سناریوی بهار عربی تکرار می‌شود؟
اقتصاددان ارشد فائو میگوید: «جهان از پیش با مشکلی به نام رشد قیمت انواع مواد غذایی مواجه بود و اقداماتی که در حال حاضر برخی کشورها در حال انجام آن هستند، بر شدت مشکل موجود میافزاید. جنگ اوکراین به‌راحتی می‌‌‌تواند جهان را وارد دوران بحران غذایی کند.» دبیرکل سازمان ملل هشدار داده است که بحران اوکراین، کشوری که اغلب سبد نان اروپا و جهان توصیف می‌شود، بر زنجیره‌‌‌های عرضه مواد غذایی تاثیر منفی و عمیق خواهد گذاشت و این بحران، به‌ویژه برای کشورهای در حال توسعه، بسیار زیانبارتر خواهد بود. او میگوید: «ما باید هر اقدام لازم را برای جلوگیری از اتفاقات فاجعه‌بار در سیستم جهانی غذا انجام دهیم.»
حداقل ۵۰کشور برای تامین ۳۰درصد یا میزانی بیشتر از گندم موردنیاز خود به روسیه و اوکراین متکی هستند. کشورهای در حال توسعه، در شمال آفریقا و خاورمیانه جزو این کشورها هستند و وابستگی شدیدی به گندم روسیه و اوکراین دارند. قبل از شروع جنگ، اوکراین ۱۲درصد گندم موردنیاز جهان را تامین می‌‌‌کرد و بزرگ‌ترین تولیدکننده روغن آفتابگردان در جهان بود. اگرچه بیش از دوسوم گندم صادراتی اوکراین قبل از حمله روسیه به این کشور تحویل بازارهای جهانی شده؛ اما امکان صادرات بقیه محصول وجود ندارد و کشاورزان اوکراینی احتمالا نمی‌‌‌توانند برای فصل زراعی بعد به کشت بپردازند، در نتیجه در ماه‌‌‌های آینده شرایط سخت‌تر خواهد شد.
عامل مهم دیگر که بر تولید محصولات کشاورزی در کل جهان تاثیر می‌گذارد، افزایش قیمت کود است؛ زیرا روسیه و اوکراین، تولیدکننده و صادرکننده بزرگ این محصول هستند و در نهایت، افزایش قیمت انرژی بر هزینه‌‌‌های تولید محصولات کشاورزی میافزاید. روسیه به دلیل تحریم‌‌‌هایی که غرب علیه این کشور اعمال کرده، صادرات گندم، ذرت، شکر، جو و... را محدود کرده و این محدودیت که با هدف تضمین عرضه کافی این محصولات در داخل اعمال شده، حداقل تا سه‌ماه دیگر باقی خواهد ماند. برخی تحلیلگران معتقدند، احتمالا اروپا می‌‌‌تواند از اثرات فوری تحولات در حوزه عرضه محصولات کشاورزی عبور کند. با آنکه کشاورزان اروپایی با مشکل افزایش قیمت سوخت و کود مواجه هستند؛ اما مصرف‌کنندگان با قفسه‌های خالی فروشگاه‌ها مواجه نخواهند شد.
اوکراین، تامین‌کننده اصلی گندم لبنان، سومالی، سوریه و لیبی است. بیروت از پیش برای پرداخت بهای محصولات وارداتی با مشکل مواجه است. ترکیه برای ۶۰درصد گندم موردنیاز خود به روسیه وابسته است و از پیش، نرخ تورم در این کشور به‌شدت افزایش یافته است. اگر ترکیه بخواهد گندم موردنیاز خود را از آمریکا یا استرالیا تامین کند، هزینه واردات به‌شدت افزایش خواهد یافت. حتی اگر جنگ اوکراین فردا پایان یابد، فصل زراعی در اوکراین از پیش دچار اختلال شده و میزان تولید در سال‌جاری بسیار کمتر از سال قبل خواهد بود.
تحلیلگران به جنبه دیگر جنگ اوکراین اشاره کرده‌‌‌اند. آنها می‌گویند این جنگ بر ثبات سیاسی در بسیاری از کشورها تاثیر منفی خواهد گذاشت. سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ هنگامی که قیمت گندم رشد کرد، ناآرامی‌های سیاسی در تقریبا ۴۰کشور جهان رخ داد. همچنین یکی از علل رخ دادن بهار عربی رشد قیمت نان بود. برخی تحلیلگران می‌گویند، مشخص نیست که بحران اوکراین تا کی ادامه پیدا خواهد کرد و همین ابهام به افزایش قیمت‌ها کمک می‌کند. بازار معتقد است، بحران کنونی بحرانی نیست که به‌زودی پایان یابد. مقامات سازمان ملل از کشورها خواسته‌اند، اطلاعات مربوط به میزان محصولات کشاورزی خود را به اشتراک بگذارند تا زمینه عرضه متوازن فراهم شود. به نظر می‌رسد، در حال حاضر مشکل اصلی، در دسترس بودن محصولات موردنیاز است، به‌طوری که کمبود حاصل از جنگ اوکراین جبران شود. این کمبود تااندازه‌ای قابل جبران است؛ اما حتی اگر طی هفتههای آینده، تنش‌های کنونی رفع شود، تاثیرات آن بلندمدت خواهد بود و سال آینده نیز جهان تاثیرات را احساس خواهد کرد.
