کاهش تورم، واقعی است؟

محمد جندقی : احتمالا این گزاره رئیس‌جمهور را شنیده باشید که اخیرا اعلام کرده، تورم از ابتدای دولت سیزدهم، ۱۳‌درصد کاهش یافته است. این اظهارات ابراهیم رئیسی، واکنش‌‌‌های مثبت و منفی‌‌‌ به همراه داشت؛ موافقان دولت بر طبل امیدواری کوبیدند و مخالفان هم سند رو کردند؛ اسنادی از جنس آمار که البته متفاوت از آمار رئیس‌جمهور بود.موافقان، دومینویی از دستاوردهای دولت سیزدهم را به صف کردند و مخالفان از آینده مبهم اقتصاد و سیاست گفتند. بعد از شک و تردیدها نسبت به آمار کاهش تورم از سوی رئیس‌جمهور، معاون اقتصادی بانک‌مرکزی دست به کار شد و ریز آمار تورم از شهریور تا اسفند را اعلام کرد؛ آماری که به گفته پیمان قربانی، مهر تاییدی بر آمار رئیس‌جمهور بود. پیمان قربانی، با ارائه آمار تورم از ابتدای دولت سیزدهم اعلام کرد: «آمار رئیس‌‌‌جمهور درباره کاهش ۱۳درصدی تورم، کاملا مستند است.»

طبق گزارش بانک‌مرکزی، تورم ۳/ ۵۹درصدی شهریور ۱۴۰۰، در اسفند به ۲/ ۴۶‌درصد کاهش یافت که نشان‌دهنده کاهش ۱/ ۱۳درصدی نرخ تورم سالانه است. بانک‌مرکزی همچنین از کاهش ۴/ ۲۵درصدی تورم نقطه به نقطه طی این مدت خبر داد. برآیند همه اینها، استناد برخی از مخالفان این گزاره، به آمارهای رسمی بود. به گفته منتقدان، مرکز آمار ایران، به‌عنوان مرجع رسمی اعلام نرخ تورم، این میزان کاهش را نشان نمی‌‌‌دهد. مراجعه به آمارهای مرکز آمار ایران از تغییر شاخص قیمت مصرف‌کننده نشان می‌دهد، نرخ تورم سالانه کاهش ۶/ ۵‌درصدی داشته و از حدود ۴۶‌درصد به حدود ۴۰‌درصد رسیده است. همچنین روند تورم نقطه به نقطه، کاهش ۹‌درصدی این نرخ را روایت می‌کند؛ عددی که به استناد اظهارات معاون اقتصادی بانک‌مرکزی، کاهش ۴/ ۲۵درصدی را نشان می‌‌‌دهد.

موافقان، کاهش تورم به حدود ۴۰درصد را یکی از دستاوردهای دولت در راستای تحقق وعده روند نزولی این نرخ عنوان می‌کنند، در حالی که منتقدان، نرخ تورم ماهانه را روی میز می‌‌‌گذارند و بر این باورند که نرخ تورم ماهانه ۳/ ۳درصدی در فروردین ۱۴۰۱، بالاترین نرخ شش‌ماه گذشته است.در شرایطی که موافقان معتقدند، روند بهبود متغیرهای اقتصادی ادامه دارد، مخالفان، کاهش تورم به ۴۰‌درصد را مرهون کاهش انتظارات تورمی ناشی از مذاکرات احیای برجام می‌‌‌دانند، نه اقدامات اقتصادی.

ارجاع به این اظهارات وزیر اقتصاد هم خالی از لطف نیست که احسان خاندوزی، اوایل فروردین‌ماه، تورم ۲۰درصدی را برای پایان ۱۴۰۱ پیش‌بینی کرده بود.  به‌رغم اظهارات موافقان و مخالفان و البته دولت مبنی بر تداوم وضع موجود برای کاهش تورم، در این پرونده از باشگاه اقتصاددانان «دنیای‌اقتصاد» به بررسی و واکاوی تورم در اقتصاد ایران و اینکه «چقدر کاهش تورم واقعی است» از نگاه برخی کارشناسان پرداخته‌ایم.