امروز این نسبت به یک چهلم رسیده است. در شرایط کنونی برخی از کارشناسان معتقدند حال و روز صنعت سیمان شبیه به موجودی است که از بدن خودش برای زنده ماندن تغذیه می‌کند و ادامه این وضعیت منجر به اضمحلال و مرگ صنعتی می‌شود که امروز حدود ۲۵۰هزار میلیارد تومان ا‌رزش‌گذاری می‌شود. امروزه بخشنامه‌های خلق‌الساعه، مشکلات تامین انرژی در فصول تابستان و زمستان و دخالت‌های وزارت صمت در بازار سیمان مهم‌ترین مشکلات کنونی صنعت سیمان به شمار می‌روند و سیمانیها امیدوارند دولت هرچه سریع‌تر برای نجات این صنعت اقدام کند.
مشکلات سیمانیها برای تامین مازوت
محمدرضا احسان فر، رئیس هیات‌مدیره سیمان زابل به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» گفت: با توجه به اینکه کارخانههای سیمان از ابتدا به عنوان واحدهای مازوت سوز ایجاد شده‌اند، مخازن بزرگی برای نگهداری مازوت در اختیار دارند به گونه‌ای که در مجموع نگهداری حدود ۷۰۰میلیون لیتر مازوت توسط شرکت‌های صنعت سیمان برای استفاده در فصل زمستان امکان‌پذیر است. با وجوداین در شرایط کنونی که شرکت‌ها برای دریافت مازوت اقدام می‌کنند، شاهد سخت‌گیری‌های بی‌مورد از طرف شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی هستیم و این در حالی است که وزارت نفت برای ذخیره و نگهداری مازوت دچار مشکل است.
وی افزود: هم اکنون شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی مازوت را به صورت علی‌الحساب در اختیار شرکت‌های سیمانی قرار می‌دهد و تا تعیین نرخ نهایی چک تضمین دریافت می‌کنند. علاوه بر این مسوولان امر عنوان کرده‌اند که چنانچه میزان مصرف و تولید متناسب با الگوی مصرف تعیین شده نباشد، تمامی مازوت تحویلی به نرخ فوب خلیج‌فارس محاسبه می‌شود. نکته اساسی اینکه اصولا این نحوه فروش مازوت از حیث قانون و شرع ایراد اساسی دارد چرا که مالی فروخته می‌شود که قیمت آن نامشخص است و از طرفی تعیین الگوی مصرف از طرف فروشنده نیز به هیچ عنوان با عقل سازگار نیست چون علاوه بر اینکه در تدوین این الگو ذی‌نفع است، صلاحیت این کار را هم طبق قانون ندارد.
قیمت ارزی سیمان داخلی هر روز ارزان‌تر می‌شود
احسان فر اظهار کرد: در سال ۱۳۸۸ قیمت هرتن سیمان حدود ۵۰ دلار بود و امروز به حدود ۱۸ دلار رسیده است؛ بنابراین نه تنها سیمان (از مسیر قیمت ارزی آن) طی این مدت افزایش قیمتی را تجربه نکرده، بلکه ارزان شده است. توقع ما این بود که با ورود سیمان به بورس کالا شاهدپایان قیمت‌گذاری دستوری باشیم اما امروز نه تنها در بحث قیمت‌گذاری دخالت وزارت صمت را شاهدیم که حتی در مساله میزان عرضه هم شرکت‌های سیمانی هیچ‌گونه دخل و تصرفی ندارند.
این تولیدکننده تصریح کرد: متاسفانه شاهد اعمال سیاست‌هایی برای حذف برخی از خریداران به منظور کنترل قیمت توسط وزارت صمت هستیم و این مساله باعث مازاد عرضه در بورس کالا می‌شود. در همین رابطه دستورالعمل‌های خلق الساعه مزید بر علت شده است. به طور نمونه در مقطعی خریداران باید ۵۰درصد و در مقاطع دیگر ۱۰۰درصد بهای سیمان خریداری شده را قبل از دریافت سیمان واریز کنند.
صنعتی که هر روز ضعیف‌تر می‌شود
احسان‌فر با اشاره به مشکلات مالی صنعت سیمان گفت: روالی که دولت برای صنعت سیمان در پیش گرفته قطعا در آینده نزدیک نابودی بخش زیادی از این صنعت را در پی خواهد داشت. در واقع صنعت سیمان مانند موجود زنده‌ای است که هر بار برای رفع گرسنگی و ادامه حیات مجبور است از بدن خودش تغذیه کند و در آینده بدنی وجود نخواهد داشت که مسوولان و سیاستگذاران بتوانند برای آن نسخه درمانی بپیچند.
رئیس هیات‌مدیره سیمان زابل افزود: ادامه شرایط کنونی منجر به مرگ صنعت سیمان می‌شود و در آینده برای احیای آن شاید هیچ اقدامی جز ایجاد مجدد کارخانههای سیمان با صرف هزینه‌های گزاف وجود نداشته باشد؛ کارخانه‌هایی که ارزش روز هر کدام آنها حداقل ۳هزار میلیارد تومان است و در وضعیت اقتصادی کنونی چنین سرمایه‌گذاری به ندرت صورت می‌گیرد.
سودی که واقعی نیست
وی با اشاره به سودآوری اندک شرکت‌های سیمانی گفت: کل فروش سالانه یک کارخانه با ظرفیت یک‌میلیون تنی ۵۰۰میلیارد تومان است که اگر در بهترین حالت ۲۰درصد این رقم را به عنوان سود محاسبه کنیم، حتی امکان پرداخت هزینه‌های استهلاک کارخانه‌ها وجود ندارد؛ به این معنا که حداکثر سود ۱۰۰میلیارد تومان و اگر عمر کارخانه را ۲۰ سال در نظر بگیریم، هزینه سالانه استهلاک ۱۵۰میلیارد تومان است. بنابراین با نرخ‌های کنونی، کارخانههای سیمان از عهده پرداخت هزینه‌های نگهداری هم بر نمی‌آیند.
احسان‌فر با انتقاد از نگاه غیر‌کارشناسی به صنعت سیمان اظهار کرد: متاسفانه برخلاف تمامی اصول مورد وفاق صنعت سیمان در دنیا، کماکان باید به این نکته اشاره کنیم که سیمان و کلینکر جزو مواد خام نیستند و نباید برای صادرات این محصولات هزینه پرداخت کنیم اما گوش هیچ کس بدهکار مشکلات صنعت سیمان نیست. امیدوارم یک بار برای همیشه دولت از قیمت‌گذاری و اعمال ابزارهای حاکمیتی در بورس کالا فاصله بگیرد و اجازه بدهد که بازار خودش را متناسب با شرایط متعادل کند.
