مسیر نوین تامین مالی پایدار با رویکرد ESG
ارزش‌‌‌آفرینی پایدار شرکت‌ها با رویکرد ESG
تامین مالی پایدار با رویکرد ESG می‌‌‌تواند مجموعه‌‌‌ای از ابزارها و روش‌ها را در اختیار سازمان‌ها، سرمایه‌گذاران و موسسات مالی قرار دهد. اوراق قرضه سبز (Green Bonds)، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مسوولانه (ESG Funds) و اوراق قرضه مسوولانه (SRI Bonds) برخی از ابزارهایی هستند که از آنها برای تامین مالی مسوولانه و پایدار استفاده میشود. فارغ از آنکه برای تامین مالی پایدار کدام‌یک از ابزارهای موجود اتخاذ میشود، تامین مالی پایدار از پنج شاهراه حیاتی، شرکت‌ها را به مقصد ارزش‌‌‌آفرینی پایدار می‌‌‌رساند:
- استفاده از روش تامین مالی پایدار، به‌‌‌دلیل در نظر گرفتن ملاحظات محیط‌‌‌زیستی، موجب استفاده بهینه از منابع انرژی و آب و همچنین، کاهش تولید پسماندها و مدیریت بهینه آن میشود. بنابراین، از این منظر، موجب کاهش هزینه‌‌‌های عملیاتی شرکت‌ها شده و برای شرکت‌ها خلق ارزش میکند.
- شرکت‌هایی که بخشی از تامین مالی خود را به‌‌‌روش ESG انجام می‌دهند، به‌‌‌دلیل مسائلی همچون کاهش هزینه‌‌‌ها، کاهش ریسک‌‌‌های محیطی و اجتماعی، جلب نیروی کار متخصص، جلب مشتریان وفادار و دسترسی بهتر به منابع از طریق ایجاد ارتباط موثر و قوی میان دولت و مردم، به سودآوری بلندمدت دست می‌‌‌یابند.
- در راستای تشویق به سرمایه‌گذاری پایدار، دولت‌‌‌ها از ابزارهای تشویقی همچون ارائه تسهیلات، ایجاد تخفیف‌‌‌های معاملاتی و اعطای یارانه استفاده میکنند. این موضوع، برای شرکت‌هایی که از این شیوه برای تامین مالی خود استفاده میکنند، موجب ارزش‌‌‌آفرینی میشود و آنها را نسبت به رقبای خود پیشتاز میکند؛ زیرا شرکت‌های رقیب به‌‌‌دلیل در نظر نگرفتن ملاحظات و استانداردهای اجتماعی و محیط‌‌‌زیستی با مسائلی مانند پرداخت جریمه مواجه می‌‌‌شوند.
- شرکت‌هایی که از رویکرد ESG در تامین مالی خود بهره می‌‌‌برند، به‌‌‌دلیل تاکید بر ملاحظات اجتماعی، به مسائلی از قبیل ارتقای مشارکت نیروی کار در فرآیندهای شغلی و ارائه فرصت‌‌‌های آموزشی برای رشد شغلی نیروی کار، توجه دارند. این امر، انگیزه کارگران را افزایش داده و موجب رشد و شکوفایی استعدادهای آنها میشود و از این طریق، بهره‌‌‌وری نیروی کار را افزایش داده و به خلق ارزش پایدار در شرکت می‌‌‌انجامد.
- شرکت‌هایی که رویکرد ESG را اتخاذ میکنند، به‌‌‌دلیل کاهش ریسک‌‌‌های ناشی از مسائل حاکمیتی (نظیر تغییرات قوانین و مقررات، فساد سازمانی و ایجاد تعارض منافع)، مسائل مربوط به محیط‌‌‌زیست (مانند تغییرات اقلیمی و استفاده نامتعارف از منابع طبیعی و آلودگی) و امور اجتماعی (به‌‌‌طور مثال، نقض حقوق کارگران، ارتباطات ناکارآمد با مشتریان و نقض استانداردهای کاری) موجب افزایش بازده بلندمدت سرمایه‌گذاری در سهام خود می‌‌‌شوند. به‌‌‌عبارت دیگر، شرکت‌های مورد نظر، به‌‌‌دلیل در نظر گرفتن ملاحظات اشاره‌شده، می‌‌‌توانند جذب سرمایه بیشتری نسبت به رقبای خود داشته باشند و این امر، ضمن ایجاد ارزش پایدار، رقابت‌‌‌پذیری شرکت‌ها را نیز افزایش می‌دهد.
در واقع، شرکت‌هایی که رویکرد ESG را در ساختار عملکرد خود لحاظ میکنند، توانایی کنترل ریسک‌‌‌های محیطی، اجتماعی و حاکمیتی را خواهند داشت و به تبع آن، پاسخگویی بالاتر و بهتری نسبت به نیازهای مشتریان و جامعه ارائه می‌دهند. بنابراین توصیه میشود شرکت‌ها از فرصت‌‌‌هایی که رویکرد ESG در اختیار آنها قرار می‌دهد، بهره‌‌‌برداری کرده و ریسک‌‌‌های پایداری را به‌‌‌حداقل برسانند تا بتوانند سودآوری بلندمدت خود را تضمین کنند و در مسیر رشد پایدار و توسعه قرار بگیرند.
پیاده‌سازی شاخص‌‌‌های ESG در یک شرکت، فرآیندی تدریجی است که به تشکیل یک تیم متخصص نیاز دارد و معمولا در کشورهای توسعه‌‌‌یافته، مسوولیت‌‌‌هایی مانند تدوین و اجرای استراتژی، اندازه‌‌‌گیری شاخص‌‌‌های ESG و ارائه گزارش عملکرد در این زمینه و مواردی از این قبیل را بر عهده دارد. در این زمینه، شرکت‌ها اقدام به انتشار گزارش‌‌‌های ESG کرده‌اند که اطلاعات مهمی را برای ارزیابی و ارزش‌‌‌گذاری عملکرد خود در این زمینه ارائه می‌دهند.
شرکت‌های «مایکروسافت» (شرکت بزرگ در زمینه فناوری)، «نستله» (شرکت چندملیتی فعال در زمینه صنایع غذایی)، «نوارتیس» (شرکت دارویی بین‌المللی)، «اپل» (شرکت چندملیتی فعال در زمینه طراحی و ساخت لوازم الکترونیکی) و «پاتاگونیا» (شرکت تجهیزات ورزشی و پوشاک آمریکایی) تنها چند نمونه از بی‌‌‌شمار شرکت‌هایی هستند که در حوزه ESG فعالیت میکنند. به‌‌‌عنوان نمونه از سال ۲۰۲۰، شرکت اپل، اقدام به تامین ۱۰۰درصد برق مورد استفاده در تجهیزات و تاسیسات خود از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر کرده است و گزارش ESG منتشرشده از سوی این شرکت، کاهش ۴۰درصدی تولید گازهای گلخانه‌‌‌ای را نشان می‌دهد. همچنین در این گزارش، به‌‌‌صورت مشخص، به ارائه خط‌‌‌مشی‌‌‌های اپل در زمینه حقوق انسانی کارمندان خود براساس اعلامیه جهانی حقوق بشر -که از سوی سازمان ملل متحد تهیه شده است- اشاره شده است. در این زمینه، اپل به آموزش نیروی انسانی و آگاه‌‌‌سازی آنان از حقوق خود اقدام کرده است.
ESG؛ آینده سودآوری و پایداری در بازارهای مالی
به‌‌‌طور کلی و در یک جمله می‌‌‌توان آینده تامین مالی پایدار با رویکرد ESG را مثبت و درخشان ارزیابی کرد. به‌‌‌علاوه، همان‌طور که اشاره شد، به‌‌‌نظر می‌‌‌رسد محبوبیت و توجه به سرمایه‌گذاری پایدار به‌‌‌طور فزاینده‌‌‌ای در حال افزایش است. به‌‌‌عبارت دیگر، امروزه، بسیاری از سرمایه‌گذاران و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی تمایل دارند که در زمینه ESG، عملکرد بهتری داشته‌اند.
در واقع، از یک‌طرف، سرمایه‌گذاری پایدار نه‌تنها به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که سرمایه خود را در شرکت‌های با عملکرد پایدار، سرمایه‌گذاری کنند؛ بلکه از طرف دیگر، برای شرکت‌های مذکور نیز سودآوری پایدار را به ارمغان می‌‌‌آورد. ارائه گزارش‌‌‌های ESG موجب افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به شرکت‌ها شده و به رشد و توسعه آنها کمک میکند. همچنین، مطالعه این گزارش‌‌‌ها از سوی سرمایه‌گذاران بر تصمیمات آنان برای سرمایه‌گذاری اثر می‌‌‌گذارد. بنابراین، اتخاذ رویکرد سرمایه‌گذاری پایدار، منفعتی دوگانه برای شرکت و سرمایه‌گذاران فراهم کرده و به تقویت پایداری سودآوری شرکت‌ها کمک میکند؛ زیرا شرکت‌هایی که از این راهبرد استفاده میکنند، علاوه بر توجه به مسائل اخلاقی و اجتماعی و مسوولیت‌پذیری در این زمینه، با نوآوری در اتخاذ شیوه‌‌‌های پیشرو در زمینه پایداری، به کاهش هزینه‌‌‌ها و جلب مزیت رقابتی دست می‌‌‌یابند.
