بازدهی دلار منفی شد
سه پیامد تغییرات مالیاتی بر بازار سکه
روز پنج‌شنبه بیشتر نظر گروه اول درست از آب درآمد و فلز گرانبهای داخلی با افزایش ۲۰۰ هزار تومانی از سطح ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی عبور کرد و به بهای ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رسید. البته چنین رشدی هم باعث نشد فلز گرانبهای داخلی بازدهی مثبتی را در هفته گذشته تجربه کند. این فلز گرانبها در هفته گذشته نزدیک به ۸ درصد از ارزش خود را از دست داد. جدا از خبر مالیاتی که از نگاه برخی فعالان منجر به رشد قیمت سکه شد، گروهی باور داشتند، افزایش قیمت دلار نیز زمینه‌ساز تحریک خریداران این بازار شد. در آخرین ایستگاه هفته، اسکناس آمریکایی ۳۰۰ تومان رشد را به ثبت رساند و با عبور از سطح ۲۲ هزار و ۵۰۰ تومانی روی عدد ۲۲ هزار و ۵۷۰ تومان قرار گرفت. گروهی از معامله‌گران بازار باور داشتند، بازیگران ارزی در کمال احتیاط به‌دنبال آن هستند که دلار را به سوی کانال ۲۳ هزار تومانی ببرند که دو هفته پیش، در آن قرار داشت. با وعده گشایش اقتصادی به یکباره ریزش عجیب ۲ هزار و ۱۰۰ تومانی در روز یکشنبه برای دلار صورت گرفت و همین ریزش کافی بود که حتی چهار روز افزایش متوالی نتواند بازدهی این ارز را مثبت کند. شاخص ارزی در هفته گذشته ۳/ ۴ درصد از ارزش خود را از دست داد. حال آنکه دو هفته پیش روند افزایشی آرامی را در کانال ۲۳ هزار تومان سپری کرده بود. به‌رغم رشد انتهای هفته، همچنان بازیگران ارزی نسبت به خرید دلار رفتار هیجانی از خود بروز نداده‌اند و بیشتر به‌دنبال بالا بردن کم‌خطر قیمت این ارز هستند. هراس آنها از احتمال ورود بازارساز به بازار و فروش او در قیمت‌های بالاست. از نگاه آنها بازارساز در این شیوه آنها را دچار ضرر می‌کند و چون دلار «بالاخرید» روی دستشان باقی می‌ماند، توان خرید در قیمت‌های پایین‌تر از آنها سلب می‌شود.
رابطه مالیات و افزایش قیمت
برخی از فعالان بازار سکه اعتقاد داشتند، دریافت مالیات از خریداران این فلز گرانبها منجر به رشد قیمت خواهد شد. از نگاه این گروه، معامله‌گران بازار چنین هزینه جدیدی در راه خرید و فروش خود را در قیمت فروش سکه لحاظ خواهند کرد و همین مساله منجر به رشد قیمت آن می‌شود. در واقع از نگاه آنها طبیعی است که یک شوک خبری باعث بالا رفتن قیمت آن در بازار شود. البته عده‌ای هم عنوان می‌کنند این موضوع تاثیری بر قیمت تمام‌شده ندارد؛ ولی می‌تواند موجب شود که فروشنده هزینه اضافی از خریدار تقبل کند که خرید سکه را برای او ثبت نکند تا از پرداخت مالیات در امان بماند.
در کنار این، برخی باور دارند، مساله دریافت مالیات از خریداران سکه، احساس عدم‌اطمینان را نیز در بازار افزایش خواهد داد. در واقع گروهی می‌گویند، این مساله که دولت قبل‌تر چنین مالیات‌هایی را دریافت نمی‌کرد و در حال حاضر قصد چنین اقدامی را دارد، می‌تواند نشان‌دهنده کاهش ذخایر طلا باشد. از نگاه آنها، کاهش ذخایر طلا موجب شده است که سیاست‌گذار برای اینکه خریداران را از بازار دور کند، مالیات خرید را افزایش دهد. با این حال، آمار رسمی از ذخایر فعلی طلای ایران و مقایسه آن با گذشته وجود ندارد و گروهی نیز باور دارند، سیاست‌گذار تنها برای مقابله با رفتارهای سفته‌بازانه رقم مالیات را سنگین‌تر کرده است. خریداران سکه در سال ۹۷ نسبت به مازاد ۱۰۰ تا ۲۰۰ سکه، باید ۲۵۰ هزار تومان پرداخت می‌کردند. درحالی‌که در سال ۹۸، خریداران باید نسبت به مازاد ۵۰ تا ۱۸۵ سکه ۶۵۰ هزار تومان به ازای هر قطعه سکه بپردازند.
دوری از خرید و افزایش فروش سکه
در حالی که گروهی باور دارند، افزایش مالیات منجر به بالا رفتن هزینه تمام شده قیمت سکه و در نتیجه رشد قیمت بازاری آن می‌شود، گروه دیگری از معامله‌گران اعتقاد دارند، چنین اقدامی انگیزه خریداران را برای ورود به بازار کاهش خواهد داد. از نگاه آنها، سکه جزو اقلام سرمایه‌گذاری است و دلیلی ندارد که افزایش قیمت تمام‌شده آن موجب شود خریداران هم همان اشتیاقی را برای خرید داشته باشند که در گذشته داشتند. آنها می‌توانند به جای بازار سکه به سوی سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی بروند که نیاز به پرداخت مالیات ندارد. نزدیک‌ترین گزینه برای جایگزین کردن سکه در سبد سرمایه‌گذاری آنها، طلای آب‌شده خواهد بود. در این میان، از نگاه این گروه، ممکن است برخی از خریداران با توجه به مالیات کنونی، ناچار شوند بخشی از سکه خود را برای پرداخت مالیات در بازار به فروش برسانند و این مساله می‌تواند از نگاه آنها به تقویت سمت عرضه منجر شود.
با این حال، گروهی هم معتقدند اعمال چنین سیاست‌هایی منجر به تقویت سمت عرضه به شکل قابل‌ملاحظه‌ای نخواهد شد. به باور آنها، تا زمانی که انتظارات تورمی تغییر پیدا نکند، نمی‌توان انتظار تغییر قابل‌توجهی در سمت عرضه و تقاضا داشت.
افزایش معاملات زیرزمینی
دسته‌ای از معامله‌گران بازار باور دارند، افزایش مالیات برای خریداران سکه موجب خواهد شد که خرید و فروش این فلز گرانبها در حجم‌های بزرگ بیشتر از قبل زیرزمینی شود. در واقع در گذشته نیز بسیاری از خرید و فروش‌های بزرگ در جایی ثبت نمی‌شد و تنها افراد عادی کارت ملی‌شان برای خرید و فروش سکه در سامانه سنا توسط فروشندگان ثبت می‌شد. از نگاه این گروه، با اعمال سیاست افزایش مالیات برای خریداران سکه، تنها تعداد کسانی که اقدام به خرید و فروش زیرزمینی سکه می‌کردند، زیاد خواهد شد. این مساله از نگاه آنها منجر به این موضوع خواهد شد که شفافیت خرید و فروش‌ها نسبت به قبل کاهش بیشتری پیدا کند. در شرایط کنونی هم بسیاری از معامله‌گران بزرگ ترجیح می‌دهند به جای سکه، طلای آب شده معامله کنند. حتی گروهی عنوان می‌کردند، ممکن است افزایش هزینه‌ها در بازار سکه منجر به آب شدن این فلز گرانبها و فروش آن به معامله‌گران کشورهای همسایه شود. البته برای این کار نیاز است که ارزش طلای سکه در بازار همسایه بیشتر از بازار داخلی شود. در شرایط کنونی بدون در نظر گرفتن مالیات، ارزش ذاتی سکه پایین‌تر از قیمت بازار است و آب کردن سکه به قصد آربیتراژ آن به سوی کشورهای همسایه سودآوری ندارد. یکی از دلایلی که موجب شد در انتهای هفته گذشته ارزش ذاتی سکه در هفته گذشته به ابتدای مرز ۱۰ میلیونی نزدیک‌تر شود، نزول بهای طلا در بازارهای جهانی بود. طلا در مقطعی حتی به زیر محدوده هزار و ۹۰۰ دلار رفت. در صورتی که طلا روز جمعه بالای قیمت هزار و ۹۵۳ دلار بسته شود، احتمال رشد قیمت‌ها در بازار سکه ابتدای هفته نیز وجود دارد.
