تحقق نظام تکنرخی ارز در اقتصاد آزاد
محمد قلییوسفی در گفتوگو با «ایبِنا»، محصول کارکردهای اقتصاد خوب را ثبات پولی و ارزی در کشور دانست و افزود: زمانی ایران میتواند ثبات ارزی و پولی داشته باشد که مشکلات آن مانند تورم و نقدینگی و... رفع شده باشد.
او در واکنش به اظهارنظر یکی از مدیران صندوق بینالمللی پول مبنی بر اینکه ایران میتواند با نظام تکنرخی ارز، تورم را مهار کند و به رشد اقتصادی باثبات برسد، گفت: صندوق بینالمللی پول متوجه نشده که مشکل تفاوت نرخ ارز و بیثباتی در بازار، دولتی بودن اقتصاد ایران است. از بیثباتیها گرفته تا عدمشفافیت در تصمیمات و همینطور سیاستهایی که مداخلهگرایانه است. این اقتصاددان ادامه داد: بهویژه در کشورهای نفتخیز چون نفت منبع مهم درآمد دولت و مهمترین منبع کسری ارز خارجی و یک فعالیت اقتصادی در داخل کشور است که دولت بودجه خود را بر مبنای درآمدهای ارزی تعیین میکند؛ بنابراین برای اینکه بتواند هزینه کند باید نرخی را برای برنامههایش تعیین یا بودجهبندی کند که براساس نرخ ارز مشخصی باشد. قلییوسفی افزود: اما بازار متفاوت است چراکه تابع عرضه و تقاضاست. بنابراین در کشورهای نفتخیز که وابستگی بالایی به درآمدهای نفتی دارند این اتفاق طبیعی است و دولت اگر مالک درآمدهای نفتی و بودجهاش وابسته به درآمدهای نفتی باشد نمیتواند نظام تکنرخی ارز ایجاد کند مگر اینکه اقتصاد آزاد باشد. به گفته او، صندوق بینالمللی به همان رویه گذشته به توصیههای اشتباه خود میپردازد و عجیب این است که آنها از اشتباهات خود پند نگرفتند و به جای اینکه مرهمی باشند بر زخم کشورهای توسعهنیافته عملا بر مشکلات آنها نمک میپاشند. آنها در درک مسائل داخلی ناتوان هستند و ما خودمان بهتر از همه میدانیم که مشکلات اقتصاد چیست؟ مشکلات ما نبود آزادی در اقتصاد و دخالتهای دولت است.
این اقتصاددان اظهار کرد: تا زمانی که نفت در اختیار دولت باشد دولت گسترده است، در اقتصاد مداخله میکند و بنابراین ثبات به وجود نمیآید. اینکه نظام ارز تکنرخی به مهار تورم و رشد اقتصادی کمک کند ایدهآل است اما شدنی نیست؛ چراکه نظام تکنرخی مهندسی شده و دستوری نیست بلکه این بازار است که نظام تکنرخی ایجاد میکند. در واقع این عرضه و تقاضای بازار است که میتواند نرخی را تعیین کند نه اینکه پشت درهای بسته یک نرخی را تعیین کنیم؛ مانند دلار ۴۲۰۰ تومانی که هنوز در اقتصاد وجود دارد.
قلییوسفی با بیان اینکه ابتدا باید اقتصاد را آزاد کنیم و بعد بتوانیم نظام تکنرخی ارز را به دست بیاوریم، افزود: نکته دیگر این است که مشکل ما تنها نظام چند نرخی ارز نیست بلکه متاسفانه در کشور ما سیاستهای پولی ابلاغ شده از بانک مرکزی به دیگر بانکها اجرا نمیشود. او با تاکید بر اینکه اختیار و قدرت رئیس بانک مرکزی باید بیشتر باشد، تصریح کرد: چطور بانک مرکزی میتواند در امور خود موفق باشد و انتظار داریم با این وضعیت بتواند نقدینگی را کنترل و تورم را مهار کند. چطور انتظار داریم سیاستهای پولی و ارزی را بهگونهای اجرا کند که در کشور نظام تکنرخی ارز حاکم باشد؟ ساختار تصمیمگیری ایران بهگونهای است که این امکان وجود ندارد.