مسیر جدید بانک‌های مرکزی

احسان آذری‌نیا : در ماه‌های اخیر، نرخ‌های تورم در اقتصادهای بزرگ، به‌سرعت افزایش یافته است. به‌عنوان مثال، در آمریکا طی ماه دسامبر، نرخ تورم به ۷‌ درصد، یعنی بالاترین میزان در چهار دهه گذشته رسید. در منطقه یورو و انگلستان نیز رشد نرخ تورم چشمگیر بوده است. بانک‌های مرکزی تا چندی قبل، این رشد را جدی و پایدار تلقی نمی‌کردند، به همین دلیل اقدامی برای مهار قیمت‌ها انجام ندادند؛ اما مدتی است که موضع آنها تغییر کرده است.

بانک مرکزی آمریکا به‌سرعت در حال کاستن از خرید اوراق قرضه است و از ماه آینده، افزایش نرخ‌های بهره در این کشور آغاز خواهد شد. بانک‌مرکزی این کشور اعلام کرده است که امسال، سه‌بار نرخ‌ها افزایش می‌یابد؛ اما برخی از بانک‌های بزرگ معتقدند، احتمالا پنج یا شش‌بار این اقدام انجام می‌شود. بانک‌مرکزی انگلستان، در ماه دسامبر و ماه جاری نرخ‌های بهره را بالا برده است و تحلیلگران معتقدند، در ماه‌های آینده نیز بارها این اقدام انجام خواهد شد. بانک‌مرکزی اروپا هنوز اعلام نکرده است که قصد دارد نرخ‌های بهره را بالا ببرد، اما کارشناسان معتقدند، این نهاد نیز به‌زودی اقداماتی برای مهار تورم انجام خواهد داد. به این ترتیب، بانک‌های مرکزی در غرب، وارد مسیر جدیدی شده‌اند. حال این پرسش مطرح است که تاثیر این تغییر چیست؟ درباره آنچه رخ خواهد داد، دیدگاه‌های مثبت و منفی وجود دارد و نمی‌توان با قطعیت گفت که کاهش برنامه‌های حمایتی پولی چه تاثیراتی دارد. به نظر می‌رسد این اثرات عموما منفی خواهد بود؛ زیرا افزایش نرخ‌های بهره و توقف خرید اوراق قرضه، به کاهش نقدینگی در اقتصاد جهان منجر می‌شود و از تقاضا و مبادلات تجاری می‌کاهد. این تحول، در بدترین حالت به رکود منجر می‌شود. در مطالب حاضر، به برنامه‌های بانک‌های مرکزی بزرگ برای مهار تورم، هشدارهای کارشناسان درباره اثرات این برنامه‌ها، دیدگاه‌های صندوق بین‌المللی پول، سناریوهای پیش‌رو و ... پرداخته شده است.