خطر از نظر پنهان

تراکنش‌های اشخاص مرتبط، تلفیق وجوه‌مشتریان، ثبت سوابق ناقص و حسابداری مشکوک از پرتکرارترین این خطاها هستند. برخی از این مشکلات در جریان افشای اطلاعات شرکت‌های بزرگ کریپتو زیر ذره‌‌‌‌‌‌‌بین قرارگرفتند، از جمله سیستم‌‌‌‌‌‌‌های ضعیفی که برای ثبت و حفظ حساب‌‌‌‌‌‌‌ها استفاده می‌شوند. برنامه مبتنی بر هوش‌مصنوعی Bedrock که بستر نرم‌‌‌‌‌‌‌افزارهای تجزیه و تحلیل پرونده‌‌‌‌‌‌‌های مالی به‌حساب می‌آید، در بررسی ۱۹ رمزارز که به‌صورت عمومی معامله می‌شوند از وجود عوامل تهدیدزای تکراری مشترک درمیان همه آنها خبر داد. در چهار سال‌گذشته، ۱۶ مورد نقص کنترل داخلی قابل‌‌‌‌‌‌‌توجه وجود داشته است که برخی از آنها در مرز «هشدارکننده» بوده‌‌‌‌‌‌‌اند. ماینرهای رمزارز شبکه‌‌‌‌‌‌‌های قدرتمندی از رایانه‌‌‌‌‌‌‌ها می‌سازند که ‌تراکنش‌ها را پردازش می‌کنند و با ارز تازه تولیدشده پاداش دریافت می‌کنند. شرکت ماینر بیت‌‌‌‌‌‌‌کوین، Riot Blockchain، در گزارشی سالانه که در ماه مارس ارائه کرد، چهار ضعف اساسی در کنترل داخلی خود را شناسایی کرده بود.

یکی از این نقاط ضعف، نحوه تعیین درآمد شرکت که یکی از ساده‌‌‌‌‌‌‌ترین و مهم‌ترین اعداد در حسابداری است را زیر سوال می‌‌‌‌‌‌‌برد. این شرکت چندی پیش، در دومین نسخه اصلاح‌شده گزارش ماه مارس اعلام کرد: حسابرسان داخلی حدود یک‌سوم درآمد و دارایی‌های شرکت را ارزیابی نکرده‌‌‌‌‌‌‌اند. در این گزارش اشاره می‌شود که آنها دو مورد از خریدهای مهم Riot از سال‌۲۰۲۱ را مورد بررسی قرار نداده‌بودند. هرچند سخنگوی Riot در این زمینه ادعا می‌کند اکنون پرونده اصلاح شده‌است. طی بررسی‌‌‌‌‌‌‌ها، شرکت‌های تابعه به‌طور سهوی در حسابرسی شرکت مغفول‌مانده‌‌‌‌‌‌‌اند و به این دلیل از گزارش مالی شرکت حذف شده بودند.

شان استین‌اسمیت، استاد حسابداری کالج لیمن، دانشگاه سیتی‌نیویورک، می‌گوید: «حسابرسی و حسابداری در عرصه رمزارز هنوز بلوغ لازم را ندارد.» کنترل‌‌‌‌‌‌‌ داخلی بخش مهمی از حسابرسی است زیرا به حسابداران اطمینان می‌دهد اعدادی که به آنها گزارش شده‌است معتبر هستند. ضعف کنترل داخلی می‌تواند منجر به تنظیم مجدد و چندباره گزارش‌های مالی شود. یکی دیگر از ماینرهای بزرگ بیت‌‌‌‌‌‌‌کوین، هلدینگ «ماراتن دیجیتال»، مشکلات مربوط به کنترل‌‌‌‌‌‌‌های داخلی مرتبط با درآمد و دارایی‌های خود را فاش ساخته است. این سازمان همچنین اعلام کرد که ابزار موثر کنترلی برای شناسایی تحریفات قابل‌توجه در درآمد را طراحی نکرده‌است. در جواب بروز چنین مشکلاتی این شرکت با اضافه‌کردن کارکنانی با مسوولیت مشخص بررسی حساب‌های مالی و فناوری اطلاعات، در جهت رفع مشکل تلاش می‌کند.

«ماراتن دیجیتال» به این نکته اشاره کرد که این شرکت با ارزش بازار حدود ۷۰۰‌میلیون دلاری، در دو سال‌گذشته از ۳ عضو ثابت به ۲۶‌کارمند تمام‌وقت افزایش یافته‌است. این شرکت همچنین سرمایه‌گذاری‌هایی را در حساب‌های مرتبط به هم و زیرمجموعه شرکت انجام داده‌است. در ماه سپتامبر، این شرکت ۳۰‌میلیون دلار در شرکتی خصوصی به‌نام Auradine Inc سرمایه‌گذاری کرده‌است که ‌تراکنش‌های مربوط به آن در حساب‌های ماراتن ثبت نشده‌است.

مدیر اجرایی ماراتن، فرد تیل، همچنین از اعضای هیات‌مدیره Auradine به‌شمار می‌آید و یکی دیگر از اعضای هیات‌مدیره ماراتن نیز بر اساس اطلاعات منتشرشده از سوی این شرکت سهامدار ۱۰‌درصدی Auradine است. سخنگوی شرکت ماراتن در این زمینه می‌گوید Auradine شرکتی نوپا است که به‌عنوان گزینه سرمایه‌گذاری استراتژیکی برای هلدینگ ماراتن به‌حساب می‌آید. همان‌طور که انفجار سلسیوس‌نتورک نشان داد، کنترل‌‌‌‌‌‌‌های اولیه حسابداری و عملیاتی می‌توانند در مقام پشتیبان رشد شرکت‌های رمزارز قرار بگیرند. فقدان قوانین استاندارد حسابداری برای ارزهای دیجیتال می‌تواند به این معنا باشد که حتی صورت‌های مالی حسابرسی‌‌‌‌‌‌‌شده نیز ممکن است وضعیت واقعی مالی شرکت‌ها را نشان ندهند.

رمزارز به‌طور مشخصی در هیچ‌کدام از تعاریف مورد‌استفاده برای طبقه‌‌‌‌‌‌‌بندی دارایی‌ها قرار نمی‌گیرد. ویویان فانگ، استاد حسابداری در دانشگاه مینه‌‌‌‌‌‌‌سوتا، می‌گوید: این کالا (رمزارز) فاقد پشتوانه دولتی یا تجاری است تا بتواند به‌عنوان شکلی از پول نقد درنظر گرفته شود، همچنین به‌‌‌‌‌‌‌قدری بی‌‌‌‌‌‌‌ثبات است که نمی‌تواند معادل وجه نقد باشد و مشخصا به شکل ابزار مالی دیده نمی‌شود.

حسابرسان و قانون‌گذاران حسابداری در تلاش هستند تا خلأ استانداردهای حسابداری کریپتو را جواب دهند. هیات استانداردهای حسابداری مالی، تنظیم‌‌‌‌‌‌‌کننده استانداردهای آمریکا، درنظر دارد در سال‌آینده قوانین پیشنهادی خود را منتشر کند. اکثر شرکت‌هایی که در رمزارز سرمایه‌گذاری کرده‌اند با ارز دیجیتال به‌عنوان دارایی‌های نامشهود با عمر نامحدود، مشابه دارایی‌های معنوی مانند علائم تجاری برخورد می‌کنند. برای دارایی‌های با ماهیت این‌چنینی قوانین حسابداری اجازه می‌دهد زمانی‌که به‌فروش می‌‌‌‌‌‌‌رسند ارزش‌‌‌‌‌‌‌گذاری شوند، به این معنی که ‌ترازنامه گزارش‌‌‌‌‌‌‌شده شرکت ممکن است ارزش فعلی دارایی‌های آن را منعکس نکند.

هیات استانداردهای حسابداری مالی از شرکت‌ها خواسته است تا بیت‌کوین و بسیاری از دارایی‌های رمزنگاری‌‌‌‌‌‌‌شده دیگر را با ارزش منصفانه نگهداری کنند. همچنین سوالاتی در مورد نحوه ثبت و ارزیابی سپرده‌‌‌‌‌‌‌های مشتری به‌عنوان دارایی و بدهی متناظر با آن مطرح است. کمیسیون بورس و اوراق‌بهادار در ماه مارس، دستورالعمل حسابداری صادر و اعلام کرد که شرکت‌ها باید دفاتر بدهی و دارایی خود را به این‌صورت تنظیم کنند.

جهش‌‌‌‌‌‌‌های غیرقابل‌انتظار قیمتی بیت‌کوین می‌تواند نتایج عجیبی برای ماینرهایی که سرمایه‌گذاری‌های شگرفی در ارزهای دیجیتال دارند به‌همراه داشته باشد. ریوت بلاک‌چین در گزارش‌های مالی اخیر خود اعلام کرده‌است که ۱۲۶‌میلیون دلار درآمد حاصل از استخراج بیت‌کوین تا ماه سپتامبر ثبت کرده‌است؛ این در حالی است که تاثیر چنین جهش‌‌‌‌‌‌‌های بزرگ قیمتی را گاهی فقط می‌توان در پاورقی‌‌‌‌‌‌‌های صورت‌های مالی مشاهده کرد. در اوایل نوامبر، ماراتن اعلام داشت، حدود۱۱۴۴۰ بیت‌کوین در اختیار داشته است. تیل، به‌عنوان مدیرعامل، با استناد به داده‌های نهادهای خصوصی، این هلدینگ را دومین شرکت بزرگ درمیان شرکت‌های سهامی‌عام توصیف کرده‌است. در پاورقی حساب‌های مالی این هلدینگ آمده است، تقریبا ۸۳‌درصد از آن مقدار بیت‌کوین به‌عنوان وثیقه‌‌‌‌‌‌‌ای به ارزش در حدود ۱۰۰‌میلیون دلار قرار داده شده‌است، درحالی‌که مدیر ارشد مالی ماراتن در ۸نوامبر گفت که شرکت انتظار ندارد وثیقه اضافی قابل‌توجهی برای استقراض داشته باشد.

روز بعد، زمانی‌که نوسان‌های رمزارزها بار دیگر اوج گرفت، این شرکت اعلام کرد که سقوط FTX باعث کاهش قیمت بیت‌کوین شد و شرکت ماراتن ناچار شده‌است تا دارایی‌های بیت‌کوین بیشتری را به‌عنوان وثیقه ارسال کند. ماراتن در هفته اول دسامبر ادعا کرده‌است که تاکنون مانده وام خود را به مبلغ حدود ۸۰‌میلیون دلار پرداخت کرده و بیت‌کوین تعهد‌شده به‌عنوان وثیقه، در حال‌حاضر تا حدود ۶۵‌درصد از دارایی‌های بیت‌‌‌‌‌‌‌کوینی ماراتن را کاهش داده ‌است.