سیستان به دلیل اینکه به لحاظ زمین‌‌‌شناسی، دشت آبرفتی است و ساخت خاک آن رسی بوده، امکان تشکیل سفره‌‌‌های آب زیرزمینی غنی وجود ندارد. از سوی دیگر با روند شتابان افزایش بهره‌‌‌برداری و مصرف آب در افغانستان، اعمال برنامه‌‌‌های کنترل و مهار آب هیرمند (مثل احداث سدهای مخزنی عمده افغانستان) یا انحراف آب هیرمند به مسیرهای دیگر و توجه به سابقه افغان‌‌‌ها در عدم‌رعایت حق‌آبه ایران، تکرار خشکسالی‌‌‌ها با شدت زیاد و زمان طولانی‌‌‌تر با دوره‌‌‌های کوتاه‌‌‌تر بین خشکسالی‌‌‌ها، دور از انتظار نیست و نخواهد بود. این پیش‌‌‌درآمد نشان داد که سیستان و بلوچستان در طول دهه‌‌‌های اخیر در صدر جدول شاخص‌‌‌های توسعه‌‌‌نیافتگی و محرومیت بوده است.

یکی از مهم‌ترین دلایل این عقب‌‌‌ماندگی، کم‌‌‌آبی و نبود برنامه‌‌‌ریزی توسعه‌‌‌ای سیاستگذاران برای مقابله با وضعیت‌‌‌های بحرانی در این منطقه است. اکنون خبرها از تنش شدید آبی به خاطر بستن آب هیرمند از سوی طالبان و ناموفق بودن پروژه استحصال آب‌‌‌های ژرف، انتقال آب و استفاده از چاه‌‌‌نیمه‌‌‌ها و آب‌‌‌های سیلابی حکایت دارد؛ مشکلی که مقامات محلی آن را در بسیاری از مناطق شمال سیستان و بلوچستان فوق‌‌‌بحرانی توصیف کرده‌‌‌اند. در پرونده امروز «باشگاه اقتصاددانان» به بررسی هزینه‌‌‌های اقتصادی وضعیت فعلی و آینده مساله آب در سیستان و راهکارهای اقتصادی موجود برای خروج از این شرایط پرداخته‌‌‌ایم.