تاثیر منفی بر ثبات مالی جهان

نیکولاس آکیزیدیس اف‌ایکس استریت یکی از موضوع‌هایی که اخیرا مورد توجه نهادهای قانون‌گذار بوده، تاثیر بازار ارزهای دیجیتال بر ثبات مالی جهان است. واقعیت این است که در دوسال اخیر، تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران خرد به سمت بازار این ارزها و کل دارایی‌های دیجیتال غیرمتمرکز حرکت کرده‌اند؛ زیرا سود سرمایه‌گذاری در این بازارها گاه بسیار بالاست. چندی پیش، ارزش بازار ارزهای دیجیتال به ۳‌هزار میلیارد دلار رسید. البته اخیرا ۳۰‌درصد از رقم یادشده کاسته شده است. نوسان شدید قیمت‌ها که بر بازارهای متعارف تاثیر می‌‌‌گذارد نیز عامل بی‌ثباتی است. شورای ثبات مالی آمریکا اخیرا در یک گزارش آورده است که بازار ارزهای دیجیتال با چنان سرعتی در حال تحول و رشد است که می‌‌‌تواند به تهدیدی برای ثبات مالی جهان تبدیل شود.

سه دلیل برای این دیدگاه وجود دارد: اندازه بازار، آسیب‌پذیری‌های ساختاری و افزایش درهم تنیدگی این بازار با سیستم مالی سنتی. نکته دیگر این است که تحولات سریع در این بازار و ماهیت بین‌المللی ارزهای دیجیتال سبب بروز آشوب در سیستم مالی جهان می‌شود. در حال حاضر، ریسک حاصل از این بازار محدود است. در گزارش یادشده آمده است که ارتباط‌ مستقیم بین دارایی‌های دیجیتالی غیر‌متمرکز و نهادهای مالی مهم و بازارهای بزرگ مالی، با آنکه به‌سرعت در حال افزایش است، در حال حاضر زیاد نیست. سال گذشته، ارزش بازار ارزهای دیجیتال ۶/ ۲برابر شد و به ۲‌هزار و ۶۰۰میلیارد دلار رسید؛ اما این رقم در مقایسه با ارزش بازار دارایی‌های سنتی و متعارف بسیار اندک است.

بی‌ثباتی شدید قیمت ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز یکی از منابع ریسک برای ثبات مالی جهان است؛ اما افت‌وخیزهای بزرگ قیمتی تاکنون در محدوده بازار ارزهای یادشده و دیگر دارایی‌های دیجیتالی بوده و به بازارهای مالی سرایت نکرده است. علت این است که از ارزهای دیجیتال در خدمات مالی مهم که اقتصاد واقعی به آنها وابسته است، استفاده نمی‌شود. موضوع دیگر این است که ارزهای دیجیتال غیر‌قابل اطمینان هستند و این منبع بی‌ثباتی است. تحلیلگران می‌گویند، با توجه به اینکه تحولات در بازار دارایی‌های دیجیتالی به‌ویژه رمزارزها بسیار سریع رخ می‌دهد و داده‌های این تحولات کافی نیست، ارزیابی ریسک‌ها برای مقامات مسوول تقریبا غیرممکن است؛ در نتیجه نمی‌توان نشانه‌های ریسک‌های آینده را یافت.

واقعیت این است که کافی نبودن داده‌‌‌ها سبب می‌شود، نتوان میزان کامل استفاده از ارزهای دیجیتال در سیستم مالی را ارزیابی کرد. یکی از علل فقدان داده‌‌‌های کافی این است که تراکنش‌های فعالان بازار، محصول و بازارها از جمله پلت‌فرم‌های معاملاتی ارزهای دیجیتال، تحت نظارت هیچ نهادی نبوده و ملزم نیستند درباره فعالیت خود گزارش ارائه کنند. همچنین در برخی موارد حتی قوانین کنونی را رعایت نمی‌کنند. روند دیگری که سبب نگرانی و منبعی برای ریسک است، این است که بانک‌ها و موسسات مهم مالی مایلند در این بازارها به فعالیت بپردازند. سال گذشته شاهد این روند بودیم و قطعا میزان فعالیت آنها در این بازارها افزایش خواهد یافت.همچنین بر استراتژی‌های پیچیده سرمایه‌گذاری از جمله از طریق بازار مشتقه و دیگر محصولات وابسته به دارایی‌‌‌های دیجیتالی افزوده شده است. اگر رشد ارتباط‌های دارایی‌های دیجیتالی با بانک‌ها و موسسات مالی مهم ادامه پیدا کند، ثبات مالی جهان تحت‌تاثیر قرار خواهد گرفت.

موضوع بعدی، نقاط آسیب‌پذیری است. نقاط آسیب‌پذیر که سبب کاهش یکپارچگی و ضعف کارکرد بازار دارایی‌های دیجیتالی می‌شود، شامل آگاهی محدود سرمایه‌گذاران درباره این بازارهاست. واقعیت این است که عده زیادی از سرمایه‌گذاران اطلاعات کافی درباره این دارایی‌ها ندارند و صرفا به دلیل اینکه گاه سود حاصل از حضور در این بازار بالاست یا به دلیل اینکه فردی از اطرافیان آنها در این بازار سرمایه‌گذاری کرده‌اند، آنها هم وارد بازار می‌‌‌شوند. بازار ارزهای دیجیتال پیچیدگی‌‌‌های خاص خود را دارد و بسیار کمتر از بازارهای متعارف و سنتی قابل ارزیابی و پیش‌بینی است. همواره نهادهای تحلیلگر به سرمایه‌گذاران هشدار داده‌‌‌اند که بازار دارایی‌های دیجیتالی ذاتا بی‌‌‌ثبات است و ممکن است بخش عظیمی از دارایی‌‌‌های سرمایه‌گذاران در آن از میان برود.

جنبه دیگر این بازار که نقطه آسیب‌‌‌پذیر تلقی می‌شود، تاثیر آن بر محیط‌زیست است. استخراج بسیاری از ارزهای دیجیتال به انرژی زیادی نیاز دارد و طرفداران محیط‌زیست نسبت به این موضوع حساس هستند. موضوع بعدی که نگران‌کننده است و جزو نقاط آسیب‌پذیری محسوب می‌شود، استفاده از ارزهای دیجیتال برای اعمال غیرقانونی نظیر باج‌خواهی، پولشویی و جرائم سایبری است. به دلیل امکان حضور و فعالیت تعدادی زیادی از علاقه‌مندان در بازار ارزها و دارایی‌های دیجیتال این بازار، تحولات در آن بر دیگر بازارها نیز تاثیر می‌گذارد.

مولفه‌‌‌های اصلی اکوسیستم دارایی‌های دیجیتال چیست؟ استیبل‌کوین‌ها، سیستم مالی غیرمتمرکز DeFi و پلت‌فرم‌های معاملاتی ارزهای دیجیتال سه مولفه‌ای هستند که با اکوسیستم پیچیده و دائم در حال تغییر دارایی‌های دیجیتال ارتباط نزدیکی دارند و هنگام ارزیابی ریسک‌ها برای سیستم مالی جهان باید به‌دقت مورد توجه قرار گیرند. استیبل‌کوین‌ها در حال رشد هستند و شاهد تاثیر آنها بر بازارهای مالی هستیم. نکته مهم این است که تعداد کمی از پلت‌فرم‌های معاملاتی ارزهای دیجیتال که خدمات متنوعی ارائه می‌کنند، بخش بزرگی از دارایی‌های دیجیتال را در خود گنجانده‌اند و برخی از آنها خارج از چارچوب مقررات فعالیت می‌کنند. به این ترتیب فعالیت آنها شفافیت لازم را ندارد. استیبل‌کوین‌ها ریسک‌های خاص خود را برای سیستم مالی جهان به وجود می‌‌‌آورند. این ارزهای دیجیتال عموما به عنوان پلی بین ارزهای رایج و ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرند که می‌‌‌تواند برای ثبات و عملیات بازارهای ارزهای دیجیتال تبعاتی داشته باشد. برای مثال، اگر یک استیبل‌کوین مهم دچار مشکل شود، نقدینگی در اکوسیستم ارزهای دیجیتال شامل خدمات مالی غیرمتمرکز، کم خواهد بود، معاملات دچار اختلال خواهد شد و در بازار آشوب پدید خواهد آمد. نگرانی نهادهای قانون‌گذار و بانک‌های مرکزی درباره تاثیر دارایی‌های دیجیتالی بر سیستم مالی جهان بدون شک آنها را وادار می‌کند این فضا را تا حد امکان قانونمند کنند و این حرکت سبب می‌شود از جذابیت بازار برای سرمایه‌گذاران کاسته شود.