دو محدودیت منسوخ

نرگس توانایی/ معاون اجرایی کارگزاری ملل پویا شروع اعمال محدویت‌های حجم مبنا و دامنه نوسان به سال‌های خیلی دور و حدود اوایل دهه ۸۰، یعنی زمان ریاست دکتر عبده‌تبریزی برمی‌گردد که برای کنترل بیشتر نوسانات شدید، به فراخور حال و شرایط و ویژگی‌های آن زمان (شناوری پایین، کوچک و کم‌عمق بودن بازار و جوان بودن بازار سرمایه به علت نبود شرکت‌های بزرگ) بود؛ اما متاسفانه پس از سال‌ها و حتی با بزرگ‌تر شدن بازارسرمایه و ورود شرکت‌های بزرگ اصل۴۴، افزایش ابزار و آپشن‌های مختلف معاملاتی و ایجاد بازارگردان‌‌‌ها و صندوق‌های مختلف، محدودیت‌های مورد اشاره تا امروز باقی مانده‌اند که برای این همه تعلل و کوتاهی در حذف آنها باوجود تذکر و انتقادات مکرر کارشناسان حرفه‌ای، جز نداشتن شجاعت کافی مدیران سازمان بورس اوراق بهادار، دلیل دیگری نمی‌توان یافت.

دو محدودیت منسوخ حجم مبنا و دامنه نوسان با کاهش سرعت معاملات، تشکیل صف‌های خرید و فروش کاذب، تبعات منفی دیگری نظیر ایجاد فرهنگ غلط صف‌نشینی و سرخطی زدن، افزایش هیجان کاذب سهامداران با رشد و ریزش‌هایی بیشتر از ارزش ذاتی شرکت‌ها، افزایش رانت، فساد و دستکاری سیستم‌های معاملاتی و درخواست‌های خرید و فروش و از همه مهم‌تر، کاهش قابل‌توجه نقدشوندگی بازار را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ویژگی بازارسرمایه ایجاد کرده است. وجود هرگونه رفتار و نرخ‌‌‌گذاری دستوری و هرگونه محدودیتی، از جمله محدودیت‌های دامنه نوسان و حجم مبنا، جز کاهش نقدشوندگی و ضربه به ذات بازار که تنها باید براساس عرضه و تقاضا باشد، عایدی دیگری نداشته و ندارد و بنده به عنوان کارشناس بازارسرمایه، با سال‌ها سابقه فعالیت در نهادهای مختلف مالی بازارسرمایه، موافق صد درصد حذف تدریجی همه محدودیت‌ها در سریع‌‌‌ترین زمان ممکن هستم. در شرایطی که بازارسرمایه با افزایش مجدد ارزش و حجم معاملات و افزایش مجدد کدهای فعال مواجه شده است، احیای هرچه سریع‌تر سیستم معاملاتی، رفع برخی محدودیت‌ها نظیر افزایش دامنه نوسان و حجم مبنا، آماده‌سازی و بهبود زیرساخت‌های کافی براساس استانداردهای بین‌المللی، سیستم نظارتی کارآتر، ایجاد شرکت‌های رتبه‌بندی برای بالا بردن کیفیت تحلیل‌ها و عرضه اولیه‌های شرکت‌های پرپتانسیل، عقد قراردادهای جدید بازارگردانی به‌خصوص در عرضه‌های اولیه و تدوین دستورالعمل‌های جدید و به‌روز، امری اجتناب‌پذیر بوده و برای برگشت اعتماد سلب‌شده سهامداران، امیدواریم متولیان و مسوولان سازمان بورس و اوراق بهادار در این امر جدی‌تر و سریع‌تر اقدام کنند.