عضو هیات‌مدیره شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران عنوان کرد
اکتشاف؛ کلید افزایش ۵ برابری ظرفیت‌‌‌های معدنی
یکی از حوزه‌‌‌هایی که در بخش معدن بسیار مغفول باقی مانده است، حوزه اکتشاف است. بخش اعظم اکتشافات کشور در سال‌های گذشته دور انجام شده و می‌توان مدعی شد که طی سال‌های اخیر اقدامات جدی در راستای شناسایی ذخایر جدید به کشف معادن بزرگ محدودی منجر شده است. میزان اکتشافات عمومی و تفصیلی انجام‌‌‌شده در کشور در مقایسه با سایر کشورهای معدن‌‌‌خیز دنیا بسیار ناچیز است و سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در این حوزه را می‌‌‌طلبد.
با اکتشاف بیشتر، ظرفیت‌‌‌های معدنی را می‌توانیم ۵برابر کنیم
حوزه اکتشاف با توجه به ریسک‌‌‌پذیری بالایی که دارد، نیازمند سرمایه‌گذاری بالایی است. این مطلب را رضا دستجردی عضو هیات‌مدیره شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرد و در ادامه گفت: در مقوله اکتشاف کارهای جدی انجام نداده‌‌‌ایم. اگر در این راستا اقدامات درخور انجام می‌‌‌گرفت، ظرفیت‌‌‌های کنونی ما در معدن می‌توانست ۵ برابر شود. نیاز داریم که به مقوله اکتشاف نگاه جدی داشته باشیم. زمینه اکتشاف با مشکلات بسیاری مواجه است.
معمای اکتشاف مواد معدنی
دستجردی در ادامه با اشاره به این موضوع که در زمینه اکتشاف با چند مشکل روبه‌‌‌رو هستیم، گفت: اکتشاف هزینه‌‌‌بر است و کشف معدن نیز مانند یک معماست و مشخص نیست به صورت قطعی معدن وجود دارد و این موضوع سبب می‌شود که کشف معدن همراه با ریسک باشد، از این رو بخش خصوصی به بخش اکتشاف به صورت گسترده ورود پیدا نمی‌‌‌کند و این وظیفه دولت است که در این زمینه سرمایه‌گذاری لازم را انجام دهد. وی در ادامه خاطرنشان کرد: موضوع دیگر در زمینه اکتشاف استفاده از دانش روز و به‌‌‌کارگیری ابزار پیشرفته است. بدون شک با در اختیار گرفتن ابزار پیشرفته؛ اکتشافات با ریسک کمتری همراه خواهد بود. حتی با توجه به ظرفیت‌‌‌هایی که در ایران وجود دارد، می‌توان مدعی شد که ریسک اکتشاف در ایران چندان بالا نیست، ولی باید به این موضوع توجه کرد که از آنجا که ما نفت داشته‌‌‌ایم، دیرتر سراغ معدن رفته‌‌‌ایم. البته طی یک دهه گذشته به این دلیل که در فروش نفت با محدودیت روبه‌‌‌رو شده‌‌‌ایم، به معدن توجه کرده‌‌‌ایم.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در زمینه استخراج متخصص کم نداریم اما به هر حال باید دولتمردان نگاه ویژه‌‌‌ای به اکتشافات داشته باشند و در این زمینه سرمایه‌گذاری کنیم و مجلس نیز باید به این حوزه توجه کافی داشته باشد. سرمایه‌گذاری در اکتشاف ارزشمند است و جواب می‌دهد و رسانه‌‌‌ها نیز می‌توانند نقش مهمی در این زمینه ایفا کنند.
کم‌‌‌توجهی به بخش خصوصی
عضو هیات‌مدیره شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران با تاکید بر این موضوع که باید در بخش اکتشاف به صورت معناداری سرمایه‌گذاری را افزایش دهیم، گفت: بخش خصوصی توان سرمایه‌گذاری گسترده در این زمینه را ندارد. این در حالی است که کشوری مانند بنگلادش شرکت‌هایی دارد که کارهای‌میلیارد دلاری انجام می‌دهند. اما در ایران شرکت‌ها را در بخش خصوصی به خوبی تربیت نکرده‌‌‌ایم که کارهای بزرگ انجام بدهند و شرکت‌ها ضعیف هستند، در حالی که با حضور شرکت‌های بزرگ می‌توانستیم رنکینگ (رتبه) ایران را در جهان در حوزه معدن ارتقا دهیم. یا برخی شرکت‌ها باید به عمق‌های بیشتری در معدن نفوذ می‌کردند. در کل باید به بخش خصوصی توجه بیشتری کنیم که کارهای بزرگ‌تری را متقبل شود، در حالی که شاید بتوان گفت برخی فعالیت‌ها در بخش خصوصی ما می‌‌‌لنگد و توانایی انجام کارهای بزرگ را کمتر دارد. در این راستا نیز دولت و مجلس باید به‌‌‌گونه‌‌‌ای پیش بروند که امکان مشارکت بخش خصوصی را بیشتر کنند.
دستجردی در پاسخ به این پرسش که آیا شرکت‌های خصوصی با کمبود سرمایه روبه‌‌‌رو هستند یا از نبود دانش و فناوری در رنج هستند، گفت: در کل؛ در زمینه به‌‌‌کارگیری بخش خصوصی ضعیف عمل کرده‌‌‌ایم و این شرکت‌ها توانایی ورود به بخش‌‌‌های بزرگ را ندارند. در حقیقت به بخش خصوصی توجه نشده است که بتواند کارهای بزرگ را انجام دهد. البته دولت‌‌‌ها همواره شعار می‌دهند که کارها را به بخش خصوصی واگذار کنند، اما در عمل این اتفاق رخ نمی‌‌‌دهد و همواره با بحران روبه‌‌‌رو بوده‌‌‌ایم. امروز بخش خصوصی در حوزه معدن و اکتشاف ظرفیت لازم را ندارد. اگر این بخش خصوصی در حوزه معدن تقویت شود، به تبع هزینه‌‌‌های دولت کاهش پیدا خواهد کرد.
سخن پایانی
در سراسر جهان بخش اکتشاف برعهده دولت و حاکمیت است. در کشور ما نیز اقدام‌‌‌هایی توسط دولت و به‌‌‌ویژه سازمان زمین‌‌‌شناسی صورت گرفته است، اما مطابق آمار در دسترس، یکی از مغفول‌‌‌ترین بخش‌‌‌ها در بودجه‌‌‌های سنواتی دولت‌‌‌ها، عدم‌تخصیص منابع کافی در اکتشاف ذخایر معدنی است؛ به گونه‌‌‌ای که در بودجه‌‌‌های سنواتی و در میان برنامه‌‌‌های مختلف کمترین بودجه اختصاصی طی سالیان مختلف، مربوط به برنامه اکتشاف و راه‌‌‌اندازی معادن بوده است؛ این در حالی است که دولت باید بیش از پیش به سرمایه‌گذاری در این حوزه توجه داشته باشد.
