«اسبر بانک» به دنیای بلاکچین قدم گذاشت؛
نسخه روسی وامهای کریپتویی
درحالیکه مرز میان بانکداری سنتی و داراییهای دیجیتال هر روز کمرنگتر میشود، نظامهای مالی جهان ناگزیر از بازتعریف نقش خود در مواجهه با فناوریهای نوظهور هستند. ارزهای دیجیتال، که زمانی در حاشیه نظام مالی رسمی قرار داشتند، اکنون به یکی از متغیرهای تعیینکننده آینده تامین مالی، مدیریت ریسک و دسترسی به نقدینگی تبدیل شدهاند. در این میان، ورود بانکهای بزرگ و دولتی به حوزه وامدهی مبتنی بر کریپتو، نشانهای روشن از تغییر پارادایم در سیاستگذاری پولی و مالی است.
Sberbank، بزرگترین بانک دولتی روسیه، با راهاندازی برنامه آزمایشی وامدهی با وثیقه رمزارزها، نهتنها گامی جسورانه در مسیر همگرایی بانکداری سنتی و اقتصاد دیجیتال برداشته، بلکه تلاش کرده است الگویی تنظیممحور برای ادغام کریپتو در ساختار رسمی مالی ارائه دهد؛ الگویی که میتواند پیامدهایی فراتر از مرزهای روسیه داشته باشد.
روسیه در خط مقدم وامهای کریپتویی
در دنیای مالی امروز که فناوریهای دیجیتال مانند ارزهای دیجیتال (کریپتوکارنسی) نقش پررنگی ایفا میکنند، بانکهای سنتی در حال تطبیق خود با این تغییرات هستند. اسبربانک، به عنوان بزرگترین بانک دولتی روسیه، در خط مقدم این تحول قرار گرفته است. این بانک اخیرا برنامه آزمایشی (پایلوت) برای ارائه وامهای پشتیبانگیریشده با کریپتوکارنسیهایی مانند بیتکوین و اتریوم راهاندازی کرده است.
طبق اظهارات معاون رئیس هیاتمدیره اسبر بانک، آناتولی پوپوف، این ابتکار با هدف ادغام داراییهای دیجیتال در خدمات بانکی سنتی و بهبود دسترسی مالی طراحی شده است. این برنامه نهتنها نشاندهنده تغییری ساختاری در چارچوب مالی روسیه است، بلکه بر اهمیت همکاری نزدیک با نهادهای نظارتی نیز تاکید دارد.
پوپوف در اینباره تصریح کرده است: «ما در حال بررسی امکان وامدهی با وثیقه کریپتوکارنسی هستیم. در روسیه، تنظیم بازار کریپتو هنوز در مراحل اولیه قرار دارد و ما آماده همکاری با رگولاتور برای توسعه راهحلهای مناسب هستیم.» این رویکرد پیشرو نشان میدهد اسبربانک تلاش دارد مسیر خود را در هماهنگی کامل با بانک مرکزی روسیه و در بستر تحولات نظارتی آینده ترسیم کند.
این برنامه آزمایشی بخشی از تلاشهای گستردهتر اسبر بانک برای ورود نظاممند به اکوسیستم داراییهای دیجیتال محسوب میشود. بر اساس گزارشهای منتشرشده از خبرگزاریهایی مانند Crypto.news و Interfax، این بانک در دسامبر ۲۰۲۵ نخستین وام امنشده با کریپتو را صادر کرده است. این وام به شرکت JSC Intelion Data اعطا شده و از رمزارزهای استخراجشده داخلی بهعنوان وثیقه استفاده شده است.
این اقدام را میتوان نخستین گام عملی در ادغام رمزارزها با سیستم بانکی روسیه دانست؛ گامی که میتواند الگویی برای سایر بانکهای این کشور و حتی سایر اقتصادهای نوظهور باشد. Sberbank قصد دارد وامهای مبتنی بر روبل را با وثیقه داراییهای دیجیتال ارائه دهد، بدون آنکه نیازی به فروش رمزارزها وجود داشته باشد؛ موضوعی که دسترسی به نقدینگی را برای دارندگان کریپتو بهطور قابلتوجهی تسهیل میکند.
این ابتکار نهتنها به اشخاص حقیقی و حقوقی امکان میدهد از داراییهای دیجیتال خود برای تامین مالی استفاده کنند، بلکه به Sberbank اجازه میدهد سهمی از بازاری داشته باشد که ارزش آن در سال ۲۰۲۵ به بیش از ۵ تریلیون دلار رسیده است. با توجه به نوسانات شدید بازار رمزارزها، Sberbank تمرکز ویژهای بر توسعه مکانیسمهای ارزیابی وثیقه و فرآیندهای تصفیه داشته تا ریسکهای اعتباری و عملیاتی را مدیریت کند.
کریپتو زیر ذره بین بانکها
علاوه بر وامدهی، Sberbank در حال توسعه پلتفرم داراییهای دیجیتال خود است؛ پلتفرمی که فرصتهای تازهای برای سرمایهگذاران نهادی فراهم میکند. طبق گزارش AInvest، برنامههای پایلوت این بانک امکان مشارکت مستقیم نهادهای بزرگ را در بازار کریپتو فراهم میسازد و میتواند به شکلگیری یک اکوسیستم دارایی دیجیتال تنظیمشده در روسیه منجر شود.
این پلتفرم شامل خدمات نگهداری دارایی (custody) و سازوکارهای امنیت عملیاتی در سطح نهادی است؛ مؤلفههایی که برای جلب اعتماد سرمایهگذاران بزرگ و کاهش ریسکهای سیستمی ضروری محسوب میشوند. هرچند بازار کریپتو در روسیه همچنان در مرحله شکلگیری قرار دارد، Sberbank پیشبینی میکند تا سال ۲۰۲۶ چارچوبهای قانونی جامعتری تدوین شود و این بانک بتواند جایگاه رهبری خود را حفظ کند.
ابتکار Sberbank در وامدهی مبتنی بر کریپتو بازتابدهنده روندهای نظارتی گستردهتر در روسیه است. بانک مرکزی این کشور اخیرا رویکردی منعطفتر نسبت به رمزارزها اتخاذ کرده و مفهوم داراییهای دیجیتال را بهصورت محدود پذیرفته است. برنامه پایلوت Sberbank نیز بر ضرورت همکاری نزدیک با نهادهای ناظر برای ایجاد چارچوبی پایدار در حوزه وامهای کریپتو تاکید دارد.
چالشهای نظارتی پیشرو شامل تدوین قوانین شفاف در حوزه نگهداری داراییهای دیجیتال، نحوه ارزشگذاری وثیقه و فرآیندهای تصفیه است. رویکرد Sberbank بر تعامل زودهنگام با رگولاتورها متمرکز شده تا چارچوبهایی طراحی شود که هم حفاظت از سرمایهگذاران را تضمین کند و هم الزامات تطبیق با مقررات را در اولویت قرار دهد.
بر اساس گزارشهای CryptoRank و MSN، صدور نخستین وام کریپتو-امنشده در روسیه نشانهای از پیشرفت تدریجی در تنظیم بازار است. با این حال، نوسانات شدید رمزارزها، ریسک تصفیه سریع وثیقه و ضرورت اجرای استانداردهای سختگیرانه KYC و AML همچنان از چالشهای اصلی به شمار میروند. Sberbank با همکاری نزدیک با بانک مرکزی تلاش دارد مدلی ایمن و قابل تعمیم برای این نوع وامدهی ایجاد کند.
ناگفته نماند که در این پایلوت، اسبربانک از راهحل اختصاصی خود مبتنی بر ماژول سختافزاری Rutoken برای نگهداری امن وثیقههای دیجیتال استفاده کرده است؛ فناوریای روسی که امنیت داراییها را در طول دوره وام تضمین میکند و ریسکهای مرتبط با نوسانات و نگهداری را به حداقل میرساند.
از رمزارز تا ترازنامه
در سطح بینالمللی، اقدام Sberbank همراستا با روندهایی است که در ایالات متحده و اروپا نیز مشاهده میشود؛ جایی که بانکها بهتدریج وارد ارائه خدمات مرتبط با کریپتو شدهاند. با این تفاوت که در روسیه، به دلیل تحریمها و تمرکز بر داراییهای داخلی، استفاده از رمزارزهای استخراجشده محلی در اولویت قرار دارد. گزارش LiveBitcoinNews تاکید میکند که ارائه وامهای روبلی با وثیقه دیجیتال، بدون فروش کریپتو، میتواند بخشی از ریسکهای بازار را کاهش دهد.
رویکرد Sberbank درسهای مهمی برای سازمانهای خودمختار غیرمتمرکز (DAOها) و استارتآپهای فینتک به همراه دارد. نخست، همسویی زودهنگام با مقررات و تعامل با نهادهای ناظر برای کاهش ریسکهای اجرایی؛ دوم، استفاده از برنامههای پایلوت و سندباکسهای نظارتی برای آزمون تدریجی محصولات؛ و سوم، سرمایهگذاری در زیرساختهای نگهداری و امنیت در سطح نهادی برای جلب اعتماد بازیگران بزرگ.
در عین حال، گسترش وامهای کریپتو پیامدهای دوگانهای برای دسترسی مالی دارد. اگرچه این ابزارها میتوانند دسترسی سریعتری به نقدینگی فراهم کنند، اما به دلیل نیاز به وثیقه رمزارزی، ممکن است به تشدید نابرابریهای مالی منجر شوند. تمرکز ثروت در بازار کریپتو باعث میشود دارندگان بزرگ دارایی از شرایط مطلوبتری برخوردار شوند، درحالیکه کاربران کوچکتر در معرض ریسک تصفیه و زیانهای شدید قرار میگیرند.
از اینرو، طراحی محصولاتی که میان نوآوری و حفاظت از مصرفکننده توازن ایجاد کند، برای نهادهایی مانند Sberbank حیاتی است. اعمال محدودیتهای دسترسی، افشای شفاف ریسکها و ایجاد سازوکارهای حمایتی میتواند به حفظ اعتبار بانک و ارتقای شمول مالی کمک کند.
در مجموع، برنامه پایلوت Sberbank برای ارائه وامهای کریپتو، گامی معنادار در مسیر ادغام داراییهای دیجیتال با بانکداری سنتی به شمار میرود. این ابتکار، با تاکید بر همکاری نظارتی و مدیریت ریسک، Sberbank را در جایگاه یکی از پیشگامان تحول مالی قرار میدهد. درسهای این تجربه میتواند برای DAOها(یعنی سازمانی دیجیتال و غیرمتمرکز که بدون مدیر مرکزی، بر اساس کدهای بلاکچینی و رای اعضا اداره میشود.)، استارتآپهای فینتک و سیاستگذاران مالی الهامبخش باشد و نشان دهد که آینده بانکداری، نه در تقابل با کریپتو، بلکه در همزیستی تنظیمشده با آن رقم خواهد خورد.
