چگونگی پو‌ل‌شویی درNFTها
تجارت شستوشو در ارزهای دیجیتال چیست؟
تجارت شستوشو زمانی اتفاق می‌‌‌‌‌‌افتد که معامله‌‌‌‌‌‌گر یا سرمایه‌‌‌‌‌‌گذار در دوره زمانی کوتاهی، دارایی مشخصی را چندین‌‌‌‌‌‌بار خریدوفروش کند تا سایر فعالان بازار را درباره قیمت یا نقدینگی آن دارایی فریب دهد. معامله‌گران از تجارت شستوشو به‌عنوان تکنیکی برای دستکاری بازار استفاده می‌کنند تا روی فعالیت تجاری و قیمت دارایی‌ها تاثیر بگذارند. در تجارت شستوشو معمولا یک یا چند عامل با همکاری یکدیگر و بدون درنظرگرفتن ریسک‌های بازار، معاملاتی انجام می‌دهند که به تغییری در موقعیت اصلی آنها منجر نمی‌شود.
در اکتبر۲۰۲۱ (مهر۱۴۰۰)، کریپتوپانکس، پروژه NFT شرکت لاروا لبز، شاهد اتفاقی مشابه فروش شستوشو (Wash Sale) روی بلاک‌چین اتریوم بود. در این اتفاق، کریپتوپانک شماره۹۹۹۸ ابتدا به قیمت۱۲۴,۴۵۷ اتریوم فروخته شد. سپس، اتریومی که به‌فروشنده انتقال داده شده بود، در تراکنشی به خریدار بازگردانده شد تا خریدار وام استفاده‌‌‌‌‌‌شده برای خرید این NFT را بازپرداخت کند. باید توجه کرد که این فرآیند نه‌‌‌‌‌‌تنها وام فوری (Flash Loan)، بلکه نمونه بارزی از پو‌ل‌شویی در NFTهاست. معامله‌‌‌‌‌‌گر یا یک شرکت براساس انگیزه‌‌‌‌‌‌های مختلفی ممکن است بخواهد درگیر فرآیند تجارت شستوشو شود. برای مثال، تحریک به خرید برای افزایش قیمت‌ها یا تشویق به‌فروش برای کاهش قیمت‌ها می‌تواند ازجمله اهدافی باشد که افراد یا شرکت‌ها به‌‌‌‌‌‌دنبال آن هستند. علاوه‌‌‌‌‌‌براین، معامله‌‌‌‌‌‌گر ممکن است تجارت شستوشو را به این دلیل انجام دهد تا بتواند بخشی از مالیات اضافی‌‌‌‌‌‌ای را پس بگیرد که پرداخت کرده است. به‌‌‌‌‌‌عبارت دیگر، این فرآیند بدین‌‌‌‌‌‌دلیل انجام می‌شود که افراد علاوه‌‌‌‌‌‌بر پرداخت مالیات کمتر، بتوانند مابه‌‌‌‌‌‌التفاوت نرخ مالیات‌‌‌‌‌‌های پرداخت‌‌‌‌‌‌شده را با ایجاد معاملات ساختگی بازپس بگیرند.
تجارت شستوشو چگونه کار می‌کند؟
همان‌طور‌‌‌‌‌‌که گفتیم، تجارت شستوشو زمانی اتفاق می‌‌‌‌‌‌افتد که سرمایه‌‌‌‌‌‌گذار توکن‌‌‌‌‌‌های یک دارایی را هم‌‌‌‌‌‌زمان بخرد و سپس بفروشد. علاوه‌‌‌‌‌‌براین، قصد یا هدف سرمایه‌‌‌‌‌‌گذار و نتیجه تبادل مفهوم تجارت شستوشو را تعریف می‌کند. زمانی‌که معامله‌گران و سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران دارایی‌هایی را که در آنها ذی‌نفع هستند (Beneficial ownership) در مدت‌‌‌‌‌‌زمان کوتاهی بفروشند و مجددا بخرند، در‌‌‌‌‌‌حقیقت تجارت شستوشو انجام داده‌‌‌‌‌‌اند. در اینجا منظور از ذی‌‌‌‌‌‌نفع‌‌‌‌‌‌بودن به حساب‌هایی اشاره می‌کند که این مبادلات با آن انجام می‌شود و این حساب‌‌‌‌‌‌ها درواقع به شرکت یا شخصی واحد مربوط هستند. به‌‌‌‌‌‌نظر می‌رسد قانون‌گذاران امور مالی نیز به‌‌‌‌‌‌دلیل احتمال تجارت شستوشو در این نوع از حساب‌‌‌‌‌‌ها توجه ویژه‌‌‌‌‌‌ای به آنها می‌کنند. با وجود مباحث مطرحشده، برخی معاملات شستوشو فقط روی کاغذ آورده می‌شود و در‌‌‌‌‌‌عمل هیچ دارایی میان خریدار و فروشنده مبادله نمی‌شود.
چرا تجارت شستوشو غیرقانونی است؟
تجارت شستوشو در امور مالی سنتی و مرسوم، امری غیرقانونی تلقی می‌شود. افزون‌‌‌‌‌‌براین، قوانین مرتبط با تجارت شستوشو هنوز در حوزه توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی شرایط مشخصی ندارد. با وجود نبود قانون و طبقه‌‌‌‌‌‌بندی مشخص برای این نوع از دارایی‌ها، برخی از دولت‌ها در برابر این رویه ایستاده‌‌‌‌‌‌اند و بر مبادلات این عرصه نظارت می‌کنند. برای مثال در سال۲۰۱۸، دادستانی کره‌‌‌‌‌‌جنوبی بیت‌‌‌‌‌‌هامب، یکی از صرافی‌‌‌‌‌‌های ارز دیجیتال در این کشور را به تسهیل تجارت شستوشو با حجم ساختگی بیش از ۲۵۰میلیون دلار متهم کرد. در ۵آوریل۲۰۲۲ (۱۶فروردین۱۴۰۱)، خبر‌گزاری بلومبرگ گزارش داد پلتفرم کریپتو‌‌‌‌‌‌اسلم که داده‌های مربوط بهNFTها را ردیابی می‌کند، نشان داده است که تجارت شستوشو ۱۸میلیارد دلار یا ۹۵درصد از کل حجم معاملات بازار لوکس‌‌‌‌‌‌ریر را تشکیل می‌دهد. با آنکه تجارت شستوشو در ارز دیجیتال نیز در برخی حوزه‌های قضایی غیرقانونی است، ساختار غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال فرآیند ردیابی مجرمان را دشوار می‌کند. برخلاف ابزارهای مالی سنتی مانند سهام که استانداردهای تاییدشده برای احرازهویت مشتری دارند، دارایی‌های مبتنی‌‌‌‌‌‌بر بلاک‌چین را می‌توان به‌‌‌‌‌‌صورت ناشناس معامله کرد که همین امر ریسک تجارت شستوشو را به‌‌‌‌‌‌دنبال دارد.
چگونه از NFTها در فرآیند پو‌ل‌شویی استفاده می‌شود؟
موضوع پو‌ل‌شویی مدت‌‌‌‌‌‌هاست که به‌عنوان معضلی در دنیای هنر مطرح بوده است و دلیل این موضوع را به‌‌‌‌‌‌راحتی می‌توان متوجه شد. سوالاتی که برای بسیاری از مردم مطرحشده، این است که آیا NFTها به‌‌‌‌‌‌دلیل سابقه و ویژگی ناشناس‌‌‌‌‌‌بودن ارزهای دیجیتال با چنین سوء‌‌‌‌‌‌استفاده‌‌‌‌‌‌هایی مواجه شده‌‌‌‌‌‌اند؟ آیا می‌توان ازطریق توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی هم پو‌ل‌شویی کرد؟ در پاسخ باید گفت بله، کلاه‌‌‌‌‌‌برداران بدافزاری و صرافی‌‌‌‌‌‌هایی مانند چتکس(Chatex) پو‌ل‌شویی را با استفاده از NFT انجام می‌دهند. چتکس ازجمله صرافی‌‌‌‌‌‌های ارز دیجیتال است که با حفظ برتری خود در برابر بانکداری و امور مالی سنتی، قصد دارد تراکنش‌های ارز دیجیتال را برای بسیاری از مشتریانش ایمن و ساده و دسترس‌‌‌‌‌‌پذیر کند؛ به‌‌‌‌‌‌همین‌‌‌‌‌‌دلیل، این پلتفرم به مکانی مناسب برای انجام فرآیندهای پو‌ل‌شویی تبدیل شده است. در‌‌‌‌‌‌حالی‌که اندازه‌‌‌‌‌‌گیری میزان پو‌ل‌شویی در جنبه فیزیکی هنری موضوعی دشوار است، آزادی و شفافیت ذاتی در بلاک‌چین به افراد این امکان را می‌دهد تا پو‌ل‌شویی در توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی را واقع‌‌‌‌‌‌بینانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر ارزیابی کنند. با‌‌‌‌‌‌توجه به این موضوع، می‌توان گفت که فرآیند پو‌ل‌شویی به‌‌‌‌‌‌راحتی در بازارهای NFT هم اتفاق می‌‌‌‌‌‌افتد.
مدتی است که چینالیسیس کلاه‌‌‌‌‌‌برداری‌‌‌‌‌‌های مرتبط با تجارت شستوشو را با بررسی فروش NFT به آدرس‌‌‌‌‌‌های فروشی ردیابی می‌کند که به‌‌‌‌‌‌اصطلاح خود سرمایه‌گذاری انجام داده‌‌‌‌‌‌اند؛ یعنی فروش‌هایی که هزینه‌های خرید را عملا آدرس‌‌‌‌‌‌های فروشنده تامین می‌کنند. صدها تجارت شستوشو با استفاده از این استراتژی شناسایی شده‌‌‌‌‌‌اند. برای مثال، کاربری که چینالیسیس او را به‌عنوان فعال‌‌‌‌‌‌ترین معامله‌‌‌‌‌‌کننده شستوشو شناسایی کرد، ۸۳۰ فروش به آدرس‌‌‌‌‌‌هایی داشته است که از ویژگی خودسرمایه‌گذاری برخوردار بوده‌‌‌‌‌‌اند.
چرا تجارت شستوشو برای عرصه NFTها مشکل‌‌‌‌‌‌آفرین است؟
تجارت شستوشو در NFT برای سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران، جامعه جهانی، مجموعه‌‌‌‌‌‌داران و معامله‌گران به مشکلی اساسی تبدیل شده است؛ زیرا افرادی که در این نوع معاملات دست دارند، برای دستکاری قیمت دارایی، از توکن‌‌‌‌‌‌های غیرمثلی با نقدپذیری اندک استفاده می‌کنند. از آنجا که سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران مجبورند فقط به آمارها تکیه کنند و احتمالا در مسیر سرمایه‌گذاری تصمیمات اشتباهی اتخاذ می‌کنند، تحقیق و بررسی در این حوزه افزایش یافته است. علاوه‌‌‌‌‌‌براین، متخصصان به‌‌‌‌‌‌منظور پیشگیری از کلاه‌‌‌‌‌‌برداری‌‌‌‌‌‌ها و تشویق سرمایه‌گذاری در عرصه NFT، باید مغایرت‌‌‌‌‌‌های موجود در داده‌ها را بررسی کنند. جرائم NFT شدیدترین ضربه را به جامعه NFT وارد آورده است. برخی قانون‌گذاران و حامیان خدمات مالی جریان اصلی و مخالفان غیرمتمرکزسازی اکنون می‌توانند از تجارت شستوشو علیه فرآیند متمرکزسازی استفاده کنند. در چنین شرایطی مجموعه‌‌‌‌‌‌داران و معامله‌گران هم نمی‌توانند آگاهانه قضاوت کنند. هنگامی‌‌‌‌‌‌که ظواهر و سوابق فریبنده پروژه‌‌‌‌‌‌ای مردم را درباره اثری هنری یا مجموعه‌‌‌‌‌‌ای گمراه می‌کند، آنها به‌‌‌‌‌‌سادگی تصمیماتی شتابزده می‌گیرند و در دام این سودجویان می‌‌‌‌‌‌افتند. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که؛ با‌‌‌‌‌‌توجه به اینکه بازارهای NFT تحت‌‌‌‌‌‌تاثیر تجارت شستوشو قرار گرفته‌‌‌‌‌‌اند، آیا راهی برای شناسایی آنها از همان ابتدا وجود دارد؟ از آنجا که هنگام معرفی کوین‌‌‌‌‌‌ها و توکن‌‌‌‌‌‌های جدید به بازار، هیچ سابقه‌‌‌‌‌‌ای درباره قیمت یا حجم آنها وجود ندارد، برخی توسعه‌‌‌‌‌‌دهندگان و سودجویان با مشارکت در تجارت شستوشو و ایجاد معاملات ساختگی، سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران را درباره ارزش حقیقی این دارایی‌های دیجیتال فریب می‌دهند؛ بنابراین باید از سرمایه‌گذاری شتابزده در این نوع پروژه‌‌‌‌‌‌ها اجتناب کرد. در‌‌‌‌‌‌عین‌‌‌‌‌‌حال بسیاری ازNFTها حجم معاملاتی یا سود سرمایه‌گذاری چندانی ندارند؛ در‌‌‌‌‌‌نتیجه دارندگانNFTهای بی‌‌‌‌‌‌ارزش یا کم‌‌‌‌‌‌ارزش می‌توانند به‌‌‌‌‌‌راحتی با استفاده از تجارت شستوشو خریداران بی‌‌‌‌‌‌تجربه را برای خرید این توکن‌‌‌‌‌‌ها با قیمت بیشتر فریب دهند.
معامله‌گران باید ارزهای دیجیتال تثبیت‌‌‌‌‌‌شده‌‌‌‌‌‌تر و با حجم در‌‌‌‌‌‌گردش بیشتر را انتخاب کنند تا قربانی تجارت شستوشو نشوند. هرچه بازار گسترده‌‌‌‌‌‌تر باشد، کلاه‌‌‌‌‌‌برداران برای رسیدن به هدف خود باید بیشتر آن را دستکاری کنند. برای مثال، ارزهای دیجیتال تثبیت‌‌‌‌‌‌شده‌‌‌‌‌‌ای مثل بیت‌کوین یا اتریوم که میلیاردها دلار ارزش بازار دارند، انجام جرائمی مانند تجارت شستوشو را سخت‌‌‌‌‌‌تر می‌کنند.
