حکمرانی، علم داده و دو فکت مهم

۱. انتخابات ایران: از منظر افزایش رشد و کاهش تورم شرایط به نفع عملکرد اصلاح‌طلبان و دولت روحانی بوده است. از منظر نابرابری اما برعکس اصولگرایان در کاهش آن موفق‌تر بوده‌اند. البته عمده این کاهش نابرابری در دوره احمدی‌نژاد و پس از هدفمندی یارانه‌ها رخ داده است.

۲. انتخابات آمریکا: داده‌ها به ما نشان می‌دهند که انتخابات آمریکا نیز بر شاخص‌های اقتصادی ایران موثر است. تاثیر انتخابات آمریکا، حداقل در زمان ترامپ، حتی بیشتر از انتخابات‌ ایران بر خودش بوده است.

اگر خاطرتان باشد، در دو دوره قبلی انتخابات آمریکا، ایرانیان بیش از هر کشوری در جهان انتخابات آمریکا را دنبال می‌کردند. بسیاری از ایرانیان نام ایالت‌های آمریکا را در آن دوران آموختند. این مطلب دستمایه طنز در شبکه‌های اجتماعی شده بود. اما این رفتار عقلایی و ناشی از تاثیر انتخابات آمریکا بر ایران است. چون باور‌پذیری گزاره فوق برای بسیاری دشوار است، اجازه دهید کمی دقیق‌تر صحبت کنیم. در سمت چپ معادله قیمت دلار در ایران و در سمت راست شانس پیروزی ترامپ را قرار دهید. اگر عزیزان با ابتداییات علم‌سنجی آشنا باشند، متغیر سمت راست (شانس ترامپ) چون در کشور دیگری روی می‌دهد، نسبت به سمت چپ (قیمت دلار در ایران) برونزاست (علیت معکوس و کانال‌های غیرمستقیم تاثیر‌گذاری بسته است). در صورت عدم‌تاثیر انتخابات آمریکا باید ضریب رگرسیون معادله فوق نزدیک صفر باشد. در عین ناباوری مشاهد می‌کنید که چنین نیست. حتی در زمان اعلام نتایج انتخابات دور پیش آمریکا در نوامبر ۲۰۲۰ که مرتبا و ساعت به ساعت شانس ترامپ تغییر می‌‌‌کرد، تغییرات در شانس ترامپ با تغییرات لحظه‌ای دلار در ایران همبستگی مثبت جدی داشت. این امر به آن معناست که شوربختانه صدای پای ترامپ، اقتصاد ایران را تحت‌تاثیر خود قرار خواهد داد.