زمستان یا عصر یخبندان؟
سال گذشته دنیای داراییهای رمزنگاریشده در اوج رونق بود. قیمت ارزها به ارقام بیسابقه رسیده بود و همهجا سرمایهگذاری در این بازار تبلیغ میشد. همچنین کارشناسان معتقد بودند دنیای دیجیتالی بهسرعت رشد خواهد کرد و فرصتهای عالی برای سرمایهگذاری پدید میآید. اما نهتنها این پیشبینیها تحقق نیافته، بلکه شاهد سقوط قیمتها و دور شدن سرمایهگذاران از بازار هستیم. طی ۱۲ماه اخیر قیمتها به یکچهارم کاهش یافته، حجم معاملات بهشدت کم شده است و تعدادی از صرافیهای بزرگ ارز دیجیتالی دچار مشکلات عمیق مالی شدهاند.
در هفتههای اخیر آنچه برای صرافی افتیایکس رخ داده لطمه بزرگی به اعتماد سرمایهگذاران وارد کرده است. رویدادهای سالجاری همچنین سبب تغییر رویکرد دولتها شده است، به این معنا که آنها در مسیر تدوین مقررات جدید و سختگیرانه برای این بازارها قرار گرفتهاند تا نظارت افزایش یابد و سرمایهگذاران امنیت بیشتری داشته باشند. از مجموعه تحولاتی که بیان شد به «زمستان کریپتو» تعبیر میشود. فعالان بازار ارزهای دیجیتالی معتقدند، این دوره زمستانی مانند دوره رکود در بورس، حالت دورهای دارد و در نهایت پایان خواهد یافت؛ اما متخصصان میگویند شدت افول بازار و بیاعتمادی سرمایهگذاران به حدی است که آنچه رخ میدهد بیشتر شبیه «عصر یخبندان» است تا زمستانی زودگذر. یک استاد حقوق میگوید: «اکنون در یک نقطه بسیار مهم و سرنوشتساز برای صنعت داراییهای دیجیتالی قرار گرفتهایم.» یکی از معیارهای درک تحولات کنونی میزان عمق نقایص بازار است. واقعیت نگرانکننده این است که طی دوسال اخیر تغییرات بازار داراییهای رمزنگاریشده بسیار شدید بوده است. سال گذشته روندهای مثبت سبب جذب سرمایهگذاران شد و همه کاملا امیدوار بودند؛ اما در سالجاری همهچیز معکوس و نقایص بازار آشکار شده است.
این سوال مطرح است که آیا صرافیهای دیگر به سرنوشت صرافی افتیایکس دچار خواهند شد یا نه؟ بیاعتمادی بسیار شدید است و شاهد ترکیدن حبابی هستیم که سال پیش شکل گرفته بود. متخصصان مالی سقوط بازار داراییهای دیجیتالی را شبیه ترکیدن حبابها در دیگر بازارها میدانند. قیمت ارزهای دیجیتالی در گذشته هم سقوط کرده بود؛ اما این بار سقوط از ارتفاع بالاتر بوده و اثرات آن بر وضعیت مالی سرمایهگذاران و بازارها بزرگتر است.
حالا سوالات بنیادیتری درباره ماهیت این ارزها، فلسفه وجودی و ارزش آنها مطرح است. طی نوامبر سال پیش در یک نظرسنجی مشخص شد که از هر ۶آمریکایی یکنفر در بازار ارزهای دیجیتالی سرمایهگذاری کرده است. در آن دوره ارزش بازار به بالاتر از ۳هزار میلیارد دلار رسیده بود. در دوره همهگیری کرونا بازار رونق پیدا کرد؛ زیرا نرخهای پایین بهره استقراض و سرمایهگذاری در بازار ارزهای دیجیتالی را آسان کرده بود. کمی بعد نهادها وارد بازار شدند و بر جذابیت ارزها افزوده شد. سرمایهگذاران شاهد ارائه محصولات جدید بودند. سلسیوس که یک بانک کریپتویی بود به کسانی که سکههای دیجیتالی را در حسابشان در این بانک قرار میدادند سود دورقمی میداد؛ اما در سالجاری همهچیز تغییر کرد زیرا از یکسو نرخهای بهره در اقتصادهای توسعهیافته بهسرعت بالا رفت و از سوی دیگر نرخ تورم، بالا باقی مانده است و درباره رکود نگرانی عمیق و منطقی وجود دارد.