دستمزد شاغلان پاره‌وقت معیار کسر حق بیمه قرار می‌گیرد
در این میان گروهی از بیمه‌شدگان که به صورت پاره‌وقت اشتغال دارند و کارفرمایان متناسب با ساعات حضورشان در کارگاه، حق بیمه را کسر و به حساب سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌کنند، با مدت زیادی کسری سابقه مواجه هستند؛ در نتیجه امکان بازنشستگی برای آنها به یک رویا تبدیل می‌شود؛ به ویژه افرادی که یک هفته از ماه یا کمتر در کارگاه حاضر می‌شوند. به همین دلیل، هفته گذشته سازمان تامین اجتماعی که متولی دریافت حق بیمه است، از بخشنامه‌ای رونمایی کرد که به این افراد کمک می‌کند تا کسری سابقه خود را در قالب بیمه اختیاری خریداری کنند. مهدی شکوری، مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تامین‌اجتماعی، به تشریح جزئیات این بخشنامه پرداخت: در این بخشنامه آن دسته از بیمه‌شدگان مورد تاکید قرار گرفته‌اند که ماهیت شغلی‌شان دائم نیست و به صورت پاره وقت کار می‌کنند. برای نمونه معلمان حق‌التدریس، برخی کارکنان دفتری، اساتید حق‌التدریس، پرسنل دانشگاه‌ها، سازمان‌ها و... . این‌گونه شاغلان چند روز در ماه (۱۰ روز، ۱۵ روز و... ) در محل کارگاه حاضر می‌شوند و به ازای آن تعداد روز دستمزد دریافت می‌کنند و با کسر مبالغی از دستمزد ماهانه آنها، به سازمان تامین اجتماعی حق بیمه پرداخت می‌شود. طبیعتا کارفرمایان این گروه از بیمه‌شدگان سازمان، به همان اندازه که این افراد اشتغال دارند، برایشان حق بیمه پرداخت می‌کنند؛ قانون هم برای کارفرمایان چنین تکلیف کرده است. پس باید بر اساس مدت اشتغال واقعی افراد (کارکرد ماهانه) پرداخت حق بیمه آنها صورت گیرد و به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز شود.
شکوری ادامه می‌دهد: بدیهی است شخصی که از ۳۰ روز، فقط ۱۰ روز در محل کار حاضر می‌شود، ۲۰ روز کسری سابقه دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد شخصی که به ازای ۱۰ روز در ماه سابقه بیمه دارد، برای بازنشستگی با ۳۰ سال بیمهپردازی باید، ۹۰ سال کار کند که این غیرممکن است. همچنین محاسبات نشان می‌دهد شخصی که ۱۵ روز بیمهپردازی دارد باید برای بازنشستگی ۶۰ سال بیمهپردازی داشته باشد که این هم کار بسیار سختی است. در یک شرایط متعارف این عده از بازنشستگی جا می‌مانند. بر این اساس سازمان تامین اجتماعی بستری را بازنشستگی این افراد فراهم کرد. این فرصت برای بیمه‌شدگانی که در مشاغل پاره‌وقت مشغول به کار هستند، فراهم شد تا کسری سابقه خود را خرید و تکمیل کنند.
او توضیح داد: مردان و زنانی که قصد خرید سابقه را دارند باید در زمان ارائه تقاضا، حداکثر ۵۰ سال سن داشته باشند. این به آن معنا نیست که اگر بیمه شده‌ای ۵۵ سال سن داشت، نمی‌تواند کسری سابقه خود را خرید کند؛ چراکه اگر او پنج سال سابقه بیمهپردازی داشته باشد، می‌تواند کسری سابقه خود را پوشش دهد. در واقع مازاد سنی باید توسط سابقه بیمهپردازی پوشش داده شود.
شکوری در پاسخ به اینکه چرا سازمان تامین اجتماعی در محاسبه سوابق بیمهای، سال‌های گذشته را ملاک بررسی قرار نداده است و صرفا بر سوابق سال جاری تاکید دارد؛ گفت: این امکان فراهم شده است که هرکس که یک روز هم در ماه اشتغال و بیمهپردازی داشته است، بتواند باقی ماه را خرید سابقه کند. فرد می‌تواند از هر روزی که درخواست محاسبه حق بیمه خود را دارد، آن را ثبت کند. وی اضافه کرد: تصمیمی که در سازمان گرفته شد این بود که خرید سابقه در سال جاری در دستورکار قرار گیرد. این‌گونه از سال جاری و پس از آن مشکل بیمه‌شدگان حل می‌شود. دوم اینکه مبنا قراردادن سال‌های گذشته از لحاظ محاسبات بیمهای سازمان را دچار مشکل می‌کند و اساسا با اصول محاسبات بیمهای همخوانی ندارد. سوم اینکه سازمان به لیست‌های بیمهای و ساعت‌ها بازرسی بیمهای در سال جاری دسترسی دارد. او گفت: نرخ حق بیمه ۲۷ درصد است؛ اما دستمزد مبنای محاسبه است؛ دستمزدی که مبنای پرداخت حق بیمه بیمه شده قرار می‌گیرد. به این معنی که اگر فرد مثلا از بابت ۱۰ روز کار در سال ۹۹ در ماه مرداد یک میلیون و ۲۰۰هزار تومان دستمزد دریافت کرده است، همین دستمزد مبنای کسر حق بیمه قرار می‌گیرد. در صورتی که بیمه شده بر مبنای دستمزد مردادماه درخواست کسر از حق بیمه خود را ارائه کند، بر همین مبنا قراردادی منعقد می‌شود و دستمزد یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومانی او ماخذ کسر از حقوق قرار می‌گیرد. از آنجا تکمیل سوابق بیمهای در دستور کار قرار گرفته است، ولو همان یک روز سابقه بیمهپردازی در ماه ملاک قرار می‌گیرد.
شکوری توضیح داد: بیمه شده بر مبنای قراردادی که دارد در دو ۶ ماهه سال (۶ ماه اول و دوم) می‌تواند، حق بیمه خود را پرداخت کند؛ به این معنی که بیمه شده می‌تواند سوابق ۶ ماه اول سال را از آذر تا بهمن ماه خریداری کند و ۶ ماه دوم سال را از خرداد تا مردادماه سال بعد. اگر بیمه شده در این مدت تعهدات خود را به جای نیاورد این قرارداد نقض می‌شود که در نتیجه کل قرارداد منتفی می‌شود.
همچنین قبل از هر اقدامی از سوی بیمه‌شدگان از آنها می‌خواهیم که سوابق خود را جمع‌آوری و ملاحظه کنند که آیا واقعا کسری سابقه دارند یا نه؛ چراکه اگر همپوشانی وجود داشته باشد و یک فرد از بابت دو هفته اول ماه در دو کارگاه مختلف سابقه بیمهپردازی داشته باشد، وجه او را مسترد می‌کنیم.
سازمان در این بخشنامه صرفا اجازه بررسی اسناد و سوابق بیمهای سال جاری را دارد؛ چراکه می‌توانیم این اسناد را به صورت لایه‌لایه بررسی کنیم. تطابق دادن درخواست بیمه‌شدگان با اسناد هم در سال جاری برای سازمان موجه‌تر است. همان‌طور که گفتم محاسبه این سوابق با اصول محاسبات بیمهای همخوان نیست.
او ادامه داد: این مصوبه ارتباطی با افرادی که اشتغال تمام وقت دارند، ندارد. این بخشنامه به ویژه برای معلمان و اساتید حق‌التدریس موثر است که می‌توانند خلأ سوابق بیمهای خود را خرید و تکمیل کنند. از زمان ابلاغ این بخشنامه بیش از ۱۴۰۰ درخواست برای خرید سوابق از سوی بیمه‌شدگان ثبت شده است که با این اطلاع‌رسانی‌ها افزایش پیدا می‌کند و افراد بیشتری می‌توانند، سوابق بیمهای خود را تکمیل کنند و در هنگام بازنشستگی برمبنای بیمهپردازی کامل مستمری دریافت کنند.
