بن سلمان، رئیس بانک مرکزی را تغییر داد
تغییر تاکتیکی شاهزاده
کلیدزنی اصلاحات
به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد» به نقل از بلومبرگ، عربستان سعودی روز یکشنبه، رئیس بانک مرکزی خود را در ادامه پاره‌ای از اصلاحات، تغییر داد. عربستان در آستانه کنفرانس مهم سرمایه‌گذاری که ولیعهد سعودی‌ها در تدارک برگزاری آن است، در تلاش است تا سال ۲۰۲۵، ظرفیت صندوق سرمایه‌داری مستقل این کشور را بیش از دو برابر کند. در همین راستا، احمد الخلیفی، رئیس پیشین بانک مرکزی این کشور از سمت خود به عنوان مقام پولی این کشور کنار گذاشته شد و سکان این نهاد مهم در دستان فهد المبارک قرار گرفت که پیش از این نیز در فاصله سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶ ریاست بانک مرکزی را بر عهده داشت. گرچه همچنان مشخص نیست دلیل این جابه‌جایی چه بود و چه تاثیری بر سیاست‌های عربستان خواهد داشت، اما المبارک، سابقه درخشانی در عربستان دارد. بنا به گزارش بلومبرگ، المبارک سابقا در جایگاه وزیر دولت نقش‌آفرینی کرده و به عنوان دیپلمات پادشاهی سعودی در زمان میزبانی عربستان از کشورهای صنعتی گروه ۲۰ در سال گذشته، ایفای نقش کرده است.
نقش دو نهاد مهم سعودی
دولت عربستان در شرایطی به‌دنبال بهبود اقتصاد آسیب‌دیده خود است که همزمان از دو شوک همه‌گیری کرونا و کاهش قیمت نفت رنج می‌برد. در همین راستا بانک مرکزی و صندوق سرمایه‌داری بناست نقش مهمی در تقویت و بهبود اقتصاد ایفا کنند. بانک مرکزی طبق دستورالعمل‌های جدید باید حمایت از رشد اقتصادی را افزایش دهد و صندوق سرمایه‌داری مستقل نیز بنا به گفته دولت، سالانه ۴۰ میلیارد دلار در داخل این کشور سرمایه‌گذاری خواهد کرد. همچنین عربستان سعودی بنا دارد تثبیت نرخ ارز خود را با دلار انجام می‌دهد که در این میان بعید است تغییر ریاست بانک مرکزی تاثیری روی سیاست‌های کلان آن بگذارد. این نکته که اهرم‌های تصمیم‌گیری در سلطه بن‌سلمان، شاهزاده سعودی قرار دارد نیز بر ثبات سیاست‌های این کشور اثر‌گذار است. بانک مرکزی یکی از کلیدی‌ترین ابزارها را برای ایجاد محرک‌های اقتصادی در عربستان سعودی در دست دارد اما در حال حاضر بخش خصوصی از همه‌گیری کرونا و کاهش قیمت نفت آسیب جدی دیده است. مقام‌های پولی در این کشور ۱۰۰ میلیارد ریال سعودی (۲۷ میلیارد دلار) در قالب نقدینگی به بانک‌های محلی تزریق کرده‌اند و همچنین هزینه وام‌هایی را که به کسب‌وکارهای کوچکِ آسیب‌دیده از همه‌گیری داده بودند، پوشش داده‌اند.
نقش پررنگ ولیعهد
بانک مرکزی عربستان، ذخایر پادشاهی سعودی را در اختیار دارد که از بزرگ‌ترین ذخایر دنیاست و ارزشی بالغ بر ۷/ ۱ هزار میلیارد ریال سعودی دارد. اما نقش تاریخی این نهاد به عنوان گرداننده ذخایر کشور - به واسطه صندوق سرمایه‌گذاری عمومی که در حقیقت صندوق سرمایه‌داری مستقل عربستان سعودی به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار به ریاست شاهزاده است - کم‌رنگ شده است. صندوق سرمایه‌گذاری عمومی ۴۰ میلیارد دلار از محل انتقالات از بانک مرکزی در ماه مارس برای سرمایه‌گذاری‌های جدید دریافت کرده و تصمیم دارد که با این سرمایه از فرصت سقوط جهانی بازار بهره‌برداری کند. با گذشت زمان فاش شد که حدود ۱۰ میلیارد دلار از این پول، صرف خرید سهام در شرکت‌های بلوچیپ غربی (به انواعی از سهام ابرشرکت‌ها گفته می‌شود که از نظر کیفیت، اطمینان و قابلیت و تواناییِ سودآوری شهرت دارند) کرده است و چند ماه بعد از آن هم که بازار بهبود پیدا کرده، به فروش رفته‌اند.
محمد بن‌سلمان، شاهزاده سعودی‌ها روز یکشنبه در اعلامیه‌ای جداگانه گفته هدف صندوق سرمایه‌داری مستقل، مدیریت ۴هزار میلیارد ریال سعودی تا سال ۲۰۲۵ است و در تلاش است که آن را به یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذارانِ تحت کنترل دولت در جهان تبدیل کند. از زمان رونماییِ برنامه‌های عربستان سعودی در جهت اصلاحات اقتصادی از سال ۲۰۱۶، صندوق سرمایه‌گذاری به سنگ‌بنای برنامه‌های جدید برای شکل‌دهی مجدد به اقتصاد عربستان سعودی مبدل و در این مدت ظرفیت آن بیش از سه برابر شده است.
این صندوق با رهبری یاسر الرمیان، مشاور نزدیک شاهزاده سعودی، اولویت‌های سرمایه‌گذاری خود را از هلدینگ‌های دولتی به ایجاد سهم در شرکت تکنولوژی اوبر و شرکت ژیو که یک کسب‌وکار خدمات دیجیتالی متعلق به یک میلیاردر هندی به نام موکش آمبانی است، تغییر داده. صندوق سرمایه‌گذاری عمومی ماه گذشته برخی از سمت‌های ریاستی خود را از نو تنظیم کرد تا برای ایفای نقشی بزرگ‌تر در اقتصاد محلی، آماده شود.
بلندپروازی‌های عربستان
این صندوق ظرف چند روز آینده کنفرانس سالانه سرمایه‌گذاری عربستان سعودی را برگزار خواهد کرد که به سبب همه‌گیری کرونا در جهان، به صورت مجازی برگزار خواهد شد. ابتکارات سرمایه‌گذاری آینده که از سال ۲۰۱۷ جامه عمل به خود گرفت، سبب شد که عربستان تاکنون میزبان صدها غول شرکتی از جمله جی‌پی مورگان چیس، جیمی دیمون و سافت‌بانکِ ماسایوشی سان باشد.
ظرف پنج سال آینده، استراتژی صندوق سرمایه‌گذاری عمومی، تغییر رویکرد به سوی سرمایه‌گذاری‌های داخلی خواهد بود. محمد بن‌سلمان هم مرتبا اعلام کرده که مبلغ ۱۵۰ میلیارد ریال سعودی یا فراتر از آن، به صورت سالانه به اقتصاد محلی تزریق خواهد کرد. او همچنین تاکید کرد که ۸/ ۱ میلیون شغل تا سال ۲۰۲۵ به صورت مستقیم و غیرمستقیم ایجاد می‌کند که در پاسخ به نگرانی‌های پیرامون نرخ ۱۵ درصدی بیکاری در میان شهروندان سعودی است.
