آمارهای دوماه گذشته حاکی از آن است که تورم ماهانه در شهریورماه و مهرماه روند افزایشی داشته است. البته تورم نقطه به نقطه در این دوماه کاهش یافته؛ اما، تورم سالانه در این مدت -۱۲ماه منتهی به شهریور و مهر- روند افزایشی به خود گرفته است. این مساله باعث شده است تا نگرانی‌ها در خصوص وضعیت این شاخص تا پایان امسال بیش از پیش افزایش یابد؛ به‌خصوص که با توجه به اتفاقات چندماه گذشته مبنی بربررسی طرح اصلاح قانون بانکداری و همچنین کم‌رنگ‌تر شدن احتمال احیای توافق برجام نگرانی‌ها از تشدید خلق بی‌‌‌رویه پول بر اثر مدیریت ناکارآمد بانکی و تشدید انتظارات تورمی بر اثر عدم‌احیای برجام، صعودی‌‌‌تر شدن روند افزایشی نرخ تورم را بیش از گذشته به فعالان اقتصادی هشدار دهد.

نرخ تورم بالای ۴۰‌درصد و نرخ بهره بانکی حدود ۲۰‌درصد نشان از آن دارد که نرخ بهره حقیقی در ایران به‌شدت منفی است؛ عاملی که باعث می‌شود میل به پس‌‌‌انداز و سرمایه‌گذاری به‌شدت کاهش یابد، همچنین موجب می‌شود امکان راه‌اندازی فعالیت‌‌‌های اقتصادی بلندمدت کم‌‌‌وبیش ملغی شود. بدیهی است که در چنین شرایطی امکان تحقق انباشت سرمایه و ایجاد رشد اقتصادی به خطر خواهد افتاد. مضاف بر این امر، وجود نرخ تورم بالای ۴۰‌درصد موجب می‌‌‌شود تا راه‌‌‌اندازی هر کسب‌وکار نیازمند آن باشد که حداقل نرخ بازدهی بالای ۴۰‌درصد را محقق سازد؛ وگرنه، بی‌‌‌تردید با عقب افتادن از نرخ تورم، کسب‌وکار با زیا‌‌‌ن‌‌‌دهی مواجه خواهد شد.

در ‌‌‌چنین شرایطی، زمانی که میل به پس‌‌‌انداز و سرمایه‌گذاری به‌علت بالا بودن نرخ تورم وجود ندارد و همچنین، امکان راه‌‌‌اندازی کسب‌وکار و تولید براساس نرخ تورم بالا امری سخت و دشوار می‌‌‌نماید، طبیعی است که سرمایه موجود در داخل نه به تولید و امکان تحقق رشد اقتصادی بلکه به خروج از کشور یا انجام معاملات سوداگرانه تمایل پیدا خواهد کرد. ماحصل این وضعیت چیزی جز فرار سرمایه از داخل کشور و سوق پیدا کردن باقی سرمایه داخل کشور به سمت بازارهای سوداگرانه‌‌‌ای همچون ارز، طلا و مسکن نخواهد بود. در نتیجه، اهمیت نرخ تورم را درست در همین‌‌‌جا می‌‌‌توان پیدا کرد؛ اینکه این شاخص، در حدود خود باقی نمی‌‌‌ماند و به تمام حوزه‌‌‌های اقتصادی فراروی پیدا کرده و سرنوشت آنها را تعیین خواهد کرد.

حال با توجه به این مقدمه، در این پرونده به سراغ این پرسش از اقتصاددانان رفته‌ایم که در شرایط کنونی کشور چگونه می‌‌‌توان نرخ تورم را کنترل کرد؟ در واقع، در این پرونده قصد داریم جدا از اینکه به بررسی علت بروز تورم در وضعیت کنونی بپردازیم، بر این پرسش هم متمرکز شویم که چگونه می‌‌‌توان افسار این نرخ را کشید و دست‌کم مانع از آن شد که این نرخ به روند افزایشی خود ادامه دهد. به‌خصوص با توجه به این مساله که هر چند دولت در تلاش است تا رشد نقدینگی را کنترل سازد و همچنین تا می‌‌‌تواند از کسری بودجه دولت بکاهد؛ اما همچنان روند این نرخ صعودی است و گویا قصد ندارد تثبیت شود و کاهش یابد.