سعودی‌ها در اندیشه قبضه آفریقا

بن‌سلمان در اجلاس افتتاحیه عربستان-آفریقا که نمایندگان ۵۰کشور در سراسر این قاره از جمله کل رهبران شاخ آفریقا را گرد هم می‌آورد، گفت: «پادشاهی عربستان‌سعودی از توسعه پایدار حمایت می‌کند و حق هر کشور را برای استفاده از منابع و ظرفیت‌های خود به رسمیت می‌شناسد.» وی افزود: «پادشاهی مایل به حمایت از راه‌‌‌حل‌‌‌های نوآورانه برای پرداختن به بدهی‌‌‌های آفریقاست، زیرا در دوران ریاست بر گروه۲۰ در سال ۲۰۲۰ به دنبال راه‌‌‌اندازی طرح‌‌‌هایی در جهت تعلیق پرداخت‌‌‌های بدهی در جریان همه‌گیری برای کشورهای کم‌‌‌درآمد و طرح چارچوب مشترک برای حل مشکل بدهی در بسیاری از کشورهای آفریقایی بود.» در سال ۲۰۲۰، عربستان‌سعودی از تاخیر در بازپرداخت وام‌های کشورهای فقیر، کاهش بدهی‌ها یا تعلیق سود حمایت کرد.

اما برنامه ۲۰۲۰ زیر نظر صندوق بین‌المللی پول (IMF) مشروط بود. این چارچوب که به عنوان «چارچوب مشترک» شناخته می‌شود، کشورهای مقروض را ملزم به امضای یادداشت تفاهم با یک وام‌دهنده می‌کند که سپس خواستار الطاف مشابهی از سوی سایر وام‌دهندگان می‌شود. صندوق بین‌المللی پول در آن زمان گفت: «چارچوب مشترک برای مقابله با مشکلات ورشکستگی و کمبود طولانی‌‌‌مدت نقدینگی، همراه با اجرای یک برنامه اصلاحی با حمایت صندوق بین‌المللی پول در نظر گرفته شده است.» طلبکاران گروه۲۰ توافق کرده بودند که برای ارائه تسهیلات بدهی «منطبق با ظرفیت بدهکار برای پرداخت و حفظ نیازهای مخارج ضروری» هماهنگ شوند. مشخص نیست که کشورها به طور جداگانه پولی دریافت کرده‌اند یا خیر. اما غنا و کنیا از جمله کشورهایی بودند که به دنبال پول برای تامین منابع مالی فوری در اقتصاد خود بودند. روز پنج‌شنبه (۲۵آبان)، وزارت دارایی عربستان‌سعودی اعلام کرد که حدود ۵۳۳میلیون دلار بودجه توسعه را بدون نام بردن از کشورهای منتفع به آفریقا پرداخت خواهد کرد.

Africa Continent of possibilities Infographic V2_0 copy

معمولا سعودی‌ها به‌طور مستقیم از طریق «صندوق توسعه عربستان» یا از طریق «صندوق بین‌المللی پول» وام می‌دهند. بولتن «صندوق عربستان» نشان می‌دهد که از سال 1974، حدود 600وام و کمک بلاعوض از طریق این صندوق به ارزش حدود 14میلیارد دلار به آفریقا داده شده و در 54کشور پخش شده است. این صندوق می‌گوید که تا سال 2030 رقمی حدود 800میلیون دلار دیگر برای پروژه‌ها، وام‌ها و کمک‌های مالی برنامه‌ریزی کرده است. مقام‌های عربستان در ریاض گفتند که مایلند «همکاری، مشارکت و روابط تجاری» را توسعه دهند. همچنین «ابتکار توسعه ملک سلمان» در آفریقا را راه‌اندازی کنند. این مقام‌ها گفتند: «ما همچنین مشتاق راه‌اندازی سرمایه‌گذاری‌های جدید عربستان به ارزش بیش از 25میلیارد دلار در زمینه‌های مختلف هستیم.» «مرکز امداد و کمک‌های بشردوستانه ملک سلمان» حدود 450میلیون دلار کمک به 46کشور آفریقایی ارائه کرده است. اما نیاز فوری آفریقا احیای اقتصادی است؛ به‌ویژه در کشورهایی که اکنون باثبات به نظر می‌رسند؛ مانند کنیا، تانزانیا و رواندا.

رهبرانی از جمله ویلیام روتو (رئیس‌جمهور کنیا) و ابی احمد (نخست‌وزیر اتیوپی) -که به دنبال منابع مالی برای تزریق به اقتصادهای خود بودند- هم حضور داشتند. دکتر ابی احمد گفت: «در آرمان‌‌‌های توسعه‌‌‌ای ما که به‌طور قاره‌‌‌ای در «دستور کار اتحادیه آفریقا 2063»، «اهداف توسعه پایدار سازمان ملل» و «چشم‌‌‌انداز 2030 عربستان» اتخاذ شده است، مکمل‌‌‌های زیادی وجود دارد.» وی افزود: «باید به دنبال تعمیق همکاری باشیم و تامین مالی توسعه را در دستور کار همکاری عربستان و آفریقا قرار دهیم تا از فرصت‌های ارائه‌شده در این چشم‌اندازها برای پیشرفت اقتصادی استفاده کنیم.»

ایزایاس افورکی (رئیس‌جمهور اریتره)، سالوا کییر (رئیس‌جمهور سودان جنوبی)، سامیا سولوهو حسن (رئیس‌جمهور تانزانیا)، پل کاگامه (رئیس‌جمهور رواندا) و رئیس اتحادیه آفریقا و آزالی آسومانی (رئیس‌جمهور کومور)، بولا تینوبو (رئیس‌جمهور نیجریه)، پریثویراجیسینگ رووپون (رئیس‌جمهور موریس) و لازاروس چاکوِرا (رئیس‌جمهور مالاوی) نیز حضور داشتند. عبدالفتاح البرهان، رهبر حکومت سودان، اولین سفر خود را از زمان آغاز جنگ در خارطوم در ماه آوریل بین نیروهای مسلح سودان و نیروهای پشتیبانی سریع به ریاض انجام داده بود. نخست‌وزیر نیجریه «علی ماهامانه لمینه زین» نیز اولین سفر خارج از کشور خود را از زمان انتصاب به رهبری دولت تحت حکومت نظامی در ماه اوت انجام داد.

سعودی‌ها این نشست را به عنوان بخشی از تلاش‌ها برای تقویت هماهنگی سیاسی، رسیدگی به تهدیدهای امنیتی منطقه‌ای و ارتقای تحولات اقتصادی معرفی کردند. اما آنها اخیرا آفریقا را هدف قرار داده‌اند تا با کشورهای خاورمیانه مانند امارات‌متحده عربی و قطر و همچنین ترکیه که همگی حضور دیپلماتیک خود را در این قاره افزایش داده‌اند، رقابت کنند.

با این حال، پیشنهادها مجانی نیستند. عربستان‌سعودی می‌خواهد میزبان نمایشگاه جهانی ریاض در سال 2030 باشد. ولیعهد گفت: «هدف ما میزبانی اکسپو 2030 در ریاض است تا نسخه‌‌‌ای بی‌‌‌سابقه در تاریخ این نمایشگاه ارائه دهیم که ممکن است به پیش‌بینی آینده‌‌‌ای بهتر برای بشریت کمک کند. ما مشتاقانه منتظر مشارکت شما در برجسته کردن نقش مهم آفریقا، منابع انسانی و طبیعی آن، فرصت‌‌‌های رشد و پتانسیل آینده هستیم.» ریاض در حال رقابت با بوسان در کره‌جنوبی برای حق میزبانی است که تا سال 2026 مشخص خواهد شد. همه کشورهای دعوت‌شده دارای حق رای هستند، هر کدام یک‌رای. این پادشاهی در حال حاضر با 54کشور آفریقایی دارای 31سفارتخانه مقیم روابط دیپلماتیک دارد. مقامات گفتند که تا سال 2027 عربستان‌سعودی تعداد آنها را به 42سفارتخانه افزایش خواهد داد.