تاثیر کرونا بر مولفههای جمعیتی در جهان و ایران
ظرفیت تحرکات بیشتر جمعیتی، شهرنشینی و افزایش تمرکز جمعیت از عوامل اصلی سرعت گسترش ویروس است. افزایش سن نیز باعث آسیبپذیری بیشتر شدهاست. همراه با کاهش نرخ باروری در قرن گذشته و افزایش امید به زندگی، سهم جمعیت مسن ۶۰ سال به بالا از ۸ درصد در سال ۱۹۵۰ به ۵/ ۱۳ درصد در سال ۲۰۲۰ رسیده و جمعیت آنان نیز از ۲۰۰ میلیون نفر به بیش از یک میلیارد نفر افزایش یافته است که خطر این پاندمی را بیشتر میکند.
این گزارش حاکی است، تغییرات اقتصادی و اجتماعی ناشی از کووید-۱۹ بر طیف وسیعی از عوامل موثر در نیت فرزندآوری و نرخ باروری، اثرگذار است. مانند تعاملات انسانی، سلامتی، درآمد خانواده، جریان این تاثیر در کشورهای مختلف و مناطق و همچنین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه متفاوت است. اما آنچه مشخص است، مشکلات جمعیتی در کشورهای با درآمد بالا(کاهش رشد جمعیت و افزایش سالمندی) و کشورهای با درآمد پایین (افزایش رشد جمعیت) به روشهای متفاوت تشدید خواهد شد.
براساس این گزارش، ایران در دسته اقتصادهای در حال گذار قرار میگیرد که نمیتوان با قطعیت درخصوص جهت تغییرات نرخ باروری آن اظهار نظر کرد. ولی با توجه به شرایط اقتصادی سخت کشور تحتتاثیر تحریمها و سپس شیوع کرونا روند کاهشی نرخ باروری در سال ۱۳۹۸ به ۷/ ۱ فرزند رسیده بود و درسالهای پیش رو کم و بیش این روند همچنان ادامه یابد. برای آن که اثر کرونا را بر باروری در ایران مشاهده کنیم، باید تا اواخر بهار ۱۴۰۰ و مشخص شدن آمار موالید زمستان ۱۳۹۹منتظر باشیم.
همچنین نتایج این مطالعه درباره تاثیر این ویروس بر میزان ازدواج و طلاق، روند باروری و تعداد مرگومیر در ایران بیان میکند که در ۹ ماه اول سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ از سرعت کاهش باروری و افزایش طلاق کاسته شده و بر تعداد ازدواجها افزوده شده است. افزایش تعداد ازدواجها میتواند تحتتاثیر حذف یا کاهش هزینههای برگزاری مجالس عروسی و افزایش وام ازدواج و شکلگیری ازدواجهای به تاخیر افتاده در ماههای اولیه شروع کرونا باشد. با کم شدن از سرعت افزایش طلاق و افزایش تعداد ازدواجها میتوان گفت روند تغییرات مولفههای جمعیتی(بهجز مرگومیر) همزمان با شیوع کرونا رو به بهبود میرود، گرچه هنوز باروری (موالید شکل گرفته پیش از شیوع کرونا) رو به کاهش و طلاق رو به افزایش است. اثر شیوع کرونا بر باروری تاکنون مشخص نشده است. از همه مهمتر تعداد مرگومیر در کشور افزایش قابل توجهی یافته است. تعداد فوتها در نیمه اول سال ۱۳۹۹ نسبت به نیمه اول سال ۱۳۹۸ نزدیک به ۳۰ درصد (بیش از ۵۵ هزار مورد) افزایش نشان میدهد که تحتتاثیر مرگومیر ناشی از کروناست. هنوز برای پیشبینی بلندمدت تاثیر این همهگیری بر روند تغییرات جمعیت کشور زود است.