چگونه ترندهای پرطرفدار بازار رمزارزها به اعتبار صنعت لطمه میزنند؟
جاده خاکی معاملهگران
در سکون بازار، کوینهای گمنام صعود سرگیجهآوری را تجربه میکنند، بر لوگوی توییتر دوجکوین مینشینند و فضای این شبکه اجتماعی همراه با علایق مدیرعامل جدید با خبرهای رمزارزها همراه میشود. میمکوینها و توکنهایی همچون Pepe، Wojack و WSB در خدمت ولع تمامناپذیر قماربازان عرصه کریپتو هستند. این قماربازان که با اصطلاح خاص «Degens» شناخته میشوند، به معاملهگران با اشتهای سیریناپذیر برای ریسک گفته میشود که مشتاق شرطبندی بر توکنهای ناآشنا و مبهمی هستند که در زمان کمی به شهرت رسیدهاند. میمکوین (meme coin) اصطلاحی است که به رمزارزهای پرطرفداری اطلاق میشود که با میمهای کمیک یا متحرک متمایز شدهاند و توسط معاملهگران و دنبالکنندگان آنلاین مشتاق پشتیبانی میشوند.
در عین حالی که دنبالکردن میمکوینها میتواند سرگرمکننده باشد اما همچنین سرمایهگذاری پرخطری هستند، چراکه این کوینها به خودی خود ممکن است ارزش ذاتی کمی داشته باشند یا اصلا ارزش نداشته باشند. مواردی همچون دوجکوین، شیبا و سایر رمزارزهایی که در مقابل قابلیت استفاده تنها سرگرمی و هیجان را برای ارائه به خریداران خود دارند، در این دسته قرار میگیرند. هنگام خرید یا معامله میمکوینها، شناخت ماهیت و ریسک این گروه از سکهها برای جلوگیری از نوسانات و ضررهای غیرمنتظره بسیار مهم است. همانند سایر ارزهای دیجیتال، میمکوینها بر بستر فناوری بلاکچین بنا شدهاند، درحالیکه اتریوم و سایر رمزارزهای کاربردی به ویژگیهای بلاکچین خاصی گره خوردهاند، اکثر میمکوینها صرفا ابزار معاملاتی هستند.
جنون میمکوین
ارزهای دیجیتال بهعنوان قسمتی از یک اکوسیستم بدونمجوز و بدونمرز شناخته میشوند. در قلمرو بلاکچین آزادی عمل وجود دارد و هرکسی میتواند توکن جدید دلخواه خود را ایجاد کند. میتوان چنین توضیح داد که قضاوت در مورد توکنهای مختلف برای سرمایهگذاری در تضاد با ایدهآلهای وب۳ است. طرفداری از معاملات با ریسک بالا نیز هرگز به بخش خاصی از رمزارزها محدود نمیشود. گروههای اجتماعی برجستهای مانند «شرطهای والاستریت» رددیت، سالها رویکرد هیجانمحوری مشابهی را در مورد معاملات سهام درپیش گرفته بودند، بااینحال امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، در سالهای اخیر تبدیل به صحنه موردعلاقه قماربازان هیجان و زمین بازی میمکوینها تبدیل شدهاست.
اگرچه در شرایط فعلی ممکن است هر دقیقه میمکوین جدیدی به بازار معرفی شود، با این حال میمکوینها را نمیتوان تازه وارد نامید. به گزارش «کوینگکو»، سایت فعال در حوزه رتبهبندی رمزارزها، دوجکوین که از ۲۰۱۳ بهعنوان یک شوخی راهاندازی شد، یکی از اولین مواردی است که به موفقیت رسید و از آن زمان تاکنون به ارزش بازاری نزدیک به ۱۱میلیارد دلار دستیافتهاست. موفقیت دوجکوین آغازگر فعالیت گروه بزرگی از رمزارزها با مضمون «سگ» در این بازار شدهاست و از جمله آنها میتوان به توکنهایی مانند شیبا یا بونک تازهوارد اشاره کرد. لیم یو کیان، از نویسندگان «کوینگکو» در این زمینه اشاره میکند؛ میمکوینها بیشترین ریسک را درمیان رمزارزها دارند، چراکه صرفا مبتنی بر ترندهای اینترنتی هستند. تحرک قیمتی میمکوینها تنها به این بستگی دارد که بتوانند با ایجاد موج تبلیغاتی بر سر زبانها باقی بمانند.
از ۱۷۹ میمکوینی که توسط «کوینگکو» موردبررسی قرار گرفتهاست، کیان خاطرنشان میکند که تنها Pepe توانسته است در ادامه راه دوجکوین و شیبا، از نظر ارزش بازار به ۱۰۰ارز برتر راه یابد. طبق گزارش «کوینگکو»، پپه اکنون در حال تجربه سقوط اسفناکی است و در ۱۷ روز گذشته افت چشمگیری داشته است. توماس کرالو، سرمایهگذار باتجربه در مصاحبه با Decrypt میگوید: جنون میمکوینها برای او یادآور نقلقول معروف فیزیکدان و ریاضیدان ایزاک نیوتن است؛ «من میتوانم حرکت اجرام آسمانی را محاسبه کنم، اما از محاسبه دیوانگی مردم عاجزم.» کرالو در ادامه اشاره میکند او هرگز سرمایهگذاری بر میمکوینها را توصیه نمیکند و چنین استدلال میکند که میمکوینها پس از فروکشکردن تب شهرت و «هیجان بازی» کاربردی که بتواند پشتوانه قیمتشان باشد را ندارند و ارزش آن تنها در سودمندی کمرنگی محصور میماند. کرالو ادامه میدهد؛ خرید میمکوین بیش از اینکه سرمایهگذاری باشد، قمار بهحساب میآید.
فراتر از دوجکوین و شیبا
میمکوینها و NFTها دوباره در حال قدرتگرفتن هستند و متخصصان استدلال میکنند تهدیدی برای صنعت ارزهای دیجیتال بهشمار میآیند. در تب جنون جمعی پروژههای ساختگی افزایش مییابند و سرمایهگذاران ناآگاه اغلب داراییهای رمزنگاریشده را بدون درک کامل ارزش یا ریسک آنها خریداری میکنند. تصور و خواست «ثروت بادآورده» از رمزارزها، واقعیت پتانسیل دگرگونکننده بلاکچین را به کناری میراند و سرمایهها را از پروژههای بلندمدت مهمتر دریغ میکند. محبوبیت دوجکوین، شیبا و سایر میمکوینها افزایش یافتهاست.
این توکنها اغلب از ترندهای پرطرفدار اینترنتی و روند رسانههای اجتماعی الهام گرفتهشدهاند، رسانهها توجهها را جلب کرده و سرمایههای قابلتوجهی را جذب میکنند. طرفداران ادعا میکنند این توکنها فرصت سرمایهگذاری در رمزارزها را عمومی میکنند و به افراد عادی اجازه میدهند حضور در بازار ارزهای دیجیتال را تجربه کنند. با این حال، منتقدان نگران تاثیر داراییهای بیثبات بر بازار ارزهای دیجیتال هستند. آنها استدلال میکنند زمانیکه حبابهای سوداگرانه، میترکند و عمر شهرت آنها به پایان میرسد، ممکن است موجب بیثباتی در صنعت شوند و شهرت این فناوری را در میان مردم خدشهدار کنند. بهعنوان مثال، رشد دیوانهوار و سقوط آزاد متعاقب توکنهایی مانند «اسکوئیدگیم»، مثال بارز ریسک بالای سرمایهگذاری سوداگرانه در میمکوینها است. بهطور مشابه، در ۲۰۲۱ تب NFT جهان را تحتتاثیر قرار داد.
هنرمندان، موسیقیدانان و مجموعهداران، فناوری موجود در توکنهای منحصربهفرد را بهعنوان راهی جدید برای کسب درآمد از آثار خود پذیرفتند. بیپل، هنرمند آثار دیجیتال، گرانقیمتترین مجموعه NFT را تولید و بهفروش رسانده که همین باعث شد تا توجه عده زیادی به NFTها جلب شود. پروژه تبدیل آثار هنری به NFT باعث شد تا معروفترین مجموعه بیپل، به قیمت ۶۹میلیون دلار بهفروش برسد.
با این وجود مخالفان میگویند رشد بازار و قیمتهای گزاف NFTها ناپایدار خواهند بود. آنها هشدار میدهند سقوط یا فروپاشی در این بخش تنها علاقهمندان به NFT را تحتتاثیر قرار نمیدهد بلکه میتواند تهدیدی برای اکوسیستم کریپتو باشد. در مناقشات اخیر از جمله نقض ادعایی کپیرایت مجموعه «باشگاه قایق تفریحی میمون کسل»، (Bored Ape Yacht Club)، نیاز به چارچوب قانونی قویتر در این فضا را برجسته میکند. میمونهای کسل پروژه NFT آواتار (تصویر مورداستفاده بهعنوان عکس پروفایل در حساب کاربری پلتفرمهای اجتماعی)، ساختهشده بر پایه اتریوم هستند. در ابتدا ادعا شد تنها ۱۰هزار اثر یکتا از NFT میمونهای کسل وجود دارد و به این ترتیب این مجموعه توانست کمیابی را به مخاطبان خود القا کند.
انحراف پرهزینه
منتقدان معتقدند که شور و شوق پیرامون میمکوینها و NFTها، توجهها را از پروژههای بلاکچین معنادارتر منحرف میکند. در بازاری که سرمایهگذاران بهدنبال سوژههای بیمحتوا برای ثروت بادآورده هستند، از ابتکاراتی که میتواند نظام مالی، نظام درمان و مدیریت زنجیره تامین را متحول کند، چشمپوشی میکنند. امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) با هدف ارائه خدمات مالی قابلدسترسی و شفاف معرفی شدند. در همین حال راهحلهایی برای زنجیره تامین مبتنی بر بلاکچین میتواند کارآیی را بهبود بخشد و تقلب را کاهش دهد که در گزارش پیشین «دنیایاقتصاد» با عنوان «شیشه شفاف قراردادهای هوشمند» مفصل به شرح آن پرداخته شد. اگرچه کاربردهای پیشگامانه فناوری بلاکچین میتواند در پیشراندن فناوری بهسوی مرزهای جدید نقشی مهم داشته باشد اکنون اما در سایه خطر تحتالشعاع قرارگرفتن پیشرفت تکنولوژی توسط هیاهویی که پیرامون میمکوینها و NFTها شکلگرفته، وجوددارد. طرفداران میمکوینها و NFTها، از آنها بهعنوان بخشی از تکامل طبیعی در چشمانداز ارزهای دیجیتال یاد میکنند.
آنها بر این استدلال تکیه دارند که این داراییها منعکسکننده علاقه روزافزون به عرصه کریپتو و رمزارزها است و انعطافپذیری فناوری بلاکچین را به نمایش میگذارد. از این نقطهنظر، میمکوین و NFT انحراف از هدف و مایه حواسپرتی نیستند، بلکه آزمایشهای نوآورانهای هستند که مرزهای آنچه که در دنیای رمزارز ممکن است رخ دهد را تغییر میدهند. حامیان همچنین معتقدند که میمکوینها و NFTها تعامل و ارتباط میان اعضای جامعه را تقویت میکنند که برای رشد اکوسیستم کریپتو حیاتی است. موفقیت این داراییها به قدرت شبکههای اجتماعی و علایق مشترک بستگی دارد. آنها ادعا میکنند احساس تعلق و همبستگی بهواسطه نقطه اشتراک میتواند در نهایت منجر به پذیرش ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین درمیان عامه مردم شود، چراکه افراد همواره بهدنبال معنا گرفتن از کلیتی بزرگتر از خودشان هستند.
نوسان؛ ویژگی اصلی
وبسایت بررسی ارزهای دیجیتال CoinMarketCap بیش از ۳۰۰ ارز را در بخش میمکوین فهرست کردهاست، با این حال بسیاری از آنها دیگر معامله نمیشوند و عملا فراموششده و بیارزش هستند. دوجکوین، شیبا، Dogelon Mars و Baby Dogecoin تنها ارزهای دسته میمکوین هستند که بیش از یکمیلیون دلار حجم معاملات روزانه دارند. بهطور کلی میمکوینها داراییهایی با ریسک و نوسان بالا درنظر گرفته میشوند. تایلر کوئن، اقتصاددان طی یادداشتی در بلومبرگ به ارائه ایده خود از نحوه ارزشگذاری کریپتو پرداخته است. به عقیده کوئن ارزش داراییهای رمزنگاری شده از چند کاربرد اصلی بهعلاوه اینکه سرمایهگذاران چقدر برای نوسانات رمزارزها ارزش قائل هستند، تشکیل شدهاست. قیمت رمزارزها تا حد زیادی وابسته به میزان افزایش تقاضا در ازای تامین کاربردهای متنوع است.
در مورد خاص میمکوینها میتوان گفت تعلق و همبستگی به گروه، محبوبیت فراگیر و برانگیختن هیجان، میتواند بهعنوان کاربرد و خصیصه اصلی میمکوین شناخته شود. با توجه به ماهیت زودگذر ترندهای جمعی در شبکههای اجتماعی، میمکوینها نوسان بالایی در ارزش خود دارند و احتمال سقوط آزاد همیشه وجود دارد. درحالیکه رمزارز اتر برای انجام تراکنشها در بلاکچین اتریوم موردنیاز است، اغلب میمکوینها ارزشی فراتر از جمعآوری و تجارت ندارند. این اختلاف در کاربرد تا حدی است که گفته میشود میمکوینها نمیتوانند رمزارز باشند و صرفا توکنهایی هستند که بر بستر فناوری بلاکچین مادر فعالیت میکنند. بهعنوان مثال، شیبا از جمله توکنهای ERC-۲۰ است که بر روی بلاکچین اتریوم تعریف شدهاست. استاندارد ERC-۲۰ لیستی از قوانینی است که بر روی یک توکن باید پیادهسازی شود تا بتواند در بستر اتریوم فعالیت داشته باشد. توکنهای ERC-۲۰ به دلیل امکان استفاده در عملیاتهای جذب سرمایه یا ICO بسیار کاربردی هستند.
برخی از رسانهها و کارشناسان سرمایهگذاری، میمکوینها را بهعنوان طرحهای پیچیده مشابه ترفند پانزی میبینند. در ترفند پانزی معمولا سرمایهگذاران جدید را با ارائه عایدیهایی که دیگر سرمایهگذاریها نمیتوانند تضمین کنند اغواء میکنند. سرنوشت چنین سیستمی فروپاشی است زیرا سود این دست پروژهها، بهصورت عمومی کمتر از مقدار سرمایه اولیه سرمایهگذاران است.
میمکوینها در خطر حذف همیشگی
میمکوینهای فعال بر بستر بلاکچین بیتکوین در معرض تهدید هستند، چراکه برنامهنویسان بهدنبال حذف آنها از این بلاکچین هستند. این تصمیم مهم در پی افزایش قابلتوجه هزینه تراکنش که در مه سالگذشته با افزایش فشار بر بلاکچین بیتکوین همراه بود، اتخاذ شد. با رشد بیامان میمکوینهای مبتنی بر بیتکوین فشارها بر بلاکچین بیتکوین مضاعف شدهاست. حذف این گروه از توکنها از بلاکچین بیتکوین ممکن است بر حضور میمکوینها در بازار تاثیر بزرگی بگذارد. موجی از میمکوینها با انگیزههای سوداگرانه در مه گذشته از بستر بلاکچین بیتکوین برخاستند که منجر به رکوردشکنی تعداد تراکنشها و افزایش نگرانکننده ۱۱برابری هزینههای پردازش شد. هجوم بیسابقه میمکوینهایی همچون Pepe با مضمون قورباغههای محبوب، موجب آسیبپذیری امنیتی در بلاکچین و باعث نگرانیهایی درمیان فعالان متعصب ارزهای دیجیتال شد.
از ترس تکرار ازدحام شبکه و اختلال در عملکردهای اصلی بیتکوین بهعنوان اکوسیستم پرداخت و ذخیره ارزش، متخصصان بیتکوین بهدنبال پیادهسازی نرمافزاری هستند که بتواند تراکنشهایی از این دست را فیلتر کند. به بیانی دیگر فعالان بیتکوین امیدوارند بتوانند میمکوینها را بهعنوان هرزنامه معرفی کنند.
علی شریف، از توسعهدهندگان بیتکوین، از نگرانی در مورد سوءاستفادهها از این اکوسیستم، در گفتوگو با بلومبرگ گفت: هرگز برنامهای مبنیبر اینکه بیتکوین به عنوان بستر میمکوینها استفاده شود و میزبان این توکنها باشد، وجود نداشته است. او همچنین بر تهدید بالقوه ناشی از این توکنهای بهظاهر بیارزش در عملکرد روان و عادی شبکه بیتکوین بهعنوان یک ارز دیجیتال همتا به همتا تاکید داشت. شریف همچنین در ایمیلی خطاب به بزرگترین گروه توسعهدهندگان پیشرو عرصه دارایی دیجیتال، بر نیاز فوری برای رسیدگی به این مشکل اخطار دادهاست. از نظر شریف، میمکوینها همچنان میتوانند یکپارچگی و کاربرد بلاکچین بیتکوین را به چالش بکشانند.
درحالیکه نگرانیها در مورد تاثیر میمکوینها بر بلاکچین بیتکوین بر آینده فعالیت این دسته از توکنها سایه انداخته است، گروهی از توسعهدهندگان و طرفداران در حال تلاش برای تضمین ادامه فعالیت میمکوینها هستند. بیتکویناردینالز، امکان تطبیق تعداد زیادی از NFTها، میمکوینها و سایر داراییهای دیجیتال قابل جمعآوری در اکوسیستم بلاکچین بیتکوین را فراهم کردهاست.
یکی از چهرههای کلیدی جنبش کیسی رودارمور، توسعهدهندهای است که اردینالز را ایجادکردهاست. پلتفرم اردینالز برای کاربران این امکان را فراهم آورده است که اشکال مختلف محتوای دیجیتال، از جمله تصاویر، ویدئوها و متون را در قالب Satoshis، کوچکترین واحد بیتکوین، قرار دهند. این نوآوری راه را برای توسعه استاندارد BRC-۲۰ هموار کرد که انفجار میمکوینها در بلاکچین بیتکوین را تسهیل کرد.
BRC-۲۰ استاندارد توکن آزمایشی برای بلاکچین بیتکوین و برگرفته از ERC-۲۰ اتریوم است. این استاندارد به توسعهدهندگان اجازه میدهد با استفاده از پروتکل اردینالز، توکنهای قابلتعویض را ایجاد و منتقل کنند؛ کاری که پیشتر به دلیل عدمپشتیبانی بلاکچین بیتکوین از قراردادهای هوشمند، امکان آن وجود نداشت. همچنین استاندارد دیگری با نام BRC-۷۲۱ نیز معرفی شدهاست که امکان ساخت توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) را فراهم میکند. در میان بحثهای جاری، ماهیت بنیادی کنترلگریز شبکه بیتکوین نیز نقش خود را دارد. با توجه به اینکه هیچ شخص یا نهادی بر شبکه غیرمتمرکز سلطه ندارد، اقدامات آتی در رابطه با میمکوینها و NFT نامشخص باقی میماند.
برهه حساس کنونی
صنعت رمزارز با آزمونی حیاتی مواجه شدهاست، کماکان میمکوینها و NFTها در کانون توجه قرار دارند و سرفصل اخبار را به خود اختصاص میدهند و بر موج ترندهای شبکههای اجتماعی سوار میشوند. چالش امروز کریپتو در پذیرش نوآوری و تقویت جامعه بدون از دستدادن پتانسیل تحولآفرین فناوری بلاکچین است. ایجاد تعادل مناسب کلید تضمین آیندهای روشن برای دنیای داراییهای دیجیتال خواهد بود. دنیای رمزارز اکنون بر سر پیچ مهمی ایستاده است و بیش از هر زمان دیگری به بازنگری موجهای تبلیغاتی موجود احساس نیاز میشود. با انجام ارزیابی دقیق مزایا و معایب میمکوین و NFT، در عینحال همکاری و تمرکز بر توسعه و ارتقای پتانسیل انقلابی فناوری بلاکچین، صنعت میتواند بهنحویکه به نفع همه ذینفعان باشد، به تکامل و رونق خود ادامه دهد.
تعادل میان نوآوری و احتیاط
همانطور که میمکوینها و NFTها همچنان در حال کسب محبوبیت و شهرت بیشتر هستند، قانونگذاران در سراسر جهان کماکان با نحوه اداره داراییهای جدید دستوپنجه نرم میکنند. ایجاد تعادل مناسب بین تقویت نوآوری و محافظت از سرمایهگذاران دربرابر تقلب و دستکاری بازار، وظیفهای دشوار و نیازمند ظرافت است. معرفی چارچوبهای نظارتی شفاف میتواند به مشروعیت بخشیدن به این فضا کمک کند. بحث پیرامون میمکوینها و NFT سوالات مهمی را در مورد آینده ارزهای دیجیتال مطرح میکند. شناسایی پتانسیل این داراییهای پر زرق و برق در جذب کاربران جدید و همچنین اذعان به خطراتی که برای ثبات و شهرت بازار ایجاد میکنند، ضروری میکند. همکاری بین پروژههای سنتی بلاکچین و میمکوین و جوامع NFT میتواند یکی از راهحلهای مناسب باشد. این گروهها میتوانند با به اشتراک گذاشتن دانش، منابع و تخصص، در پیشرفت اکوسیستم رمزنگاری سهم ارزشمندی داشته باشند. بهاینترتیب میتوان اطمینان نسبی از ادامه رشد نوآوری داشت و در عینحال میتوان در جهت حداقلساختن مشکلات احتمالی گام برداشت.
حرف آخر
غیرقابلانکار است که میمکوینها داراییهای هیجانانگیزی هستند اما نمیتوان از این نکته غافل شد که با ریسک بالایی همراه هستند و در اکثر مواقع منجر به ضرر و زیان برای سرمایهگذاران و طرفداران خود میشوند. کارشناسان توصیه دارند تنها به حدی در این رمزارزها سرمایهگذاری شود که شکست و از دستدادن پول اهمیت چندانی نداشته باشد و از معاملات بزرگ جدا اجتناب شود، اگرچه همیشه این احتمال وجود دارد که سکهای برگرفته از شخصیت محبوبی معروف شود اما احتمال بسیار کمی وجود دارد که بتوان حدس زد کدامین سکه بزرگ بعدی طرفداران آنلاین را هیجانزده خواهد کرد.