خبر احتمال معرفی نامزد از سوی ایران برای ریاست صندوق بین‌المللی پول در حالی نقل محافل خبری است که شانس ایران برای ریاست این صندوق تنها ۶۹/۰‌درصد است.

در پی اعلام استعفای رییس فعلی صندوق بین‌المللی پول و پس از تصویب قانونی مبنی بر اینکه رییس صندوق بین‌المللی پول می‌تواند غیر اروپایی باشد، در برخی محافل خبری احتمال معرفی نامزد از سوی ایران برای ریاست این صندوق مطرح شد. خبرگزاری فارس به منظور آشنایی علاقمندان با ساختار صندوق بین‌المللی پول شامل هیات روسای بانک‌های مرکزی، هیات‌مدیره، شورای معاونین و رییس اقدام به تهیه گزارش زیر کرده‌است. صندوق بین‌المللی پول از هیات روسای بانک‌های مرکزی، هیات‌مدیره، رییس (مدیر اجرایی) و یک شورا تشکیل شده است. رییس یا مدیر اجرایی صندوق براساس رای ۸۵‌درصد اعضای هیات روسای بانک‌های مرکزی انتخاب می‌شود.

هیات روسای بانک‌های مرکزی:

کلیه تصمیم‌های قابل اجرا در صندوق بین‌المللی پول باید از طریق این هیات مورد تصویب قرار گیرد. این هیات شامل یک رییس بانک مرکزی و یک عضو علی‌البدل خواهد بود. هر عضو اصلی باید یک جایگزین مناسب نیز برای خود معرفی کند تا در صورت نیاز در جلسات شرکت کند. هیچ عضو جایگزینی حق رای ندارد مگر اینکه عضو اصلی در جلسات غایب باشد.

هیات روسای بانک‌های مرکزی یک نفر را به عنوان رییس صندوق انتخاب و معرفی می‌کند. هیات روسای بانک‌های مرکزی می‌تواند بخشی از اختیارات خود را به هیات‌مدیره واگذار کند. این هیات نمی‌تواند اختیاراتی را که مستقیما به آن واگذار شده است را به هیات‌مدیره تفویض کند.

جلسات عادی هیات روسای بانک‌های مرکزی با اعلام رسمی‌برگزار می‌شود و جلسات فوق‌العاده نیز با درخواست ۱۵ نفر از اعضا یا ۲۵‌درصد حق رای اعضا قابل برگزاری خواهد بود. جلسات با حضور دو سوم اعضا رسمیت خواهد داشت. کلیه قوانین و مقررات صندوق بین‌المللی پول با پیشنهاد هیات‌مدیره و تصویب هیات روسای بانک‌های مرکزی، قابل اجرا است. حقوق و دستمزد اعضای هیات روسای بانک‌های مرکزی براساس فعالیت و حضور موثر آنها در جلسات پرداخت می‌شود. این هیات میزان حقوق و دستمزد اعضای هیات‌مدیره، رییس و کارمندان صندوق را تعیین می‌کند.

هیات‌مدیره:

وظیفه اصلی هیات‌مدیره هدایت امور اجرایی و برنامه‌های صندوق در کشورهای مختلف جهان است. هیات‌مدیره در واقع مجری سیاست‌های هیات روسای بانک‌های مرکزی است. هیات‌مدیره شامل رییس صندوق و معاونین وی خواهد بود. معاونین صندوق بین‌المللی پول به شرح زیر انتخاب می‌شوند: پنج معاون از سوی کشورهایی که بیشترین سهم را در صندوق دارند، انتخاب می‌شوند و پانزده نفر دیگر نیز از سوی سایر اعضا انتخاب می‌شوند. اعضای هیات‌مدیره و هیات روسای بانک‌های مرکزی با ۸۵‌درصد کل حق رای اعضا انتخاب می‌شوند. بنابراین احتمال افزایش و یا کاهش تعداد معاونین صندوق وجود دارد.

رییس صندوق بین‌المللی پول و دفتر ریاست:

شورای معاونین یک نفر را به عنوان رییس صندوق انتخاب و معرفی می‌کند. این شخص نباید عضو هیات روسای بانک‌های مرکزی و یا عضو شورای معاونین باشد. رییس از بین کشورهایی که بیشترین سهم را در صندوق دارند انتخاب خواهد شد. رییس در جلسات هیات روسای بانک‌های مرکزی شرکت می‌کند ولی حق رای نخواهد داشت. سیاست‌های کلی و اجرایی صندوق از سوی هیات‌مدیره به رییس ابلاغ می‌شود. رییس صندوق بین‌المللی پول تنها باید در این سازمان مشغول به فعالیت باشد و به هیچ سازمان دیگری تعهد نداشته باشد.

میزان حق رای کشورها براساس سهم آنها در صندوق تعیین می‌شود. بنابراین هر چه سهم کشوری در صندوق بیشتر باشد، قدرت و حق رای آن نیز در اتخاذ تصمیم‌ها بیشتر خواهد بود.

آمریکا بیشترین سهم را دارد

سهم هر کشور در صندوق بین‌المللی پول براساس جایگاه اقتصادی آن کشور نسبت به سایر اعضا تعیین می‌شود. معیارهای مختلفی در تعیین سهم کشورها در صندوق بین‌المللی پول موثر است. معیارهایی مثل تولید ناخالص داخلی، تراز تجاری و میزان ذخایر ارزی در تعیین سهم کشورها در صندوق موثر است. آمریکا با ۱/۳۷‌میلیارد دلار بیشترین سهم را در صندوق بین‌المللی پول داراست و کشور کوچک پالائو با ۱/۳ میلیون دلار دارای کمترین سهم در صندوق است. سهم هر کشور نشانگر و معرف جایگاه مالی آن و نوع ارتباط کشور با صندوق بین‌المللی پول خواهد بود. سهم هر کشور میزان دستیابی آن کشور به منابع مالی صندوق را نشان می‌دهد. کلیه اعضای صندوق باید حق عضویت خود را به طور سالیانه پرداخت کنند.

سهم کشورها در درجه بعدی میزان حق رای آنها را نیز مشخص می‌کند. هر عضو دارای حق رای پایه ۲۵۰ است. به ازای هر ۱۰۰‌هزار دلار مازاد اس‌دی‌آر (حق عضویت) یک رای به حق رای اضافه خواهد شد. آمریکا به عنوان مثال دارای ۳۷۱۷۴۳ رای در صندوق بین‌المللی پول است که معادل ۸۳/۱۶‌درصد کل است. پالائو با ۲۸۱ رای دارای کمترین حق رای در صندوق است.

آمریکا، ژاپن، آلمان، انگلیس و فرانسه به ترتیب دارای بیشترین سهم و حق رای در صندوق هستند و پنج عضو هیات‌مدیره را به طور مستقیم انتخاب می‌کنند. آمریکا با ۳۷۱۷۴۳ رای بیش از ۸۳/۱۶‌درصد حق رای صندوق را در اختیار دارد. ژاپن با ۱۳۳۳۷۸ رای بیش از ۰۲/۶‌درصد حق رای را داراست. آلمان با ۱۳۰۳۳۲ رای بیش از ۸۸/۵‌درصد حق رای را در اختیار دارد و انگلیس و فرانسه نیز به ترتیب ۸۶/۴ و ۷۳/۴‌درصد حق رای را دارا هستند. جمهوری اسلامی‌ایران نیز با با ۴۹۷/۱‌میلیارد دلار ۶۹/۰‌درصد ذخایر صندوق را در اختیار دارد. ایران با ۱۵۲۲۲ رای حدود ۶۹/۰‌درصد حق رای در صندوق را داراست. ابراهیم شیبانی به عنوان عضو ایران در صندوق بین‌المللی پول معرفی شده است و محمد جعفر مجرد نیز به عنوان عضو جانشین وی به شمار می‌رود.