به گزارش «ایسنا» بانک‌مرکزی در بخشنامه‌ای به مدیران عامل شبکه بانکی پیرو تصویب قانون اصلاح چک با مصوبه مجلس شورای اسلامی، تغییرات و اصلاحاتی را با توجه به تاکید مدیریت کل مقررات، مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی ابلاغ کرد که اصلاحات جدید باید در سامانه‌های داخلی بانک‌های کشور لحاظ و عملیاتی شود. بر این اساس، طبق مفاد قانون جدید چک و دستورالعمل حساب جاری که بانک‌مرکزی به شبکه بانکی اعلام کرده، در صورت کافی نبودن موجودی حساب صادرکننده چک، بانک‌ها مکلف به پرداخت وجه چک از محل موجودی سایر حساب‌های صاحب حساب به ترتیب اولویت از حساب جاری، حساب قرض‌الحسنه پس‌انداز، حساب سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و حساب سرمایه‌گذاری بلندمدت و همچنین مسدود کردن کلیه حساب‌ها و کارت‌های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده به میزان مبلغ چک هستند.در زمینه عملیاتی کردن مفاد جدید قانون چک برای مسدودی حساب در صورت کافی نبودن موجودی حساب، تاکید شده که باید مشخصات صادرکنندگان چک برگشتی از سوی بانک‌مرکزی برای شناسایی حساب‌های ایشان و انسداد مبالغ چک‌های برگشتی از طریق بستر سامانه کاشف انجام شود که پس از اعمال تغییرات لازم اعلام خواهد شد.

فرآیند رفع اثر از چک‌های برگشتی

بانک‌مرکزی درخصوص رفع سوءاثر از چک برگشتی نیز اعلام کرده در صورت واریزی کسری مبلغ چک، بانک مکلف خواهد بود نسبت به رفع اثر از چک‌های برگشتی به درخواست صادر‌کننده چک، کسری مبلغ چک برگشتی را حداکثر به مدت یک سال تا زمان مراجعه دارنده چک در حساب جاری مربوطه نزد بانک محال علیه مسدود کند و ظرف مدت سه روز واریز مبلغ را به شیوه قابل استناد به اطلاع دارنده چک برساند. همچنین در صورت ارائه هر یک از مدارک موضوع بندهای ب، ج، د، ه یا شمول بند و، پیش از یک سال از تاریخ انسداد مبلغ چک، باید از مبلغ مسدود شده رفع انسداد شود.

بر اساس این بخشنامه، هرگاه وجه چک به علتی از علل مندرج در ماده ۳ پرداخت نشود، بانک مکلف است بنا به درخواست دارنده چک فورا غیر‌قابل پرداخت بودن آن را در سامانه یکپارچه بانک‌مرکزی ثبت کند و با دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهی‌نامه‌ای که مشخصات چک و هویت و نشانی کامل صادرکننده در آن ذکر شده باشد علت یا علل عدم‌پرداخت را صریحا قید و آن را امضا و مهر کرده و به متقاضی تسلیم کند. ضمنا به گواهی‌نامه فاقد کد رهگیری و فاقد مُهر شخص حقوقی در مراجع قضایی و ثبتی ترتیب اثر داده نمی‌شود.

ماده ۳: صادرکننده چک باید در تاریخ مندرج در آن معادل مبلغ مذکور در بانک محال علیه وجه نقد داشته باشد و نباید تمام یا قسمتی از وجهی را که به اعتبار آن چک صادر کرده به‌صورتی از بانک خارج کند یا دستور عدم‌پرداخت وجه چک را بدهد و نیز نباید چک را به‌صورتی تنظیم کند که بانک به عللی از قبیل عدم‌مطابقت امضا یا قلم‌خوردگی در متن چک یا اختلاف در مندرجات چک و امثال آن از پرداخت وجه چک خودداری کند. بانک‌مرکزی در همین راستا تاکید کرده محدودیت ۱۰ روزه موجود در سامانه‌های داخلی شبکه بانکی لغو شده و به محض صدور گواهی‌نامه عدم‌پرداخت، باید اطلاعات چک برگشتی به سامانه‌های چک‌های برگشتی بانک‌مرکزی ارسال شود. همچنین محدودیتی که تا امروز در سیستم بانکی مبنی بر ارسال اطلاعات چک‌هایی که صرفا به‌دلیل کسر یا فقدان موجودی برگشت می‌شوند، لغو شده و علاوه بر علت فوق، اطلاعات کلیه گواهی‌نامه‌های عدم‌پرداخت صادره باید در سامانه‌های بانک‌مرکزی ثبت شود که بر همین اساس از تاریخ ۱۵/ ۲/ ۱۳۹۸ (۱۵ اردیبهشت) استفاده از فیلد کد پستی برای درج کدهای مربوط به علل برگشت چک در سامانه‌های بانک‌مرکزی ضروری خواهد بود. این بانک اعلام کرده شناسه چک برگشتی که در سامانه‌های چک برگشتی بانک‌مرکزی تولید می‌شود، همان کد رهگیری است و بانک واگذارنده باید تمهیدات لازم را برای درج شناسه یاد شده روی گواهی‌نامه عدم‌پرداخت صادره با عنوان کد رهگیری اتخاذ کند و بانک موظف است حداکثر ظرف ۶ ماه نسبت به درج کد رهگیری روی گواهی‌نامه عدم‌پرداخت به‌صورت سیستمی اقدام کند.

به استناد تبصره یک ماده ۵ مکرر، چنانچه صدور گواهی‌نامه عدم‌پرداخت به‌دلیل دستور عدم‌پرداخت طبق ماده ۱۴ قانون صدور چک و تبصره‌های آن باشد، سوءاثر محسوب نمی‌شود.اطلاعات چک‌های برگشتی موضوع ماده فوق‌الذکر باید مانند گذشته به سامانه چک‌های برگشتی بانک‌مرکزی ارسال شوند. بر همین اساس پس از درج اطلاعات با کد اختصاص یافته برای علت برگشت چک موضوع ماده ۱۴ قانون، اطلاعات مذکور در پاسخ استعلام نمایش داده نخواهد شد. برای اجرای مفاد قانون فوق درخصوص چک‌های مشمول ماده ۱۴ قانون که پیش از این در سامانه به ثبت رسیده است، کد مربوطه باید در فیلد کد پستی فرم اصلاحی در سامانه ارسال شود. براساس تبصره ۲ ماده ۵ مکرر، اطلاعات چک‌های برگشتی اشخاص حقوقی در سابقه امضا‌کنندگان آنها نمایش داده خواهد شد و بر همین اساس ضروری است همچون گذشته اطلاعات امضاکنندگان چک‌های برگشتی به‌صورت منظم در سامانه چک‌های برگشتی بانک‌مرکزی ثبت شود.