مساله نرخ بهره
نرخ بهره، متغیر مهم دیگری بوده که بازار سرمایه را متاثر کرده است. به دلیل سیاستهای انقباضی که بانکمرکزی اتخاذ کرد، شاهد ثبات نرخ ارز شدیم و این مساله سبب شد تا بانکها در سمت راست ترازنامه خود با افزایش چندانی مواجه نشوند و در نتیجه، بسیاری از بانکها از ارائه تسهیلات خودداری یا ارائه تسهیلات را محدود کردند. این اقدام بانکها بهاصطلاح سبب خشک کردن بازارها و انقباضی کردن آنها شد و در نتیجه، بازارها در شرایط نسبتا رکودی به سر میبرند. این متغیر، بسیار مهم بود، چراکه زمانی که نرخ بهره در بازار پول که بازار رقیب و موازی برای بازارسرمایه به شمار میرود افزایش مییابد، انگیزه برای ورود به بازارسرمایه کاهش مییابد. بنابراین، نرخهای بهره بالا، ابزارهای درآمد ثابت را برای آنها جذابتر کرد.
به نظر میرسد در ماههای آتی و پیشرو تا انتهای سال، اتفاقی که بخواهد وضعیت بازار را تغییر بدهد، همچنان یکی از این دو متغیر باشد. به بیان دیگر، نرخ ارز دچار تحول شود یا نرخ بهره بین بانکی یا نرخ بهره بدون ریسک. بهنظر نمیرسد در ارتباط با متغیر دلار با توجه به اتفاقاتی که پشت سر گذاشتهایم، تا انتهای سال ۱۴۰۲ افزایشی در پیش داشته باشیم و بنابراین، دلار افزایش نخواهد داشت و در همین محدوده قیمت باقی خواهد ماند؛ در نتیجه به نظر میرسد بانکمرکزی بهخوبی توانسته است نوسانات نرخ ارز را کنترل کند. ثبات قیمت ارز توسط سیاستگذار در پی افزایش موقت نرخ دلار به دنبال جنگ اسرائیل و فلسطین، گواهی بر مدعای مطرح شده است؛ همچنین مواردی از این دست طی سالجاری چند بار اتفاق افتاده و هر بار سیاستگذار توانسته است بهخوبی ارز را مهار کند؛ بنابراین پیشبینی میشود اتفاق خاصی در نرخ ارز رخ ندهد.
در مورد نرخ بهره، این نرخ از پنجم مهرماه تقریبا روند نزولی خود را آغاز کرده و از حدود 23.80 به حدود 23.35 رسیده است که این موضوع نشان میدهد تا حدودی از روند انقباضی کاسته شده و اگر این عدد به عدد معقولی نزدیکتر شود، در حقیقت از جذابیت بازار درآمد ثابت میکاهد. در حال حاضر قیمتها در بازارسرمایه به سطوح خوبی رسیدهاند و قیمتهای بسیار خوبی را برای بسیاری از سهمها شاهد هستیم و در عمل P/E فوروارد در محدوده 3.5 یا 4 در بسیاری از سهمها مشاهده میشود. از اینرو میتوان گفت که بازار سهام در شرایط کنونی قیمتها، ارزنده است و سهمها با ارزشی بیش از آنچه دارند، معامله نمیشوند و در سهمهای بسیاری معاملات حتی پایینتر از NAV آنهاست؛ در نتیجه، ارزندگی قیمتها در بازار سهام و کاهش نسبی نرخ بهره، متغیر مهمی در هدایت سرمایهها به سمت بازارسرمایه بهشمار میرود؛ این متغیر میتواند روند صعودی را در بازارسرمایه شکل دهد.
مروری بر شرایط تاریخی روند بازارسرمایه هم نشان میدهد که مشابه ادوار کنونی و اتفاقاتی همچون انتخابات یا موارد مشابه دیگر، فعالان بازار در چنین شرایطی کمی محتاطانه رفتار میکنند و منتظر میمانند تا دریابند چه جناحی پیروز انتخابات میشود. پس، بهتر است به انتخابات پیشرو و در انتهای سالجاری نیز توجه شود که ممکن است بسیاری از فعالان بازارسرمایه را به سمت نظارهگر بودن سوق دهد. بنابراین، چنانچه نرخ دلار یا متغیرهایی که سودآوری شرکتها را به طرز محسوسی تحتالشعاع قرار میدهند تغییر کنند، میتوانیم شاهد رونق بسیار خوبی در بازار سرمایه باشیم؛ در غیراین صورت احتمالا تا انتهای سال با یک روند متعارف مواجه باشیم که ایام خوبی برای خرید خواهند بود، چرا که بسیاری منتظر میشوند با شروع حرکت صعودی بازار وارد این بازار شوند؛ در حالی که به صورت تاریخی نیز بسیاری اوقات سودهای خوبی نصیب سرمایهگذارانی شده که در بازارسرمایه باقی مانده بودند و سودها در حقیقت رشدهای حتی مقطعی و کوتاه گرفتهاند.
از دوماه گذشته تاکنون، در بازار چند صباحی روندهای صعودی شکل گرفت و بازدهی مناسبی را برای صندوقها و برخی سهمها شاهد بودیم. برای نمونه بازدهی شاخص کل حدود 7 یا 8درصد بوده، اما برخی از صندوقها و برخی سهمها بازدهی بالاتر از 30 یا 35درصد نیز داشتهاند. این موضوع خود گواهی بر این مدعاست که باید در بازارسرمایه ماندگاری داشته باشیم تا بتوانیم روندهای این بازار را درک کنیم و از آن بهرهمند شویم. این تصور که زمانی که بازار مقاومتهای پیشروی خود را پشت سر گذاشت، زمان ورود به بازار است، ناپخته است. همچنین سرمایهگذارانی که در بازار ماندگار بودهاند، از سودهای بازار منتفع شدهاند. بنابراین، نگاه بلندمدت و ماندگاری در این بازار است که سود به همراه دارد.