افزایش نرخ بهره، تورم را مهارمی‌کند؟

اوایل سده حاضر، آمریکا و دیگر اقتصادهای ثروتمند، از چین به دلیل پایین نگه‌داشتن ارزش یوآن انتقاد می‌‌‌کردند؛ اما عبارت جنگ ارزی در سال ۲۰۱۰ از سوی وزیر دارایی برزیل مطرح شد. او کشورهای ثروتمند را به کاستن از ارزش پول ملی خود برای تحریک اقتصاد متهم کرد. جنگ ارزی معکوس زمانی رخ می‌دهد که کشورها تلاش می‌کنند، ارزش پول ملی خود را بالا ببرند. هدف این اقدام، مهار تورم است؛ نه کمک به رونق اقتصاد. افزایش ارزش پول ملی به کاهش قیمت کالاهای وارداتی منجر می‌شود. اقدامات بانک‌مرکزی آمریکا یعنی بالا بردن مکرر نرخ‌های بهره به رشد شاخص دلار منجر شده و در مقابل، ارزش یورو که در اروپا بیش از ۳۰۰میلیون نفر از آن استفاده می‌کنند، به‌شدت کاهش یافته است. ارزش پوند انگلستان نیز پایین آمده و این در حالی است که هم در منطقه یورو و هم در انگلستان، نرخ‌های تورم به‌شدت افزایش یافته است و ضعف ارزش پول بر فشارهای تورمی می‌افزاید.

این پرسش مطرح است که آیا رشد ارزش پول ملی، تورم را مهار می‌کند؟ بدون شک ارز قوی از تورم می‌‌‌کاهد؛ اما درباره میزان اثرگذاری این عامل قطعیت وجود ندارد و در شرایط گوناگون، اثر رشد ارزش پول ملی بر تورم، متفاوت است. میزان تغییرات ارزش پول ملی یک کشور نسبت به دیگر ارزها‌ سنجیده می‌شود و با قاطعیت نمی‌توان گفت که افزایش نرخ‌های بهره به رشد شدید ارزش پول ملی آن کشور منجر می‌شود. با توجه به وضعیت متفاوت کنونی، یعنی رشد شدید نرخ‌های تورم در اکثر اقتصادها که عمدتا حاصل افزایش قیمت مواد غذایی و انرژی است، تاثیر سیاست‌هایی که بانک‌های مرکزی برای مهار تورم اجرا می‌کنند، کاملا قطعی نیست؛ اما در هر حال، بانک‌های مرکزی برای مهار تورم چاره‌ای جز بالا بردن نرخ‌های بهره ندارند.

برندگان و بازندگان جنگ ارزی معکوس چه کسانی هستند؟ مصرف‌کنندگان در کشورهایی که ارزش پول‌ملی در آنها بالا رفته، برندگان این جنگ هستند؛ زیرا قیمت‌های داخلی کاهش می‌یابد؛ اما این جنگ، بازندگان زیادی دارد: شرکت‌های چندملیتی، کشورهایی که به صادرات وابسته‌اند و اقتصادهای نوظهور، جزو بازندگان این جنگ هستند. تحولاتی که در ماه‌های اخیر در حوزه نرخ‌های بهره رخ داده و در آینده ادامه پیدا خواهد کرد، اثرات زیادی بر بازارهای ارز و بازارهای مالی خواهد داشت.