آیا سیاست‌های کشورها می‌تواند بر قیمت بیت‌کوین قبل از هاوینگ بعدی تاثیر بگذارد؟
چشم انداز بیت‌کوین تا هاوینگ ۲۰۲۴
فاطمه زارع‌پور نبیل: قیمت بیت‌کوین در سال جاری نسبتا ثابت بوده است؛ هرچند حرکات قیمتی صعودی و نزولی بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما به‌طور کلی بیت‌کوین در محدوده مشخصی معامله می‌شود. هرچند از اوج قیمتی در زمان کووید-19 افت بسیاری داشته است، با این حال از زمانی که بیت‌کوین پس از سقوط صرافی ارزهای دیجیتال FTX به مرز 16 هزار دلاری نزدیک شد و به پایین‌ترین حد خود رسید نیز فاصله دارد.
هاوینگ رویدادی است که تداعی‌گر هنگامه افزایش قیمت بیت‌کوین است. هاوینگ (Halving) در اصطلاح به معنای به دو قسمت مساوی تقسیم کردن است و به موقعیتی اشاره دارد که در آن پاداش ماینرها به نصف کاهش می‌یابد. بنابراین بیت‌کوین کمتری در دسترس است. این رویداد در پی فواصل برنامه‌ریزی‌شده بر اساس تعداد بلوک‌های بیت‌کوین استخراج‌شده، اتفاق می‌افتد. انتظار می‌رود هاوینگ بعدی بیت‌کوین حوالی آوریل2024، زمانی که بلوک شماره 840 هزارم استخراج می‌شود، روی دهد. رویداد هاوینگ را می‌توان شاهدی بر این مدعا در دنیای رمزارز گرفت که با کاهش عرضه، قیمت یک دارایی کمیاب افزایش خواهد یافت.
کاهش عرضه برنامه‌ریزی‌شده بیت‌کوین برعکس تورمی است که با افزایش عرضه پولی فیات مانند دلار آمریکا در گذر زمان به‌وجود می‌آید. به‌عنوان مثال، یک سال پس از هاوینگ2020، قیمت بیت‌کوین تا 533درصد افزایش داشت. سوال اینجاست که آیا هاوینگ همچون گذشته موجب افزایش قیمت بیت‌کوین خواهد شد؟ یا چرخه هاوینگ با چرخه دیگری از اخبار بد همراه همچون اجرای قانون ممنوعیت استخراج ارز دیجیتال پیشنهادی چین که قیمت‌ها را در سال 2021 کاهش داد، مواجه خواهد شد. به عقیده راجر هانگ، کارشناس ارزهای دیجیتال در فوربس، هیچ کشوری را نمی‌توان یافت که بیش از چین بر تاریخچه قیمت بیت‌کوین تاثیر داشته باشد. در حال حاضر دلایل متعددی وجود دارد که می‌توان با استدلال به آنها انتظار داشت اقدامات چین حداقل تا هاوینگ بعدی در بازار خنثی باشد.
وضعیت فعلی چین
در حال حاضر چین از طریق فرمان شورای دولتی استخراج بیت‌کوین را سرکوب کرده و اکثر اشکال تراکنش بیت‌کوین در صرافی‌ها را ممنوع ساخته است. می‌توان شورای دولتی چین را چنین توضیح داد که «شاخه ابراجرایی» است که تنها در برابر نخست‌وزیر پاسخ‌گو است. در سیستم قدرت چین، نخست‌وزیر پس از دبیر کل (شی جین‌پینگ فعلی) در مقام دوم قرار دارد و به‌عنوان رئیس دولت اداری و مسوول تنظیم و توسعه رشد اقتصادی شناخته می‌شود.
تصمیمات شورای دولتی به‌عنوان خط‌مشی در دستور کار دیگر شاخه‌های دولت چین قرار می‌گیرد و تمام نهادها به سرعت خود را با آن وفق می‌دهند. استان‌های سیچوان و مغولستان داخلی که پیش از این به ماینرهای بیت‌کوین زمان بیشتری می‌دادند تا به تدریج فعالیت‌های خود را متوقف کنند، به محض تصمیم‌گیری شورای دولتی، برنامه‌های سخت‌گیرانه‌تری برای پایان دادن به استخراج بیت‌کوین در این استان‌ها را در پیش گرفته‌اند.
خبر بازنشستگی از دفتر سیاسی لیو هه، معاون نخست‌وزیر که ریاست کمیته‌ای را بر عهده داشت که ممنوعیت موثر استخراج بیت‌کوین را اجرا کرد، ممکن است در بازار نشانه خوبی تلقی شود. اگرچه او هنوز به‌طور غیررسمی درباره مسائل اقتصادی مشاوره می‌دهد، با این حال بعید به‌نظر می‌رسد در غیاب او بیت‌کوین دوباره در جلسات دفتر سیاسی مطرح شود. در حال حاضر دولت شی و لیو هه، بر نبرد فعلی سیستم‌ها و جریان‌های سرمایه‌گذاری و «مسائل تجاری و اقتصادی» با غرب متمرکز شده است.
از سوی دیگر برخی دادگاه‌های چینی بیت‌کوین را به‌عنوان دارایی دیجیتال و کالای مجازی قابل قبول به رسمیت شناخته‌اند. این مساله از مواردی بود که سال‌های متمادی در سیستم قضایی چین به نتیجه نرسیده بود. مقررات چین درباره ارزهای دیجیتال تحت عنوان «قوانین ممنوعیت کلیدی» شناخته می‌شود؛ به این معنا که: مبادله ارزهای رمزنگاری‌شده برای مناقصه قانونی یا در سطح فردی غیرقانونی است و افزایش سرمایه از طریق عرضه اولیه سکه (ICO) غیرمجاز تلقی می‌شود. به این ترتیب دفتر مرکزی هیچ صرافی معتبر و شناخته‌شده‌ای در چین اجازه فعالیت ندارد. همچنین ممنوعیت شدیدی برای استفاده از ارزهای دیجیتال به‌عنوان ارز قانونی یا ارز در گردش اعمال شده است. با این حال، حق شهروندان چینی برای نگهداری بیت‌کوین به‌عنوان یک کالای مجازی، توسط چندین دادگاه تایید شده است.
در وضعیت فعلی بعید به‌نظر می‌رسد دولت-حزب چین افرادی را که بیت‌کوین دارند و شهروند چینی هستند تحت تعقیب قانونی قرار دهد. در حال حاضر در چین ملغمه‌ای از حمایت‌های دارایی مجازی و ممنوعیت‌هایی که بر استفاده از بیت‌کوین به‌عنوان ارز قانونی متمرکز است، وجود دارد. این به آن معنی است که مشاغل متمرکز مانند صرافی‌ها و ماینر بیت‌کوین هدف قرار می‌گیرند؛ اما افرادی که در کیف پول خود بیت‌کوین دارند و یک یا چند گره بیت‌کوین را اداره کنند، هنوز در رادار دولت قرار نگرفته‌اند.
چین با وجود سخت‌گیری‌هایی که در قانون‌گذاری نشان داده است کماکان شدیدترین اقداماتی را که در توان دارد برای حذف بیت‌کوین اتخاذ نکرده است. هرچند به نظر می‌رسد دولت چین درباره استفاده از منابع انرژی سهل‌انگاری به خرج نمی‌دهد و اموال ماینرهای بسیاری برای استفاده از انرژی مصادره شده است. به‌صورت کلی هیچ توقیف گسترده بیت‌کوین از سوی شهروندان چینی یا ممنوعیت بزرگ فایروال در پورت‌های پروتکل مشاهده نشده است.
درحالی‌که دولت چین خرید بیت‌کوین با یوآن را دشوار کرده است، استفاده از تتر و خرید بیت‌کوین با آن هنوز در صرافی‌های OTC در جریان است. به این معنی که معامله بیت‌کوین خارج از صرافی، کارگزاری و به‌طور کلی خارج از ساختار خرید و فروش در بازار ادامه دارد. درصورتی‌که صرافی‌های بیشتری با مشکل مواجه شوند یا استیبل کوینی بزرگی سقوط کند، در غیاب اقدامات دولت چین، مشکل اصلی در پس پرده نظارت دولت روی خواهد گرفت. اگرچه در صورت وخامت اوضاع انتظار می‌رود حزب-دولت چین ممکن است مجبور به واکنش در این مورد باشد؛ اما احتمالا اقدامات بسیار کمی وجود دارد که در حال حاضر فعالانه انجام دهد، در حال حاضر چشم‌انداز صدور هیچ اطلاعیه‌ای جدیدی از سوی دولت وجود ندارد.
هنگکنگ و شانگهای
در غیاب سخت‌گیری‌های بیشتر از دولت چین و مشغولیت دفتر سیاسی به مواجهه با غرب، دو خبر خوب از شرق به گوش می‌رسد. اول، حکم دادگاه شانگهای است که با وجود تفاوت‌های ظریف‌تر درباره جدا کردن حساب بیت‌کوین از سایر ارزهای دیجیتال، کم و بیش از همان روند دادگاه‌های چینی پیروی می‌کند که بیت‌کوین و سایر دارایی‌های دیجیتال کالایی مجازی تشخیص دادند و برای آنها ارزش قرار گرفتن تحت قوانین مدنی چین را قائل شدند. از هنگکنگ نیز خبرهایی به گوش می‌رسد که نیاز به جذب جریان سرمایه‌ای منجر به استقبال هنگکنگ از مبادلات ارزهای دیجیتال و میزبانی از صرافی‌های رمزارز شده است.
با این حال، شکست شعبه‌ای از صرافی JPEX مستقر در هنگکنگ این دغدغه را به همراه دارد که جذب سرمایه از طریق رمزارز مشکلاتی را برای این منطقه به همراه داشته باشد. صرافی ارز دیجیتال و وام‌دهی اماراتی JPEX، در شب گذشته عملیات خود را به‌صورت ناگهانی متوقف کرده و دلیل آن مشکل نقدینگی اعلام شده است. بر اساس بیانیه این صرافی، شرکای هنگ‌کنگی مقصر مشکل ایجادشده برای صرافی JPEX معرفی شده‌اند. تاکنون بیش از 83شکایت علیه این صرافی توسط کاربران به ثبت رسیده است. هرچند JPEX بدون مجوزهای لازم در هنگکنگ به فعالیت می‌پرداخت و در چارچوب ساختار نظارتی پیشنهادی جدید قرار نگرفته بود.
صادرات فلسفه ممنوعیت
یک جنبه دست کم گرفته شده درباره اینکه چگونه چین می‌تواند بر قیمت بیت‌کوین تاثیر بگذارد، صادرات ایدئولوژی تحریم آن است. چین یکی از اولین دولت‌هایی بود که به‌دلیل حساسیت حزب به کنترل سرمایه در یک سیستم بسته و همچنین به‌دلیل حجم زیاد فعالیت استخراج بیت‌کوین در داخل مرزهایش تلاش کرد تا بیت‌کوین را محدود کند. استدلال‌هایی که چین زمانی درباره هدر رفت انرژی به سبب رویکرد «اثبات کار» بیت‌کوین به کار می‌برد، در حال حاضر در ایالت‌های مختلف آمریکا مطرح می‌شود. این موج در نهایت منجر به ممنوعیت موقت فعالیت‌های استخراج بیت‌کوین توسط ایالت نیویورک شده و قوانین اتحادیه اروپا را تحت تاثیر قرار داده است. در صورتی که کشورهای بیشتری دنباله‌رو راه چین در محدود ساختن بیت‌کوین قدم بردارند در حرکات قیمتی بیت‌کوین سهم بسزایی خواهند داشت. نکته قابل توجه اینجاست که در صورت گسترش محدودیت‌ها در جهان، روند ممنوعیت‌ها می‌تواند بسیار متفاوت از آنچه در چین در حال حاضر وجود دارد پی گرفته شود.
جشن در زمین یانکی‌ها
با توجه به آخرین داده‌های منتشرشده از چشم‌انداز رشد اقتصادی توسط بانک جهانی و صندق بین‌المللی پول به نظر می‌رسد اقتصاد آمریکه از لبه دره رکود فاصله گرفته است. در ماه سپتامبر 336هزار شغل در اقتصاد اول جهان ایجاد شده است که برخلاف تمام انتظارات موجود از توقف اقتصاد این کشور بود. این دستاورد با توجه به پس‌زمینه افزایش بازده اوراق قرضه بلندمدت خزانه‌داری و افزایش نرخ‌های وام مسکن قابل توجه‌تر می‌شود. پیام نهفته در داده‌های شغلی کاملا واضح است: بزرگ‌ترین اقتصاد جهان حتی در مواجهه با انقباض پولی تهاجمی به حرکت رو به جلو ادامه می‌دهد.
رشد بالا گواهی بر تاب‌آوری اقتصاد آمریکا است و خبر از آن دارد که نرخ‌های بهره بالا برای مدت طولانی‌تری ادامه خواهند داشت. خبر ادامه‌دار بودن نرخ‌های بهره بالا، به‌ویژه برای کسانی که در سهام سرمایه‌گذاری داشتند، می‌تواند نگران‌کننده باشد. با عطف به کریپتو، باید در نظر داشت که قیمت بیت‌کوین در کوتاه‌مدت می‌تواند به‌شدت متاثر از تصمیمات نظارتی، به‌ویژه خبرهای مرتبط با ETF بیت‌کوین باشد.
صندوق قابل‌معامله در بورس (ETF)، صندوقی است که در آن یک یا چند دارایی وجود دارد و اشخاص می‌توانند با خرید سهام آن صندوق در دارایی‌های مدنظر خود سرمایه‌گذاری کنند. اگر ارزش سکه‌های دیجیتال پشتوانه ETF افزایش یابد، به‌طور کلی می‌توان انتظار داشت ارزش سرمایه‌گذاری نیز افزایش یابد. تاکنون، تمام اخبار مثبت پیرامون صندوق‌های ETF نتوانسته‌اند بیت‌کوین را از محدوده قیمتی اخیر خود خارج کنند. چراغ سبزی در این جبهه می‌تواند جریان‌های قابل توجهی مالی را به سمت بیت‌کوین سرازیر کند و انگیزه لازم برای تجدید حیات را فراهم کند. خبر خوب از سوی صندوق‌های بورسی می‌تواند در کمرنگ کردن زهر ادامه‌دار پرونده FTX که در حال حاضر در دادگاه‌ها در جریان است و به اعتبار صنعت کریپتو آسیب وارد کرده است، موثر باشد.
رالی بابانوئل
سه‌ماه آخر سال میلادی اغلب تحت‌الشعاع اثری که آن را «رالی بابانوئل» می‌نامند با تقویت بازارها همراه است. رالی بابانوئل پدیده‌ای است که در آن بازارهای سهام در روزهای منتهی به کریسمس افزایش می‌یافتند. به همین جهت سرمایه‌گذاران آمریکایی معتقدند دسامبر ماه خوش‌شانسی برای سهام است که همچنین می‌تواند در رشد بیت‌کوین و بازارهای کریپتو نیز موثر باشد.
رالی بابا نوئل اولین‌بار توسط ییل هیرش در سالنامه معامله‌گران سهام خود در سال1972 مطرح شد. تاریخ نشان داده است که بازار در طول فصل جشن‌های سال نو میلادی، با افزایش معاملات و احساسات مثبت در میان سرمایه‌گذاران همراه است. در میان این عوامل، تصمیمات نظارتی درباره ETF بیت‌کوین نقطه‌ای و هرگونه توقف احتمالی در افزایش نرخ بهره، یا حتی تغییر در پیام‌های فدرال‌رزرو درباره افزایش‌های آتی توسط بازار به دقت رصد خواهد شد. بنابراین درحالی‌که شادی ناشی از داده‌های شغلی ماه سپتامبر به حرکت‌های هیجانی در بازار منجر می‌شود، لزوما سیاست‌های بلندمدت فدرال رزرو را تعیین نمی‌کند.
آمریکا برای آنکه چارچوب قانونی جدی‌تر و دقیق‌تری را برای ارزهای دیجیتال در نظر گرفته بود، کماکان به‌عنوان یکی از نزدیک‌ترین کشورها نسبت به ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود. در حال حاضر اما در شرایطی که احتمال تعطیلی دولت در 17نوامبر جو کنگره آمریکا را متشنج کرده است، مجلس نمایندگان آمریکا همچنان کانون امید صنعت کریپتو برای پیشرفت نظارتی است. هرچند طرح پیشنهادی نه چندان جامع قانون رمزارز در مجلس نمایندگان ممکن است به‌دلیل آشفتگی در سطح رهبری کنگره در ابهام قرار گیرد. لابی‌گران صنعت اعتقاد دارند به‌رغم منتقدان جدی در مجلس سنا، هنوز می‌توانند به بهبود مواضع کنگره تا پایان سال امید داشت.
چشم امید جامعه کریپتو به دو لایحه پیشنهادی است که اکنون در سایه اختلافات ملی ناگریز به کناری رانده شده است. در طرح پیشنهادی این لوایح، آمریکا از مرزهای محدود متداول قانون‌گذاری رمزارز فراتر رفته است؛ لایحه اول به طرح قوانین برای بازارهای دارایی‌های دیجیتال می‌پردازد و دیگری انحصارا به وضع مقرراتی برای صدور و تجارت استیبل‌کوین‌ها در آمریکا اختصاص دارد.
در سال2024، بازار با چشم‌انداز هاوینگ بیت‌کوین در ماه آوریل روبه‌رو است که از لحاظ تاریخی رویداد مثبتی برای ارزهای دیجیتال به شمار می‌آید. با این حال، شرایط کلان اقتصادی نشانه‌هایی از بی‌ثباتی را در خود دارد. همبستگی مداوم بیت‌کوین با بازارهای سهام پیچیدگی بیشتری به معادله اضافه می‌کند. حرکات قیمتی بیت‌کوین چندان بی‌ربط با سیاست‌های فدرال‌رزرو و تصمیمات اتخاذشده توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) درباره ETF بیت‌کوین نقطه‌ای بستگی دارد. در حال حاضر وضعیت اقتصاد کلان نامشخص است، فدرال‌رزرو ممکن است به سمت کاهش نرخ حرکت کند و به‌طور بالقوه مسیر بازارهای دارایی سنتی و دیجیتال را تغییر دهد. با اشاراتی از بهبود بازار اوراق قرضه و چشم‌انداز شفافیت نظارتی در فضای رمزنگاری، می‌توان انتظار داشت که صنعت کریپتو نیز از رونق موجود بهره خواهد برد.
هاوینگ
با توجه به تجربه بازار رویداد هاوینگ قیمت بیت‌کوین را افزایش می‌دهد؛ اما این بار مشخص نیست که آیا چنین خواهد بود یا خیر؟ این اولین هاوینگ از زمان اجرای ممنوعیت استخراج بیت‌کوین در چین خواهد بود.
درحالی‌که رسانه‌های اجتماعی چینی در گذشته در طول هاوینگ بیت‌کوین به دلیل حجم زیاد استخراج‌کنندگان بیت‌کوین در چین پرهیاهو بود، دور از انتظار نیست که هاوینگ2024 در چین به سکوت بگذرد. بعید به نظر می‌رسد که رویدادهای مهم سیاسی چین تا آن زمان به حرکت قیمتی بیت‌کوین شکل دیگری دهند؛ اگرچه ممکن است با فراگیر شدن فرار سرمایه در سراسر کشور تقاضا برای بیت‌کوین بیشتر نیز شود.
هر «بلوک» در بلاک‌چین بیت‌کوین، یک فایل حاوی یک‌مگابایت داده تراکنش ارز دیجیتال است. ماینرها با استفاده از سختافزار و حل پازل‌های ریاضی، به تولید یک خروجی تصادفی ۶۴ کاراکتری به نام هش (Hash) پرداخته و بلاک جدیدی را به زنجیره آن اضافه می‌کنند تا امکان تغییر یا هک کردن آن وجود نداشته باشد. ماینرها نیز با تکمیل این بلاک‌ها بیت‌کوین کسب می‌کنند. رویداد هاوینگ بیت‌کوین هر ۲۱۰هزار بلاک یا تقریبا هر ۴سال یک‌بار رخ می‌دهد و تا زمان استخراج کامل ۲۱میلیون واحد، باعث نصف شدن نرخ تولید بیت‌کوین‌های جدید می‌شود. رویداد هاوینگ به‌خاطر کاهش عرضه بیت‌کوین و تاثیر آن بر افزایش قیمت حائز اهمیت است.
بارزترین تاثیر هاوینگ بر شبکه بیت‌کوین، نصف شدن نرخ تورم و تولید بیت‌کوین‌های جدید است. این روند، تورم شبکه را به کمک ثابت بودن عرضه کل روی ۲۱میلیون واحد کنترل می‌کند و افزایش ارزش و قیمت این رمزارز را به‌دنبال دارد. تاریخ هاوینگ بیت‌کوین۲۰۲۴ برای ۲۵آوریل (۵اردیبهشت۱۴۰۳) پیش‌بینی شده است. با این وجود، ازآنجاکه تمام بلاک‌ها دقیقا هر ۱۰دقیقه یک‌بار تولید نمی‌شوند، نمی‌توان ساعت و زمان دقیق این رویداد را مشخص کرد.با این حال، ازآنجاکه این رویداد با استخراج بلاک شماره ۸۴۰۰۰۰ انجام خواهد شد، بر اساس پیش‌بینی‌ها، انتظار می‌رود در آوریل یا مه۲۰۲۴ (اردیبهشت ۱۴۰۳) منتظر آن بود. طی هاوینگ چهارم بیت‌کوین، پاداش بلاک از ۶.۲۵ به ۳.۱۲۵ واحد خواهد رسید.
