دلیل افزایش تورم تولیدکننده در تابستان

تورم فصلی تولیدکننده تابستان سال‌جاری در دهه۹۰ بی‌سابقه بوده است. تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده کل کشور نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) در فصل تابستان ۱۳۹۹ به ۲/ ۲۷ درصد رسیده، در حالی که این تغییرات در بهار امسال با رقم ۴/ ۱۱ درصد ثبت شده است. سهم تورم بخش صنعت و معدن در بالا رفتن تورم پیش‌نگر در تابستان بیشتر بوده است؛ به نحوی که بیشترین تورم فصلی تولیدکننده مربوط به بخش صنعت با رقم ۳۷ درصد است. همچنین تورم فصلی بخش معدن ۳۲ درصد گزارش شده است. با توجه به درصد افزایش شاخص قیمت تولیدکننده در بخش صنعت، شاید بتوان بخش قابل‌توجهی از روند افزایشی تورم فصلی تولیدکننده را به دلیل افزایش قیمت ارز دانست. در صنایع و تولیدات زیرمجموعه بخش صنعت بالاترین درصد تغییر فصلی شاخص قیمت تولیدکننده در کشور نسبت به فصل گذشته مشاهده شده است. صنایع تولید زغال‌سنگ و پالایشگاه‌های نفت (۵۷ درصد)، تولید فلزات اساسی (۵/ ۴۳ درصد) و تولید ماشین‌آلات اداری (۶/ ۴۳ درصد) و همچنین ماشین‌آلات و دستگاه‌های مولد و انتقال برق (۴۰ درصد) از بالاترین تورم‌های فصلی ثبت شده تولیدکننده هستند.

سایر بخش‌ها از تورم فصلی تابستان امسال سهمی کمتر از ۵۰ درصد داشته‌اند. پایین‌ترین تورم فصلی بخش‌ها، مربوط به بخش کشاورزی با رقم ۲/ ۱۲ درصد است. بخش خدمات با تورم فصلی ۸/ ۱۳ درصد و بخش تولید برق در تابستان ۲۵ درصد تورم را نسبت به فصل قبل تجربه کرده است. به روشنی رقم تورم نقطه‌به‌نقطه این بخش‌ها بیشتر از تورم فصلی بوده است. برای مثال تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش تولید برق در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته به اندازه ۱/ ۴۴ درصد اندازه‌گیری شده است.  درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده نسبت به فصل مشابه سال گذشته (تابستان ۱۳۹۸) ۷/ ۴۰ درصد گزارش شده است. با اینکه رقم تورم نقطه‌به‌نقطه تابستان سال‌جاری رقمی به مراتب بالاست ولی با توجه به فصل‌های بهار و تابستان سال ۱۳۹۸ از حیث تورم نقطه‌ای رکورد محسوب نمی‌شود. تورم نقطه‌ای تولیدکننده در بهار و تابستان سال گذشته به ترتیب ۵/ ۶۹ درصد و ۴/ ۴۹ درصد بوده است.

گزارش مرکز آمار کشور تورم تولید‌کننده را در ۵ گروه منتشر می‌کند. براساس این گزارش شاخص تولید‌کننده گروه معدن در فصل تابستان به نسبت مدت مشابه سال گذشته ۱/ ۶۹ درصد افزایش داشته که بیشترین افزایش در میان زیرگروه‌ها بوده است. در این گروه استخراج زغال‌سنگ ۸۴ درصد، استخراج کانه‌های فلزی ۴/ ۷۴ درصد و استخراج سایر معادن ۱/ ۴۱ درصد تورم داشته است. گروه بعدی که بیشترین تورم نقطه‌ای را به خود اختصاص داده، گروه صنعت بوده است. تورم تولیدکننده در این گروه در تابستان سال‌جاری ۴/ ۴۷ درصد بوده است. سومین گروه با تورم بالا گروه تولید برق بوده که تورم ۱/ ۴۴ درصد را در فصل تابستان ۹۹ به نسبت تابستان ۹۸ داشته است.  از سوی دیگر تغییرات میانگین شاخص کل قیمت تولیدکننده در چهار فصل منتهی به فصل تابستان ۹۹، نسبت به دوره مشابه سال قبل به ۶/ ۲۳ درصد رسید. این تغییرات در فصل بهار سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته نیز همین رقم بوده است. در فصل مورد بررسی، در میان بخش‌های اصلی تولیدی در کشور، کمترین تورم سالانه مربوط به بخش کشاورزی  ۹/ ۱۰ درصد و بیشترین آن مربوط به بخش معدن، ۴۴درصد است.