بررسی رابطه دوطرفه انتشار کربن وتورم
تاثیر تورم بر انتشار کربن
مطالعات نشان می‌دهد که تورم میتواند به طور غیرمستقیم بر انتشار کربن تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، تجزیه و تحلیل از ۱۸۹کشور در طول پنج‌دهه نشان می‌دهد که همبستگی منفی خفیفی بین تورم و انتشار CO۲ وجود دارد (IMF). این مطالعه نشان می‌دهد، تورم بالاتر که اغلب سبب کاهش فعالیت اقتصادی و مصرف می‌شود، ممکن است به انتشار کمتر منجر شود. تورم از طریق مکانیزم‌های مختلفی بر انتشار کربن تاثیر میگذارد که می‌توان به مواردی که در ادامه آمده است اشاره کرد:
فعالیت اقتصادی: به طور کلی، تورم بالاتر اغلب منعکس‌کننده افزایش فعالیت اقتصادی است که میتواند موجب مصرف بیشتر کالاها و خدمات از جمله انرژی شود. این افزایش مصرف معمولا به انتشار کربن بیشتر منجر می‌شود. در مقابل، کاهش فعالیت اقتصادی در دوره‌‌‌های تورم بالا (رکود تورمی) ممکن است انتشار گازهای گلخانهای را به دلیل کاهش فعالیت صنعتی و مصرف کاهش دهد.
هزینه کالاهای کربن فشرده: صنایع کربن فشرده عبارتند از هفت صنعت -فولاد، آلومینیوم، بتن، مواد شیمیایی، هوانوردی، کشتیرانی دریایی و کامیون‌‌‌های سنگین که ۳۰درصد از انتشار گازهای گلخانهای جهانی را تشکیل می‌دهند. تورم میتواند هزینه کالاها و خدمات کربن‌فشرده را افزایش دهد و به طور بالقوه سبب کاهش مصرف آنها شود. اگر قیمت این کالاها سریع‌‌‌تر از تورم عمومی افزایش یابد، این امر میتواند مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها را تشویق کند که به جایگزین‌‌‌های کم‌‌‌مصرف کربن روی آورند و در نتیجه انتشار گازهای گلخانهای را کاهش دهند.
سرمایه‌گذاری در فناوری پاک: تورم میتواند بر سرمایه‌گذاری در زمینه فناوری‌ها از جمله فناوریهای سبز تاثیر بگذارد. تورم بالا ممکن است موجب نرخ‌های بهره بالاتر شود که میتواند هزینه استقراض را افزایش دهد و به طور بالقوه سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی پاک را کند سازد. با این حال، اگر سرمایه‌گذاری در فناوریهای سبز به عنوان پوششی در برابر تورم تلقی شود، این امر میتواند پذیرش آنها را تسریع کند.
اقدامات سیاستی: معرفی قیمت‌گذاری کربن (به‌عنوان مثال، مالیات کربن یا سیستم‌های سقف و تجارت ETS) میتواند به فشارهای تورمی منجر شود؛ زیرا شرکت‌ها هزینهها را به مصرف‌کنندگان منتقل می‌کنند. با این حال، در صورت مدیریت موثر، این سیاست‌‌‌ها میتوانند مصرف و تولید را به سمت شیوه‌‌‌ها و فناوریهای کم‌‌‌مصرف کربن سوق دهند و در نتیجه انتشار گازهای گلخانهای را در طول زمان کاهش دهند. مطالعات (IEA، EIA و IRENA) نشان داده است که اگر این امر با سیاستهای مالی مناسب، مانند بازتوزیع مجدد درآمد مالیاتی به مردم یا کاهش مالیاتهای دیگر همراه باشد، تاثیر تورمی مالیاتهای کربن میتواند در درازمدت خنثی یا حتی کاهنده باشد.
تاثیر انتشار کربن بر تورم
در مقابل به طور کلی، رابطه بین تورم و انتشار کربن ساده نیست و میتواند براساس شرایط خاص اقتصادی، ساختار اقتصاد و سیاستهای اعمالشده توسط دولت‌ها متفاوت باشد. طراحی سیاست موثر برای مدیریت موثر تورم و انتشار گازهای گلخانهای بسیار مهم است. افزایش مستقیم انتشار کربن لزوما باعث تورم نمی‌شود. با این حال، اثرات اقتصادی گستردهتر ناشی از افزایش انتشار کربن و سیاستهای اعمالشده برای مقابله با آنها میتواند بر روندهای تورمی تاثیر بگذارد.
آسیب‌های زیستمحیطی و هزینههای اقتصادی: افزایش انتشار کربن میتواند سبب آسیب‌های زیستمحیطی مانند آلودگی هوا، تغییرات آب‌وهوا و رویدادهای شدید آب‌وهوایی شود. این پدیده‌ها میتوانند زنجیره‌های تولید و تامین را مختل کنند و به طور بالقوه هزینههای کالاها و خدمات را افزایش دهند که میتواند به تورم کمک کند. به‌عنوان مثال، رویدادهای شدید آب‌وهوایی میتواند به زیرساخت‌ها آسیب برساند یا تولیدات کشاورزی را کاهش دهد و موجب افزایش قیمت مواد غذایی شود.
هزینههای نظارتی: در پاسخ به افزایش انتشار کربن، دولت‌ها ممکن است مقرراتی مانند مالیات کربن یا سیستم‌های سقف و تجارت را که برای گرانتر کردن انتشار کربن طراحی شده‌اند، اعمال کنند. این افزایش هزینهها میتواند سبب افزایش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان شود؛ زیرا کسب‌وکارها این هزینهها را منتقل می‌کنند و به طور بالقوه باعث تورم میشوند. با این حال، همان‌طور که در مطالعات قبلی اشاره شد، تاثیر تورمی کلی چنین سیاستهایی در صورت مدیریت صحیح، با بازیافت درآمد و تعدیل در سایر سیاستهای اقتصادی، میتواند در بلندمدت خنثی یا حتی کاهنده باشد.
تغییرات در رفتار مصرف‌کننده و تولیدکننده: افزایش آگاهی از اثرات منفی انتشار کربن میتواند موجب تغییراتی در ترجیحات مصرف‌کننده شود و افراد بیشتری محصولات سازگار با محیط‌زیست را انتخاب کنند. اگر تولید این محصولات سبز گرانتر باشد، میتواند به افزایش تورم نیز کمک کند. به طور مشابه، اگر کسب‌وکارها به سرمایه‌گذاری در فناوریهای پاکتر نیاز داشته باشند، هزینههای اولیه میتواند بالا باشد و به طور بالقوه به قیمت‌های بالاتر برای محصولات آنها منجر شود.
نکته‌ای که نادیده گرفته می‌شود، ولی به‌شدت اهمیت دارد این است که آیا تعطیلی واحدها و موسسات به دلیل آلودگی بیش از حد و انتشار کربن میتواند بر تورم اثر‌گذار باشد؟ در پاسخ باید گفت آری؛ تعطیلی واحدها و موسسات به دلیل آلودگی بیش از حد و انتشار کربن میتواند در درجه اول از دو کانال بر تورم تاثیر بگذارد.
۱. اختلالات زنجیره تامین: زمانی که کارخانه‌‌‌ها یا واحدهای تولیدی که سطوح بالایی از آلاینده‌‌‌ها را منتشر می‌کنند تعطیل میشوند، این امر میتواند زنجیره تامین را مختل کند و در دسترس بودن برخی کالاها را کاهش دهد. اگر این کالاها نهاده‌های حیاتی برای سایر محصولات باشند، کمبود آنها میتواند سبب افزایش هزینههای تولید و در نهایت قیمت بالاتر برای محصولات نهایی شود. این نوع تورم فشار هزینه زمانی رخ می‌دهد که هزینههای نهاده‌های تولید افزایش مییابد و شرکت‌ها را به طرف افزایش قیمت‌ها برای حفظ حاشیه سود سوق می‌دهد.
۲. تغییر در هزینههای تولید: تعطیلی به دلیل مقررات زیستمحیطی همچنین میتواند شرکت‌ها را مجبور به سرمایه‌گذاری در فناوریهای پاکتر یا تغییر تولید به روش‌ها یا مواد کم‌آلاینده کند. این تغییرات اغلب شامل هزینههای اولیه بالایی است که ممکن است در قالب قیمت‌های بالاتر به مصرف‌کنندگان منتقل شود. با این حال، با گذشت زمان، این هزینهها ممکن است با بهبود فناوری‌ها و پذیرش گستردهتر کاهش یابد.
این اثرات بسته به اندازه صنایع آسیب‌دیده، نقش آنها در اقتصاد و در دسترس بودن جایگزین‌ها میتواند به طور قابلتوجهی متفاوت باشد. به‌عنوان مثال، اگر یک تولیدکننده بزرگ فولاد به دلیل نگرانی‌های مربوط به آلودگی مجبور به تعطیلی یا کاهش فعالیت‌‌‌های خود شود و تامین‌‌‌کنندگان جایگزین کمی وجود داشته باشد، میتواند تاثیر قابلتوجهی بر صنایع وابسته به فولاد داشته باشد و به طور بالقوه باعث تورم در آن بخشها شود.
انتشار کربن، سلامت و تورم
باید توجه داشت که انتشار کربن تاثیرات خود را بر سلامت آحاد جامعه خواهد گذاشت و از این طریق هزینههای بهداشت و سلامتی را در کشور افزایش خواهد داد. افزایش مسائل بهداشتی مرتبط با انتشار کربن، مانند بیماری‌های تنفسی و قلبی عروقی، میتواند موجب افزایش تقاضای مراقبتهای بهداشتی شود. این افزایش تقاضا میتواند هزینههای مراقبتهای بهداشتی را افزایش دهد که ممکن است در حق بیمه‌های بالاتر و هزینههای بیشتر سلامت عمومی منعکس شود. این افزایش هزینهها میتواند به مصرف‌کنندگان و مشاغل منتقل شود و به تورم کلی کمک کند. مشکلات بهداشتی ناشی از آلودگی میتواند بهره‌وری کارگران را کاهش دهد. افزایش بیماری و ناتوانی به روزهای مرخصی بیشتر، کاهش کارآیی نیروی کار و هزینههای بالاتر برای مشاغل از نظر مزایای مراقبتهای بهداشتی و از دست دادن بهره‌وری منجر می‌شود. با گذشت زمان، این هزینهها میتوانند به تورم کمک کنند؛ زیرا مشاغل ممکن است هزینههای افزایش‌‌‌یافته را به شکل قیمت‌های بالاتر به مصرف‌کنندگان منتقل کنند. با افزایش آگاهی از خطرات بهداشتی مرتبط با آلودگی، ممکن است تغییری به سمت محصولات و خدمات پایدارتر، اما در حال حاضر گرانتر صورت گیرد. هزینههای بالاتر اولیه این جایگزین‌‌‌های سبز میتواند به تورم کمک کند؛ تا زمانی که چنین فناوری‌‌‌هایی از طریق پذیرش گستردهتر و پیشرفت در فناوری ارزان‌‌‌تر شوند.
در نمودار، با توجه به داده‌های موجود در بانک جهانی مشاهده می‌شود که در سال‌های 2000 تا 2021 رابطه‌ای مستقیم بین شدت انتشار کربن و هزینههای بهداشتی وجود دارد و می‌توان نتیجه گرفت که افزایش انتشار کربن سبب افزایش هزینههای بهداشتی خواهد شد. در این خصوص مطالعات زیادی صورت گرفته است که بر این موضوع صحه گذاشته‌اند (لازم به ذکر است به منظور درک بهتر این رابطه مطالعه مقالات علمی‌پژوهشی مرتبط توصیه می‌شود). بنابراین، هم به طور مستقیم و هم غیرمستقیم، افزایش انتشار کربن و بیماری‌های ناشی از آن میتواند تاثیر قابلتوجهی بر تورم داشته باشد و بر جنبه‌های مختلف اقتصاد، از هزینههای مراقبتهای بهداشتی گرفته تا قیمت‌های مصرف‌کننده، تاثیر بگذارد.
نتیجه‌گیری
رابطه بین انتشار کربن و تورم، پیچیده و دوسویه است که توسط انواع فعالیت‌‌‌های اقتصادی، واکنش‌‌‌های نظارتی، پیشرفت‌‌‌های تکنولوژیک و تغییرات در رفتار مصرف‌کننده شکل می‌گیرد. اگرچه شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد تورم میتواند موجب کاهش انتشار کربن شود -و بالعکس- نتایج خاص به‌شدت به زمینه اقتصادی و اقدامات سیاستی اعمالشده بستگی دارد. طراحی سیاست موثر برای مدیریت تورم و انتشار گازهای گلخانهای بسیار مهم است و بر نیاز به سیاستهایی که هم از نظر اقتصادی مناسب و هم از نظر زیستمحیطی پایدار باشند، تاکید می‌کند. سیاستگذاران باید این پویایی‌ها را در هنگام تدوین استراتژی‌هایی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی و مدیریت سلامت اقتصادی به‌دقت در نظر بگیرند. این درک دقیق امکان توسعه مداخلات هدفمند را فراهم می‌کند که هم تورم اقتصادی و هم تخریب محیط‌زیست را مورد توجه قرار می‌دهد و آیندهای پایدار را تقویت می‌کند.
از آنجا که سیاستگذاران برای رسیدگی به تغییرات آب‌وهوایی تلاش می‌کنند، پیامدهای اقتصادی این اقدامات، از جمله پتانسیل فشارهای تورمی، باید به‌دقت مدیریت شوند. این تعادل به‌ویژه هنگام در نظر گرفتن پیامدهای شدید اقدامات نظارتی، مانند بسته شدن شرکت‌ها به دلیل مالیاتهای شدید کربن یا محدودیت‌های انتشار، بسیار مهم است. هنگامی که شرکت‌ها به دلیل انتشار بیش از حد کربن تعطیل میشوند، میتواند به فشارهای تورمی تبدیل شود؛ زیرا عرضه کالاها کاهش مییابد و کسب‌وکارهای باقی‌‌‌مانده با رقابت کمتری مواجه میشوند و به طور بالقوه به آنها اجازه می‌دهد قیمت‌ها را افزایش دهند. علاوه بر این، از دست دادن صنعت میتواند اقتصاد محلی را تحت فشار قرار دهد، پایه مالیاتی را کاهش دهد و به طور بالقوه سبب اعمال مالیاتهای بالاتر بر سایر بخشها یا افراد برای جبران شود که میتواند بیشتر به تورم کمک کند.
علاوه بر این، خطرات بهداشتی مرتبط با انتشار کربن - مانند بیماری‌های تنفسی، مشکلات قلبی عروقی و تشدید بحران‌های بهداشت عمومی- میتواند به افزایش هزینههای مراقبتهای بهداشتی منجر شود. این هزینهها نه‌تنها بر بودجه سلامت عمومی تاثیر میگذارد، بلکه باری بر مشاغل و افراد میگذارد و سبب فشارهای اقتصادی گسترده‌‌‌تری می‌شود که میتواند باعث افزایش تورم شود. در تدوین سیاستهای کاهش کربن، برای سیاستگذاران ضروری است که ملاحظات اقتصادی را با اهداف زیستمحیطی ادغام کنند. این شامل ایجاد مکانیزم‌‌‌هایی برای حمایت از کارگران و جوامع متاثر از تعطیلی صنعت است؛ مانند برنامه‌‌‌های بازآموزی و طرح‌‌‌های متنوع‌‌‌سازی اقتصادی. چنین استراتژی‌هایی میتوانند به کاهش شوک‌های اقتصادی مرتبط با گذار به اقتصاد کم‌کربن کمک کنند.
علاوه بر این، سیاستهای مالیاتی باید هوشمندانه طراحی شوند تا از ایجاد بارهای بیش از حد بر مشاغل جلوگیری شود و در عین حال همچنان شیوه‌‌‌های پایدار را ترویج کنند. به‌عنوان مثال، رویکرد مرحله‌‌‌ای به مالیات کربن، همراه با تخفیف یا کاهش سایر مالیات‌‌‌ها، میتواند به کسب‌وکارها کمک کند تا بدون تاثیرات شدید بر عملیات خود، سازگار شوند. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری درآمدهای مالیاتی ناشی از قیمت‌گذاری کربن به جامعه -به‌ویژه در بخش‌‌‌های مراقبتهای بهداشتی، آموزش و فناوری سبز- میتواند رشد اقتصادی و نوآوری را تحریک کرده و با اثرات تورمی چنین مالیات‌‌‌هایی مقابله کند.
در نتیجه، چالش‌‌‌های دوگانه مدیریت انتشار کربن و کنترل تورم نیازمند یک رویکرد ظریف است که کل طیف اثرات بالقوه اقتصادی و زیستمحیطی را در نظر می‌گیرد. با اتخاذ استراتژی‌‌‌های یکپارچه که هم نیازهای زیستمحیطی و هم نیازهای اقتصادی را برآورده می‌کند، سیاستگذاران میتوانند از انتقال روان‌‌‌تر به آیندهای پایدار اطمینان حاصل کنند و اثرات منفی مانند تعطیلی شرکت‌ها و خطرات سلامتی را به حداقل برسانند و در عین حال انعطاف‌‌‌پذیری اقتصادی و رفاه عمومی را تقویت کنند. این دیدگاه کل‌نگر برای توسعه سیاستهایی ضروری است که هم در کاهش انتشار کربن موثر باشند و هم از ثبات اقتصادی حمایت کنند.
