انتظارات از نهاد ناظر
متاسفانه یکی از گلایهمندیهای افراد فعال در بازار بورس مصنوعی بودن دادوستدهایی است که در بازار اتفاق میافتد. بهعبارتی اطلاعات بااهمیتی که در اختیار سهامداران قرار میگیرد تاریخ گذشته است یا قابل اعتماد نیست. بر این اساس آنچه در واقع اتفاق میافتد نشانههایی از یک بازار کارآ را ندارد؛ زیرا اطلاعات در دسترس به غیر از آن چیزی است که میتواند در تغییر قیمتها تاثیر بگذارد و این اطلاعات از راه قیمت سهام و از طریق سامانه کدال به سرمایهگذاران منتقل نمیشود. بنابراین نوسانات غیرقابل پیشبینی اتفاق میافتد که موجب ناپایداری در بازار بورس اوراق بهادار تهران میشود.
همچنین این نوسانات موجب از بین رفتن اعتماد عمومی به بازار شده و در صورت تداوم، رکودی سنگین بر بازار حاکم خواهد کرد. سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان یک نهاد حقوقی که تحت نظارت شورای عالی بورس فعالیت میکند، وظیفه نظارت بر اجرای قوانین بازار و تدوین قوانین موردنیاز را برعهده دارد. سازمان باید با استفاده از یک نظام حقوقی و مدیریتی کارآمد، موجبات کارآیی و پویایی بازار را فراهم کند و از حقوق سهامداران به عنوان مالکان شرکتهای پذیرفتهشده در بورس، دفاع کند. سازمان موفق باید بتواند سهوظیفه اصلی خود را بهخوبی مدیریت و اجرا کند:
۱. تهیه و تدوین دستورالعملهای لازم برای ایجاد قوانین؛
۲. نظارت بر اجرای صحیح قوانین؛
۳. حمایت از حقوق سهامداران، گسترش ابزارهای سرمایهگذاری، مشارکت با سایر ارکان اقتصادی کشور در جهت پویایی بازار و…
هر سه وظیفه سازمان اهمیت دارد، اما وظیفه نظارتی سازمان به خاطر آنکه کارآمدی بازار و اعتماد عمومی را تحتتاثیر قرار میدهد اهمیت ویژهای دارد. یک سازمان کارآمد باید وظایف زیر را به نحو احسن اجرا کند؛ مدیریت عرضههای عمومی با توجه به شرایط بازار، نظارت کافی بر کانونها و نهادهای مالی فعال در بورس، اقدامات و تدابیر لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات احتمالی، اعلام تخلفات در بازار اوراق بهادار به مراجع ذیصلاح در کمترین زمان ممکن و برخورد جدی با متخلفان، فراهم کردن بستر لازم جهت پویایی بازار، ایجاد هماهنگی و همکاری لازم بین بازار با سایر نهادهای سیاستگذاری و نظارتی در جهت ارتقای بازار و حمایت از حقوق سهامداران حقیقی و حقوقی. بنابر توضیحات فوق سازمان بورس حلقه واسط میان سهامداران و متولیان اقتصادی و سیاستگذاران است. سازمان باید بتواند از حقوق سهامداران خود و شرکتهای فعال در بورس دفاع کند.
در این بین رئیس سازمان به عنوان مهمترین شخص حقیقی سازمان وظیفه سنگینی برعهده دارد. رئیس سازمان به عنوان بالاترین مقام اجرایی سازمان کلیه اختیارات لازم در جهت اقاله و تعقیب و دفاع از حقوق شرکتهای فعال در بورس و به تبع آن سهامداران را داراست. رئیس سازمان باید بتواند در برابر مصوبات خلقالساعه که بدون توجیه و مطالعه کافی است عکسالعمل تدافعی از خود نشان دهد و مانع تاراج منافع سهامداران و شرکتهای بورسی شود. رئیس سازمان باید بتواند دغدغه فعالان بازارمبنی بر حمایت از شرکتها و تقویت نظارت بر تخلفات را رفع کند. اگرچه شرایط اقتصادی مناسب شرط لازم برای داشتن بازارسرمایه پویاست؛ اما شرط کافی در این جهت داشتن سازمانی فعال و کارآمد است و رئیس سازمان به عنوان بالاترین مقام اجرایی، نقش بسیار مهمی بر عهده دارد.