آمارهای بانک مرکزی از شاخص بهای صادراتی نشان می‌دهد
رکوردزنی رشد یک ساله شاخص صادرات
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد شاخص بهای کالاهای صادراتی در مهرماه سال‌جاری به ۷/ ۹۹۷ واحد رسیده است. این شاخص براساس سال پایه (سال ۱۳۹۰) معادل ۱۰۰ در نظر گرفته می‌شود. شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران یکی از انواع شاخص‌های قیمتی است که تغییرات سطح عمومی قیمت کالاهای غیرنفتی صادراتی را براساس قیمت (FOB) نشان می‌دهد. هدف بررسی و محاسبه شاخص بهای کالاهای صادراتی، نمایش نوسان و تغییرات قیمت کالاهای غیرنفتی صادر شده توسط صادرکنندگان است. به گزارش بانک مرکزی شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران از سال ۱۳۳۸ به‌عنوان یکی از سه گروه اختصاصی شاخص بهای عمده فروشی کالاها در ایران، در اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی تهیه می‌شده است. با توجه به افزایش صادرات غیرنفتی، ضرورت تهیه شاخص بهای کالاهای صادراتی به‌عنوان یک شاخص مستقل، از سال ۱۳۷۶ مورد تایید مسوولان بانک مرکزی قرار گرفت. شاخص مذکور در سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۹۰ مورد تجدیدنظر قرار گرفت و سیستم طبقه‌بندی اقلام این شاخص براساس سیستم هماهنگ شده توصیف و کدگذاری کالاها تعیین شد. جامعه آماری این گزارش، کلیه واحدها و شرکت‌های صادرکننده کالاهای غیرنفتی در کل کشور است، همچنین چارچوب آماری طرح، فهرست کلیه شرکت‌های صادراتی است که در زمینه صادرات کالاهای غیرنفتی فعالیت داشته و شرایط استمرار صادرات و امکان اخذ قیمت ارزی واحد کالا را دارند.
کاهش تورم ماهانه در مهرماه
آمارهای شاخص بهای صادراتی نشان می‌دهد که در مهرماه تورم ماهانه به ۵/ ۱۷ درصد رسیده است. این رقم نسبت به شهریور ماه کمتر گزارش شده، به نحوی که در شهریور ماه تورم ماهانه شاخص بهای صادراتی ۹/ ۲۵ درصد بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که از سطح شتاب حرکتی شاخص بهای صادراتی کاسته شده است. این کمترین تورم ماهانه شاخص بهای صادراتی در ۴ ماه اخیر است. البته رشد ماهانه ۵/ ۱۷ درصدی طی یک ماه نیز رقم قابل‌توجهی به حساب می‌آید، زیرا در برخی ماه‌های اخیر، حتی تورم نقطه‌به‌نقطه نیز کمتر از این رقم قرار داشت. اما جهش ارزی ماه‌های اخیر، اثر قابل‌توجهی بر شاخص‌ها گذاشته است و بیشترین اثر نیز بر شاخص بهای صادراتی بوده است.
رکوردشکنی تورم نقطه‌به‌نقطه
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه شاخص بهای صادراتی در مهرماه به رقم ۲/ ۲۸۲ درصد رسیده است. این رقم در شهریور ماه سال‌جاری ۶/ ۲۴۰ درصد گزارش شده بود. نرخ تورم ۲۸۲ درصدی بیشترین رقم از ابتدای انتشار در سال ۱۳۷۶ است. پیش از این در بهمن ماه سال ۱۳۹۱، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه روی رقم ۲۰۰ درصد قرار داشت، اما این نقطه تورمی در ابتدای دهه ۱۳۹۰ بود و پس از آن با کنترل نوسانات ارزی، از شدت شاخص بهای صادراتی نیز کاسته شده بود. حال آمار مهرماه سال‌جاری نشان می‌دهد که رکورد تورم نقطه‌به‌نقطه در این ماه ثبت شده، البته به نظر می‌رسد که روند رکوردشکنی در ماه‌های آینده نیز ادامه داشته باشد.
دیگر آمارهای بانک مرکزی نیز روند صعودی و پرشتاب شاخص بهای صادراتی را تایید می‌کند. در هفت ماه اول سال ۱۳۹۷، نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد شاخص به میزان ۱/ ۱۵۰ درصد بوده، این در حالی است که در ۶ ماه نخست نسبت به دوره مشابه سال قبل این رقم ۴/ ۱۲۶ درصد بوده است. همچنین در ۱۲ ماه منتهی به مهرماه سال‌جاری نسبت به ۱۲ ماه منتهی به مهرماه سال قبل رشد شاخص به میزان ۱۰۰ درصد بوده، این رقم برای تغییرات ۱۲ ماهه شاخص بهای صادراتی، ۴/ ۷۷ درصد بوده است. به بیان دیگر، می‌توان عنوان کرد که در مهرماه تورم متوسط شاخص بهای صادراتی معادل با ۱۰۰ درصد بوده است.
اثر نرخ ارز در شاخص صادراتی
شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران یکی از انواع شاخص‌های قیمت است که تغییرات سطح عمومی قیمت کالاهای غیرنفتی صادراتی را نشان می‌دهد. به لحاظ ماهیت این شاخص بر مبنای بازار صادرات محاسبه می‌شود. عوامل موثر بر شاخص صادراتی را می‌توان «تقاضا و کشش بازار جهانی»، «امکانات داخلی»، «تبلیغات»، «ویژگی‌های اقتصادی بازار جهانی» و «قوانین و سیاست‌های داخلی و خارجی موثر در بازرگانی» عنوان کرد. این عوامل ارزش محصولات صادراتی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد اما علاوه‌بر موارد بالا در تهیه شاخص صادراتی، قیمت ارزی کالاهای صادر شده به قیمت ریالی تبدیل می‌شود و تغییرات این شاخص نمایانگر «تغییرات قیمت کالاهای صادر شده در بازار جهانی» و «نوسانات نرخ آزاد ارز» است. بنابراین می‌توان عنوان کرد که کاهش یا افزایش نرخ آزاد ارز در محاسبه شاخص صادراتی موثر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که روند شاخص بهای صادراتی، همسویی قابل‌توجهی با نرخ ارز در بازار آزاد داشته است. براساس آمارها در مهرماه سال‌جاری نرخ ارز در بازار آزاد نسبت به مدت مشابه سال قبل به میزان ۲۷۲ درصد رشد داشته است. همچنین رشد ماهانه نرخ ارز نیز ۳/ ۱۴ درصد بوده است. این روند به خوبی نشان می‌دهد که افزایش نرخ ارز باعث رشد شاخص بهای صادراتی شده است. برخی کارشناسان معتقدند افزایش نرخ ارز، فرصت قابل‌توجهی را برای توسعه صادرات غیرنفتی فرآهم آورده است، اما اعمال برخی محدودیت‌ها و مقررات باعث شد که عملا امکان صادرات در حد مطلوب وجود نداشته باشد.
شاخص بهای مصرف‌کننده از ۱۵ گروه اصلی تشکیل شده است: محصولات نباتی، محصولات معدنی، صنایع شیمیایی، فلزات و مواد پلاستیک از مهم‌ترین گروه‌های شاخص بهای صادراتی به حساب می‌آیند. در مهرماه سال‌جاری از میان گروه‌ها، بیشترین تورم ماهانه در محصولات معدنی بوده که تورم ماهانه این گروه به ۸/ ۱۹ درصد رسیده است. رشد نقطه‌به‌نقطه شاخص این گروه نیز به میزان ۲۷۷ درصد بوده است.همچنین محصولات صنایع شیمیایی نیز در یک سال منتهی به مهرماه سال‌جاری با ثبت رشد ۳۵۰ درصدی، بیشترین رشد سالانه را به نام خود ثبت کرده‌اند. رشد ماهانه این گروه نیز به میزان ۷/ ۱۷ درصد ثبت شده است. علاوه‌بر این گزارش بانک مرکزی نام برخی کالاها که در رشد شاخص بهای صادراتی نقش داشته‌اند را «پروپان مایع شده»، «پسته»، «متانول»، «بوتان مایع شده»، «پلی‌اتیلن سبک»، «کود اوره»، «کولر آبی»، «قیر»، «فرش پشمی دستباف» و سایر موارد عنوان کرده است.
ارسال نظر