باشگاه اقتصاددانان | روزنامه شماره 6070

تحریم‌های ایران ۹ ماه دیگر به صورت خودکار حذف خواهند شد؛

۲۰روز بعد از آغاز سال جدید میلادی، دونالد ترامپ که پیش‌تر در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بر رقیب دموکرات خود پیروز شده بود، وارد کاخ‌سفید شد و کار خود را آغاز کرد. بازگشت ترامپ به کاخ‌سفید از آن جهت که وی در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به صورت یک‌‌‌جانبه کشورش را از برجام خارج کرد، پروژه فشار…

پرونده امروز

رونوشت به وفاق ملی

دولت چهاردهم، در حالی که از دل انتخاباتی با مشارکت کمتر از ۵۰‌درصد واجدین شرایط روی کار آمده بود، با شعار وفاق ملی شروع به کار کرد. با اینکه در شروع به کار دولت، مختصات و گفتمان این شعار واضح نبود، انتظار عمومی بر پایه سخنرانی‌‌‌های دولت و نخبگان سیاسی نزدیک به دولت مبنی بر اینکه این وفاق با همه…

چهارشنبه، ۱۰ بهمن ۱۴۰۳

پرونده امروز

چشم انتظار جهش بورس

ایده‌‌‌ای در میان برخی از سرمایه‌گذاران و سهامداران ایرانی وجود دارد که بر مصنوعی‌بودن روندهای بازار سهام تاکید دارد. استدلال این گروه از افراد و کارشناسان این است که در بازاری طبیعی با ساختار حرفه‌‌‌ای که هم به اندازه کافی عمیق شده و هم به ابزارهای مختلف برای سبدگردانی، اهرم و... مجهز است، شور و حرارت بازار بالاست و هر لحظه ممکن است اتفاقی نو یا اطلاعاتی تازه فضای سهامداری را متاثر سازد.
بررسی آینده بازار سهام

بازار سهام از ابتدای آبان‌ماه تاکنون رشد مناسبی را تجربه کرده که این رشد دلایل مختلفی داشته است. مشخص‌شدن نتیجه انتخابات آمریکا، کاهش نسبی تنش‌‌‌های منطقه‌‌‌ای، کاهش نرخ‌‌‌بهره بدون ریسک تا محدوده ۲۹درصد، رشد دلار نیما و سپس شروع فعالیت بازار ارز توافقی از جمله این عوامل بود که باعث شد بازار سهام بتواند از سقف تاریخی عبور کند و خود را به سطح ۲میلیون و ۹۵۰هزار واحدی برساند.
بازار سرمایه در مسیر رشد

بازار سرمایه از اوایل آبان‌ماه سال‌جاری تا انتهای دی‌ماه رشدی نزدیک به ۴۰‌درصد را تجربه کرده است. این رشد پس از دوره‌‌‌ای طولانی رکود در بازار سرمایه، باعث دلگرمی فعالان این بازار شده است. از طرفی، با توجه به آمار مشارکت‌کنندگان در عرضه‌‌‌های اولیه، می‌‌‌توان دریافت که اعتماد ازدست‌رفته نسبت به بازار سهام پس از مردادماه ۱۳۹۹ تاحدودی به بورس برگشته است.

دوشنبه، ۰۸ بهمن ۱۴۰۳

گزارش امروز

ترامپ در رویای بالاترین دست

دونالد جی ترامپ، ‌‌برای دومین بار رئیس‌جمهور آمریکا شد؛ این بار در شرایطی که بسیاری، از جمله اکونومیست را به این شبهه انداخت که آیا ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری، به رئیس‌جمهوری تمامیت‌‌‌خواه و مخالف قانون بدل خواهد شد یا نه؟

یکشنبه، ۰۷ بهمن ۱۴۰۳

پرونده امروز

گردشگری سلامت؛ درآمد در دسترس

گردشگری سلامت، به‌عنوان یک صنعت نوظهور اما پردرآمد ظاهر شده است. این نوع گردشگری در حال حاضر نزدیک به ۱۰‌درصد درآمد گردشگری جهانی را به خود اختصاص داده و این مهم نظر بسیاری از کشورها را به خود جلب کرده است.
گردشگری سلامت از نگاه سیاست‌های تجارت بین‌الملل

گردشگری سلامت به‌عنوان مسافرت گسترده افراد از محل اقامت خود به‌منظور دستیابی به سلامتی تعریف می‌شود و عوامل مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و سبک زندگی بر این نوع گردشگری تاثیرگذار هستند. لازم به ذکر است که گردشگری سلامت شامل انواع گردشگری درمانی، گردشگری صحت و گردشگری پیشگیرانه است.
پتانسیل بالای گردشگری سلامت در کشور

صنعت گردشگری یکی از پرسودترین صنایع جهان است و گردش مالی آن بیش از یک‌تریلیون دلار برآورد می‌شود که در سال ۲۰۲۲، ۹۷میلیارد دلار از آن یعنی حدود یک‌دهم، به گردشگری سلامت تعلق داشته است. اقتصاددانان و کارشناسان غالبا بر اهمیت صنعت گردشگری، بالاخص به دلیل میزان اشتغال‌زایی بالای آن تاکید داشته و یکی از پتانسیل‌‌‌های اصلی کشور را نیز توسعه گردشگری می‌دانند.
چرخ از پیش‌ساخته ترکی

گردشگری سلامت با هدف دریافت خدمات پزشکی، درمانی یا زیبایی انجام می‌شود. این نوع گردشگری ترکیبی از دو صنعت بزرگ، یعنی گردشگری و بهداشت است که در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. دلایلی مانند هزینه‌‌‌های پایین‌‌‌تر خدمات درمانی، دسترسی به فناوری‌‌‌های پیشرفته، پزشکان ماهر و انتظار کوتاه‌‌‌تر برای دریافت درمان، افراد را به سفر به کشورهای دیگر برای درمان ترغیب می‌کند.

شنبه، ۰۶ بهمن ۱۴۰۳

پرونده امروز

قطعه گمشده پازل

تحریم‌‌‌های مستمر باعث ایجاد مجموعه‌‌‌ای از مشکلات درهم‌‌‌تنیده در کشور شده است. تحریم‌‌‌های بین‌المللی، در کنار به‌اصطلاح خودتحریمی‌‌‌ها، چرخه‌‌‌ای معیوب ساخته و منافع ملی را به خطر انداخته‌اند. نبود روابط بین‌المللی و تجاری موثر با سایر کشورها، در کنار عدم‌جذب سرمایه‌گذاری خارجی، به مجموعه‌‌‌ ناترازی‌‌‌های موجود در کشور دامن زده‌‌‌اند.
فرصت‌‌‌های عضویت ایران در FATF

گروه ویژه اقدام مالی (FATF) در سال‌‌‌۱۹۸۹ توسط کشورهای گروهG۷ تاسیس شد. هدف اولیه این سازمان، مبارزه با پول‌شویی و تقویت یکپارچگی سیستم‌های مالی بین‌المللی بود. در سال‌‌‌۲۰۰۱، پس از حملات تروریستی ۱۱سپتامبر،FATF اهداف خود را گسترش داد تا شامل مبارزه با تامین مالی تروریسم نیز شود. این تغییرات موجب شد که FATF به یک نهاد بین‌المللی کلیدی در مبارزه با جریان‌‌‌های مالی غیرقانونی تبدیل شود. FATF از زمان تاسیس خود تاکنون، تعداد اعضای خود را گسترش داده که شامل ۳۷‌‌‌کشور و دو سازمان منطقه‌‌‌ای (کمیسیون اروپا و شورای همکاری خلیج‌‌‌فارس) است. توسعه عضویت به FATF امکان می‌دهد تا تاثیرگذاری بیشتری در مبارزه با جرائم مالی داشته ‌‌‌باشد.
تاریخچه ایران و FATF

گروه ویژه اقدام مالی(FATF) اقدامات جهانی را برای مقابله با پول‌شویی، تروریسم و تامین مالی اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی رهبری می‌کند. این نهاد استانداردهای بین‌المللی پول‌شویی را تعیین می‌کند تا اطمینان حاصل کند که مقامات ملی می‌‌‌توانند به‌طور موثر به دنبال وجوه غیرقانونی مرتبط با قاچاق مواد مخدر، تجارت غیرقانونی اسلحه، کلاهبرداری سایبری و سایر جرائم جدی نباشند. FATF درباره نحوه پول‌شویی تامین مالی تروریسم تحقیق می‌کند، استانداردهای جهانی را برای کاهش خطرات ترویج و ارزیابی می‌کند که آیا کشورها اقدامات موثری انجام می‌دهند یا خیر. در مجموع بیش از ۲۰۰کشور و حوزه قضایی متعهد به‌عنوان بخشی از یک‌سازوکار هماهنگ جهانی برای پیشگیری از جرائم سازمان‌‌‌یافته، فساد و تروریسم متعهد شده‌‌‌اند. کشورها و حوزه‌های قضایی با کمک سایر شرکای جهانی، صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی و خود کارگروه ارزیابی می‌شوند.

پنجشنبه، ۰۴ بهمن ۱۴۰۳

پرسش امروز

کدام اخلاق؟ کدام توسعه؟

امر اخلاقی چیست؟ دانشجویان علم اقتصاد، مانند سایر دانشجویان علوم اجتماعی، با ذوق و شوقی سرشار برای کشف پاسخ این سوال پا به نهاد دانشگاه می‌‌‌گذارند. اما آنها در همان ابتدا متوجه این نکته می‌‌‌شوند که همه‌‌‌چیز به آن سادگی که گمان می‌‌‌کردند، نیست. اول از آن جهت که آنان پیش از مباحث اخلاقی باید بتوانند دست به تفسیر صحیح شرایط موجود بزنند. به بیانی دیگر، ابتدا باید بتوانند آنچه را که هست توضیح دهند؛ فارغ از آنکه به باور آنان، آنچه هست، خوب است یا خیر؛ همان چیزی که از آن با عنوان تحلیل «اثباتی» یاد می‌شود.
مبانی اخلاقی توسعه

پایداری دارای معانی و مفاهیم مختلفی است که توسط اقتصاددانان و بوم‌شناسان ارائه شده است. راجر پرمن، یوما و مک گیل‌‌‌ری در کتاب «اقتصاد منابع طبیعی و محیط‌زیست» مفهوم پایداری را به دو دلیل حائز اهمیت می‌‌‌دانند. نخست به دلیل بار معنایی بسیار قوی اخلاقی و دوم به دلیل ارتباط پایداری با توانایی یک نظام در بازتولید خود طی دوره‌‌‌های زمانی طولانی. بوم‌شناسان نیز مانند اقتصاددانان در ابعاد دیگری به موضوع توسعه پایدار پرداخته‌‌‌اند. دالی، بولدینگ، آیراس و نیز، اولین استفاده از اصل تعادل مواد را در اقتصاد انجام دادند.
اخلاق، اجتماع و توسعه پایدار

در این مقاله به جایگاه اخلاق و شمول اجتماعی مردم در جامعه می‌‌‌پردازیم که همواره کاری بی‌‌‌پایان در تمام نقاط جهان است.
سودآوری تکثرگرایی

امروزه «فراگیری اجتماعی» جزو مفاهیم مرکزی در جوامع نوین و پیشرو است. فراگیری اجتماعی به تضمین فرصت‌‌‌های برابر برای همه افراد جامعه، صرف‌‌‌نظر از تفاوت‌‌‌ها در عواملی مانند نژاد، جنسیت، قومیت، معلولیت یا زمینه‌‌‌های اجتماعی-اقتصادی اشاره دارد.

چهارشنبه، ۰۳ بهمن ۱۴۰۳

تحریم‌های ایران ۹ ماه دیگر به صورت خودکار حذف خواهند شد؛

ترامپ چه در سر دارد؟

۲۰روز بعد از آغاز سال جدید میلادی، دونالد ترامپ که پیش‌تر در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بر رقیب دموکرات خود پیروز شده بود، وارد کاخ‌سفید شد و کار خود را آغاز کرد. بازگشت ترامپ به کاخ‌سفید از آن جهت که وی در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به صورت یک‌‌‌جانبه کشورش را از برجام خارج کرد، پروژه فشار حداکثری را علیه ایران کلید زد و همزمان خواهان رسیدن به توافقی همه‌جانبه با تهران است، برای ایران بسیار اهمیت دارد.
دو ماه سرنوشت‌‌‌ساز

دونالد ترامپ از روز دوشنبه اول بهمن‌ماه، دور دوم ریاست‌جمهوری خود را بعد از وقفه‌ای چهارساله آغاز کرد. با بازگشت ترامپ به کاخ‌سفید، بدون تردید یکی از موضوعات مهم سیاست خاورمیانه‌‌‌ای آمریکا در دولت دوم ترامپ، ایران خواهد بود. تجربه دولت نخست او گویای این واقعیت است که چه‌بسا ایران اولویت نخست سیاست خارجی ترامپ باشد. ترامپ در کمپین‌‌‌های انتخاباتی ۲۰۱۶ گفته بود که در دولت خود مساله ایران را حل می‌کند و آن را برای رئیس‌جمهور بعدی به ارث نمی‌‌‌گذارد. با این حال به‌رغم سیاست فشار حداکثری او، ایران همچنان مساله‌ای حل‌نشده برای دولت ترامپ است. سیاست ترامپ در مواجهه با جمهوری اسلامی ایران را می‌‌‌توان به چند دوره تقسیم کرد.
مذاکرات تحت‌تاثیر عوامل غیرقابل پیش‌بینی

در جهانی که در آن مناسبات قدرت حرف اول را می‌‌‌زند و بازیگران به‌‌‌طور معمول از عقلانیت برای تصمیم‌گیری‌‌‌های راهبردی خود بهره می‌‌‌برند، نظریه بازی‌‌‌ها می‌‌‌تواند به ابزاری کارآمد برای پیش‌بینی رفتار کنشگران مختلف تبدیل شود. در این عرصه، بازی پیچیده و پرتنش مذاکرات ایران و آمریکا که این روزها به یکی از مباحث اصلی در محافل روزنامه‌‌‌نگاری بین‌المللی بدل شده است، سوال کلیدی‌‌‌ای را مطرح می‌کند: اگر طرفین این مذاکرات به دنبال حداکثرسازی منافع خود هستند، چه استراتژی‌‌‌هایی را اتخاذ خواهند کرد؟

سه‌شنبه، ۰۲ بهمن ۱۴۰۳

پرونده امروز

اصلاحات انرژی بعد از وقت اضافه

پرهام پهلوان: ایران در یکی از ‌‌بزنگاه‌‌‌های حساس تاریخی به سر می‌‌‌برد. وضعیت ناترازی‌‌‌های گسترده در بخش‌‌‌های مختلف، نیازمند اصلاحات ساختاری اساسی در اقتصاد، سیاست داخلی و سیاست خارجی است. ناترازی انرژی، فقر گسترده و چالش‌‌‌های زیست‌‌‌محیطی در پی آنها، به‌درستی نشان‌‌‌دهنده عقب افتادن از مسیر تحقق اهداف، برنامه‌‌‌ها و توسعه پایدار هستند. با توجه به شرایطی که در آن هستیم، فردا دیر است و هریک از چالش‌‌‌های موجود نیازمند اقدام فوری و عملی هستند.
اصلاحات اقتصادی یک انتخاب نیست

این روزها در رسانه‌ها، فضای مجازی و حتی در بین مردم کوچه و بازار، بحث‌های زیادی درباره لزوم تغییرات گسترده اقتصادی و بهبود زندگی مردم شنیده می‌شود. عده‌ای بر لزوم اصلاحات سریع یا تدریجی اقتصادی تاکید می‌کنند. این عده معتقدند اگر اصلاحات اقتصادی خصوصا در انرژی، ارز و بانک‌ها در فرصت کوتاهی شروع نشود، ایران به دره بی‌بازگشت فقر گسترده، رشد اقتصادی منفی و ابرتورم خواهد افتاد. در مقابل عده دیگری این اصلاحات را یا لازم نمی‌بینند یا زمان آن را اکنون نمی‌‌‌دانند یا معتقدند دولت سرمایه اجتماعی لازم برای اصلاحات را ندارد و این اصلاحات را باعث فشار به مردم و هرگونه فشاری را موجب شورش اجتماعی می‌‌‌‎دانند یا معتقدند اصلاحات باید به دولت فشار آورد نه به مردم.
روش‌های سنتی صرفه‏‏‌جویی انرژی

روش‌های سنتی صرفه‌‌‌جویی انرژی، به‌عنوان راهکارهای اولیه برای کاهش مصرف انرژی، به‌طور گسترده ترویج می‌‌‌شوند. این روش‌ها شامل اقداماتی مانند خاموش کردن لامپ‌‌‌ها، استفاده از لوازم برقی کم‌‌‌مصرف و تنظیم دما در فصل‌‌‌های مختلف هستند که در کاهش مصرف انرژی در سطح فردی موثر واقع می‌‌‌شوند. این راهکارها به‌ویژه در کاهش هزینه‌‌‌های انرژی شخصی تاثیرگذار هستند و به‌عنوان راه‌‌‌حل‌‌‌های ساده و قابل دسترس برای عموم شناخته می‌‌‌شوند.

دوشنبه، ۰۱ بهمن ۱۴۰۳

گزارش امروز

خودشکن، آیینه شکستن خطاست!

سال ۲۰۲۴ میلادی با تمام دلهره‌‌‌هایش تمام شد؛ سالی که سایه جنگ بر سر جهان بیش از پیش تاریک‌‌‌تر و گسترده‌‌‌تر شد. جنگ روسیه و اوکراین به قوت خود باقی ماند و در کنار فراز و فرودهایش همچنان در بن‌‌‌بست خاصی به سر می‌‌‌برد. در این سال جنگ در غزه نه‌‌‌تنها پایان نیافت؛ بلکه حتی برای مدتی به درون لبنان نیز کشیده شد؛ وضعیتی که با شورش در سوریه و سقوط دولت اسد بر مجهولات صلح در منطقه بیش از پیش افزود.
روایت بانک جهانی از سالی که گذشت

آیا جهان از تله رکود خارج شده است؟

پس از چند سال شوک‌‌‌های متعدد و مداوم، اقتصاد جهانی بالاخره نشانه‌‌‌هایی از ثبات را نشان می‌دهد. به‌رغم بدترین پیش‌بینی‌‌‌ها، جهان در سال ۲۰۲۴ توانست از رکود جهانی جلوگیری کند. با این حال، در حالی که اقتصادهای پیشرفته تا حد زیادی بهبود یافته‌‌‌اند، کشورهای در حال توسعه هنوز نتوانسته‌‌‌اند به پای آنها برسند. کشورهای کم‌‌‌درآمد در خطر عقب‌ماندن بیشتر هستند.

یکشنبه، ۳۰ دی ۱۴۰۳

پرونده امروز

برسان سلام ما را

طبق گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) و بانک جهانی، ایران یکی از کشورهای اصلی صادرکننده نخبگان است. اصطلاح فرار مغزها که از ابتدای دهه ۱۳۸۰، پرتکرارتر به گوش می‌‌‌رسد، به موجی از مهاجرت دانشجویان بهترین دانشگاه‌‌‌های کشور، اساتید و متخصصان حوزه‌‌‌های مختلف اشاره دارد. طبق گزارش یونسکو، ایران یکی از کشورهایی است که تعداد زیادی دانشجو به خارج از کشور می‌‌‌فرستد. در سال ۲۰۲۲ بیش از ۶۰‌هزار دانشجوی ایرانی در دانشگاه‌‌‌های خارج از کشور تحصیل می‌‌‌کردند. آمریکا، کانادا، آلمان و استرالیا از اصلی‌‌‌ترین مقصد‌‌‌های دانشجویان ایرانی هستند.
چرا جوانان مهاجرت می‌کنند؟

بخش زیادی از مساله مهاجرت در همه جهان ناشی از انتظار افزایش سطح رفاه است؛ این گزاره به آن معناست که می‌توان دید مردم از کشورهای در حال توسعه به سمت کشورهای پیشرفته صنعتی مهاجرت می‌کنند؛ چراکه امید دارند به سطح بالاتری از زندگی و رفاه دست پیدا کنند. منظور از سطح بالاتری از زندگی و رفاه نیز شامل کار بهتر، درآمد بهتر و در نهایت زندگی بهتر می‌شود. بنابراین این مساله یک بحث عمومی است، ولی تنها دلیل نیست و به همین سبب نیز برای همه صدق نمی‌‌‌کند.
زمانی که امید رنگ می‌بازد

مساله مهاجرت اکنون به معضلی جهانی بدل شده است. نکته جالب توجه این است که رویکرد موجود به مساله مهاجرت در سال‌های اخیر نسبت به یک‌دهه گذشته با تغییر ۱۸۰درجه‌‌‌ای مواجه شده است. در روزگاری نه‌چندان دور، زمانی که گفتمان جهان‌‌‌وطنی لیبرال‌‌‌دموکراسی بر ادبیات سیاسی جهان غلبه داشت، مهاجران دشمن تلقی نمی‌‌‌شدند. پس از جنگ جهانی دوم، لیبرال‌‌‌دموکراسی به‌مرور به گفتمان غالب سیاسی در جهان بدل شد.

شنبه، ۲۹ دی ۱۴۰۳

پرونده امروز

افق پیش‏‏‌روی تهران و مسکو

سعیده‌سادات فهری: روز جمعه ۱۷ژانویه مصادف با ۲۸دی‌ماه و با حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌‌‌جمهور ایران در مسکو و ولادیمیر پوتین، همتای روس وی «معاهده مشارکت راهبردی ۲۰ساله بین ایران و روسیه» امضا شد.
«روسیه ثروتمند» به جای «روسیه قدرتمند»

سفر مسعود پزشکیان، رئیس ‌جمهوری اسلامی ایران به روسیه و امضای توافق راهبردی ۲۰ساله بین طرفین در شرایط کنونی، شاید گامی باشد در جهت ریل‌‌‌گذاری جدید در روابط تهران-مسکو پس از سرنگونی حکومت بشار اسد در سوریه. در حقیقت پزشکیان در حالی به روسیه رفت که وضعیتی که در ۱۰سال گذشته بر روابط دو کشور حاکم بود دیگر برقرار نیست.
از رویا تا واقعیت

مسعود پزشکیان، رئیس‌‌‌جمهور ایران، روز جمعه ۲۸دی‌‌‌ماه، سه‌روز پیش از بازگشت دونالد ترامپ به قدرت در کاخ‌سفید، به مسکو سفر کرد تا معاهده جامع همکاری راهبردی بین ایران و روسیه را پس از سال‌ها مذاکره در مورد جزئیات آن به امضا برساند. این معاهده ابعاد مختلفی را -از انرژی، ارتباطات، ترانزیت و حمل‌ونقل گرفته تا همکاری‌‌‌های نظامی و امنیتی- دربر می‌گیرد. روسیه پیش از این در ماه مرداد پیمان راهبردی دیگری را با کره‌‌‌شمالی به امضا رسانده بود که بیشتر حول محور همکاری‌‌‌های امنیتی-نظامی بود. ایران نیز سه‌سال پیش سند همکاری راهبردی ۲۵ساله با چین را به امضا رسانده بود. بنابراین هر دو کشور پیمان‌‌‌های مشابهی را در سال‌های گذشته با کشورهای ثالث منعقد کرده‌‌‌اند، اما پیمان مذکور را باید با توجه به شرایط کنونی دو کشور و تحولات بین‌المللی ‌سنجید.

پنجشنبه، ۲۷ دی ۱۴۰۳

پرونده امروز

رشد اقتصادی و محدودیت‌های زمین

آیا رشد اقتصادی بشر در سال‌های اخیر تماما محل خیر بوده است؟ آیا تلاش برای رشد اقتصادی بیشتر خود موجب آسیب به کره خاکی ما نشده است؟ به صورت کلی، آیا رشد اقتصادی به هر میزانی ممکن و مطلوب است؟ آیا کره خاکی ما ظرفیت محدودی برای رشد اقتصادی ندارد؟ این پرسش‌‌‌ها مواردی هستند که ذهن هر پژوهشگری را به خود مشغول می‌کنند.