بانک مرکزی پنجم بهمن پارسال تمام تراکنش‌های بانکی فاقد «کد شهاب» در سامانه ساتنا را برگشت زد و افراد حقیقی یا حقوقی که کدملی یا شناسه ملی خود را به بانک اظهار نکرده بودند، نمی‌توانستند از خدمت این سامانه بهره‌مند شوند. در هفته جاری نیز مرحله دیگری از این قانون اجرا شده و از روز دوشنبه از انجام تمام تراکنش‌های بدون کد ملی شخص حقیقی و شناسه ملی شخص حقوقی در سامانه پایا جلوگیری شده است. همچنین طبق اعلام معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی به زودی شاهد عدم وجود تراکنش‌های بدون هویت در شبکه بانکی خواهیم بود.

به گفته محمدرضا مانی یکتا، تغییراتی که از ششم اردیبهشت در شبکه بانکی اجرا شده، بخشی از سلسله تغییراتی است که در راستای اجرای مقررات مبارزه با پولشویی در کشور باید انجام شود و بانک مرکزی متعهد به انجام آن در شبکه بانکی است. مانی یکتا در ادامه با تاکید بر اینکه این تغییرات به هیچ وجه اثری بر سمت مشتریان شبکه بانکی نخواهد داشت گفت: مشتریان شبکه بانکی نیازی نیست اقدامی انجام دهند. او در ادامه توضیح داد: این تغییرات شامل کنترل‌هایی است که در سامانه‌های تسویه ساتنا و پایا بین بانک مرکزی و بانک‌ها انجام می‌شود.

به گزارش معاون اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی، در بهمن سال گذشته فاز اول این تغییرات درخصوص سامانه ساتنا اجرا شده و مطابق برنامه در ششم ماه جاری فاز دوم تغییرات درخصوص سامانه پایا اجرا شده است. او در ادامه توضیحاتی برای تراکنش‌هایی که فاقد شناسه شبا هستند، ارائه داد: به‌عبارت دیگر و دقیق‌تر، اگر مشتریان ارسال‌کننده این تراکنش‌ها در شبکه بانکی شناسایی هویتی دقیق نشده باشند و در سامانه‌های مرتبط اطلاعات دقیق این اشخاص ثبت نشده باشد، از ارسال و تبادل این تراکنش‌ها در شبکه بانکی جلوگیری به عمل خواهد آمد. مانی یکتا در ادامه توضیحات خود در رابطه با اینکه مشتریان نیاز به انجام اقداماتی ندارند، گفت: زمانی که مشتریان در شبکه بانکی حساب بانکی افتتاح کرده‌اند، در همان زمان بانک‌ نسبت به ثبت اطلاعات شخص افتتاح‌کننده در سامانه نهاب بانک مرکزی و اخذ کد شهاب اقدام کرده است. او ادامه داد: در حال حاضر ۹۸ درصد از مشتریان حقیقی شبکه بانکی به صورت کامل شناسایی شده‌اند و آن دسته از مشتریانی که به هر دلیلی دسترسی به آن افراد محدود بوده است، ممکن است مشکلاتی برایشان به وجود بیاید و برای آنها با توجه به آمار و اطلاعاتی که در اختیار است، هماهنگی‌ها و کنترل‌های لازم با بانک‌ها انجام شده و تاکنون مشکلی پیش نیامده است. در واقع نیازی نیست مشتریان به بانک‌ها مراجعه کنند و نیازی نیست اقدام خاصی درخصوص ثبت اطلاعات هویتیشان انجام دهند. او در ادامه تاکید کرد: تمام این هماهنگی‌ها در شبکه بانکی انجام شده است و بانک‌ها اقدامات لازم را از طرف مشتریان انجام خواهند داد. محمدرضا مانی یکتا در بخشی از سخنان خود با اشاره به اینکه در فاز تکمیلی اجرای قوانین پولشویی قرار داریم، گفت: در مورد اجرای قوانین پولشویی فقط سامانه‌های ساتنا و پایا هستند و در حال حاضر در فاز تکمیلی قرار داریم.

پایا و ساتنا چیست؟

گفتنی است؛ پایا یک سیستم تبادل اطلاعات بانکی است که به بانک‌ها اجازه می‌دهد تمامی تبادلات بین بانکی مشتریان خود را به صورت الکترونیکی انجام دهند. کاربرد اصلی این سامانه، مکانیزه کردن پرداخت‌های خرد بین بانکی با تعداد انبوه برای مشتریان است که پس از تکمیل مراحل پیاده سازی، ارائه خدمات از طریق اینترنت را نیز میسر می‌سازد و به کمک این سامانه، بانک‌های عضو آن می‌توانند بنا به درخواست مشتری، دستور واریز یا برداشت وجوه در حساب‌های سایر بانک‌ها صادر کنند.

بانک مرکزی با پیاده سازی این سامانه، امکان حواله الکترونیکی پول از حسابی در یک بانک به حسابی در بانک دیگر (بین بانکی) را فراهم کرده است و مشتریان بانک‌ها با استفاده از پایا می‌توانند پول را از حساب خود به حسابی در بانک دیگر به صورت الکترونیکی حواله کنند. همچنین، ساتنا سامانه‌ای الکترونیکی است که پردازش و تسویه تراکنش‌های بین بانکی و دستور پرداخت‌های فوری را به صورت انفرادی و آنی انجام می‌دهد. در این سامانه مشتریانی که در بانک دارای یکی از انواع حساب (جاری، پس‌انداز و کوتاه‌مدت) هستند، می‌توانند نسبت به انتقال وجوه (مبالغ بیش از ۱۵ میلیون تومان) به حساب خود یا سایر افراد در سایر بانک‌ها اقدام کنند.

سامانه ساتنا به مشتریان شبکه بانکی این امکان را می‌دهد تا با مراجعه به شعب بانک خود یا از طریق سامانه اینترنتی بانک حواله‌هایی با مبالغ بیش از ۱۵ میلیون تومان را به هر حسابی در هر بانکی انتقال دهند که مزایای به‌کارگیری ساتنا را می‌توان امنیت، سرعت و سادگی انجام عملیات آن نام برد.