هزار توی پرونده وام سنتی

بانکداری نیز یکی از این حوزه‌‌ها است. زمان زیادی از سال‌‌هایی نگذشته است که برای پرداخت قبوض باید ساعات طولانی را در صف بانک طی می‌‌کردیم. با این حال امروزه توسعه ابزارهای اینترنتی موجب شده تا مراجعه به بانک‌‌ها چند خدمت بانکی محدود شود. با این حال دریافت وام از شعب بانک‌‌ها و آگاهی از شرایط پرداخت وام کمابیش روال مشابهی را طی می‌‌کند. این ابهام در یافتن طرح تسهیلات مناسب و رویه در یافت آن موجب می‌‌شود که همچنان گردش اطلاعات در این بخش با دشواری‌‌هایی همراه باشد.

قانون پایداری ابهام

یکی از مهم‌‌ترین چالش‌‌ها در دریافت وام در ایران، آگاهی از طرح‌‌ تسهیلات‌‌دهی بانک‌‌ها است. جای تعجب است که همچنان شعب نقش مهمی در تعیین شرایط پرداخت تسهیلات دارند و آگاهی از شرایط پرداخت تسهیلات نیازمند به مراجعه جداگانه به آنها است. روشن است که این کار زمان و انرژی زیادی می‌‌طلبد و به طور صریح‌‌تر، غیرممکن است. همین موضوع باعث می‌‌شود تا دریافت وام از شعب بانک‌‌ها دچار اطلاعات نامتقارن باشد؛ یعنی افرادی که به واسطه تجربه و آشنایی از شرایط چند شعبه آگاهی دارند، در قیاس با افرادی که در ابتدای جست وجو برای شعبه مناسب اطلاعات خاصی در اختیار ندارند، وضعیت بهتری در دریافت وام داشته باشند. این ابهام درباره شرایط پرداخت تسهیلات با وجود ورود اینترنت و ابزارهای نوین به بانکداری کشور همچنان پابرجا مانده و آن را می‌‌توان قانون پایدار ی ابهام نامید.

رویه‌‌های دردسرساز

دریافت وام از شعب بانک‌‌ها مستلزم ارائه مدارکی است که عموما زمان قابل توجهی می‌‌طلبد. این نکته زمانی بغرنج می‌‌شود که نقشه راه مشخص و استانداردی از این مدارک در دسترس نباشد. در این صورت بخش زیادی از فرآیند دریافت تسهیلات در میانه تهیه مدارک سپری خواهد شد یا در میانه فرآیند، متقاضی با آگاهی از مشکل وثایق یا ضامنین خود متوجه عدم امکان دریافت وام شود. این رویه‌‌های عموما نامشخص برای افراد آشنا و باتجربه مشکلی ایجاد نخواهد کرد اما می‌‌تواند برای کم‌‌تجربه‌‌ها دردسرساز شود. این نکته درباره وام‌‌های خاص‌‌تر مانند تسهیلات پرداختی به زنان، کارآفرینان یا وام مسکن می‌‌تواند چالش‌‌برانگیزتر باشد.

چه باید کرد؟

تهیه یک بروشور آنلاین برای بانک‌‌های کشور دشوار نیست. آنها می‌‌توانند از این طریق طرح‌‌های تسهیلات‌‌دهی خود را به طور کامل معرفی کنند، ‌‌مدارک و شرایط لازم برای دریافت هر یک را اعلام کنند و با تعبیه درگاهی برای سنجش مدارک، امکان‌‌سنجی دریافت وام را به صورت آنلاین انجام دهند. از دیگر اقدامات مهمی که در این میان می‌‌تواند به کمک متقاضیان بیاید، اعتبارسنجی ضامنین و وثایق معرفی شده از سوی متقاضی است. به این ترتیب امکان دریافت وام از سوی متقاضیان سریع‌‌تر و با کیفیت بهتری بررسی می‌‌شود و افراد می‌‌توانند با خاطری آسوده برنامه‌‌‌‌ریزی‌‌های خود را پیش ببرند. این اقدام با سرعت بخشیدن به فرآیند تسهیلات‌‌دهی می‌‌تواند بهره‌‌وری شبکه بانکی را نیز به شکل قابل‌‌توجهی افزایش دهد و از مشکلات احتمالی این بخش خواهد کاست.

تجربه بانک‌‌های قرض‌‌الحسنه

اگرچه ممکن است پیشنهادهای فوق کمی عجیب به نظر برسد اما تجربه موفقی از سوی برخی بانک‌‌های شبکه بانکی کشور وجود دارد. بانک‌‌های قرض‌‌الحسنه‌‌ای که عمدتا بر پرداخت وام‌‌های خرد به مشتریان حقیقی متمرکز شده‌‌اند، با ایجاد درگاه‌‌هایی برای بارگذاری مدارک، امکان دریافت وام از سوی مشتریان را در ابتدای امر می‌‌سنجند. علاوه بر این، امکان سنجش ضامنین هم فراهم شده و قبل از آغاز فرآیند شما قادر به کسب اطمینان از صلاحیت خود برای دریافت وام می‌‌شوید. این تجربه موفق در تسهیل فرآیند تسهیلات‌‌دهی می‌‌تواند در سایر بانک‌‌های کشور نیز به کار گرفته شود.

تجربه لندتک‌‌ها

لندتک، یا وام دهی مبتنی بر فناوری، که از (lend) به معنای قرض دادن و (tech) تکنولوژی تشکیل شده، شیوه جدیدی در پرداخت تسهیلات است. لندتک‌‌ها از فناوری‌‌های جدید برای ارائه وام به افراد و کسب‌‌وکارها استفاده می‌‌کنند و به افراد و کسب‌‌وکارهای بیشتری امکان دسترسی به وام را می‌‌دهد. لندتک‌‌های ایرانی عمدتا با قرارداد با یک بانک فرآیند تسهیلات‌‌دهی را انجام می‌‌دهند. اگر سری به سایت این کسب‌‌وکارها بزنیم، متوجه می‌‌شویم که گزینه برای توضیح چگونگی دریافت تسهیلات از آنها تعبیه شده است. در این بخش نحوه دریافت وام به صورت جز به جز و گاهی به شکل تصویری تشریح شده و تک تک مراحل آن در قالب راهنمای دریافت وام به متقاضیان ارائه می‌‌شود. شاید مهم‌‌ترین ویژگی این کسب‌‌وکارها، سرعت قابل توجه آنها در پرداخت وام است؛ سرعتی که مشابه آن را شاید تنها بتوان در فرآیند‌‌های آنلاین بانک‌‌های قرض‌‌الحسنه پیدا کرد. این کسب‌‌وکارها عموما پرداخت وام را برای خرید کالا و خدمات ارائه می‌‌دهند و وام پرداخت شده می‌‌تواند در فروشگاه‌‌های آنلاین اعلام شده خرج شود.

از سوی دیگر برخی بانک‌‌های کشور با راه‌‌اندازی یک اپلیکیشن برای خود، در تلاشند تا روش‌‌هایی که پیش‌‌تر به آنها اشاره شد را در پیش بگیرند اما همچنان رویه‌‌های قبلی خود را حفظ کرده‌‌اند و فرآیند جدید در موازات آن راه‌‌اندازی شده است. علاوه بر این، چالش اطلاع‌‌رسانی همچنان پابرجاست. در حالی که بانک‌‌های کشور با لندتک‌‌ها همکاری دارند و در فرآیندهایی به این شفافیت و سرعت به متقاضیان تسهیلات ارائه می‌‌دهند، به نظر می‌‌رسد تسری این سرعت و شفافیت به بخش‌‌های سنتی‌‌تر پیشرفت چندانی نداشته است. به نظر می‌‌رسد ادغام فرآیندهای آنلاین و شیوه سنتی‌‌تر پرداخت وام می‌‌تواند بهبود پرداخت تسهیلات خرد از سوی بانک‌‌ها را نتیجه‌‌دهد؛ تسهیلاتی که معمولا گره‌‌های زیادی را از خانوار‌‌های کشور باز می‌‌کند و دسترسی راحت‌‌تر به آنها، بازی برد- برد بانک و متقاضیان است.