مشارکت هدفمند در مجامع
در عمل دو بخش اصلی بازار دارای کانون جهت سینرژی و همافزایی در راستای حفظ منافع هستند، اما گروه دیگر که شامل سرمایهگذاران حقیقی، خرد و اقلیت میشوند و بیش از ۲۰ درصد مالکیت بازار و بیش از نیمی از معاملات را در اختیار دارند، از این فرصت نتوانستهاند بهرهمند شوند؛ این موضوع سبب از بین رفتن همافزایی در این گروه از سهامداران و کاهش قدرت سهامداران حقیقی در زمینه حفظ حقوقشان شده است.تجربه جهانی در این حوزه، سبب ایجاد فعالان حقوق سهامداری (shareholder activiat) و نقشآفرینی آنان در زمینه عضو مستقل هیاتمدیره شده است. این موضوع میتواند به حفظ و ایفای حقوق سهامداران و پیگیری موثرتر حقوق آنها منجر شود.
از سوی دیگر در قانونگذاری در حوزه بازار سرمایه، قانون تجارت و قوانینی که شرکتها را تحت تاثیر قرار میدهد، حفظ حقوق سهامداران نیازمند حضور موثر افراد ذینفع است؛ در حالی که در سالهای اخیر عمدتا برخی از فعالان محل مشورت قرار گرفتهاند، راهاندازی کانون سهامداران حقیقی میتواند این کانون را به رکن حافظ حقوق سهامداران خرد در سیاستگذاری تبدیل کند.
این موضوع در سالهای اخیر با دسترسی آنلاین عموم مردم به بورس، رشد نمایی داشته و آزادسازی سهام عدالت نیز سهامداران را از چند میلیون نفر به چند ده میلیون نفر شخص حقیقی افزایش داده است. این حجم از سهامداران نیازمند کانونی برای اعمال حق رای در مجامع سهام عدالت و عضویت در هیاتمدیره شرکتهای سرمایهگذاری استانی عدالت هستند.
همچنین این حجم از فعالان نیازمند آموزش گسترده هستند و آموزش عمومی و قابل اعتماد با کمترین تضاد منافع میتواند از سوی کانون سهامداران حقیقی ارائه شود. در تدوین طرحهای مختلف اصلاح قانون بازار اوراق بهادار توجه ویژهای به کانون سهامداران حقیقی شده است؛ موضوعی که تا ارتقای نقش آن به حضور در شورای عالی بورس در برخی از نسخههای طرح اصلاح قانون منجر شده بود و در عین حال در برخی از طرحهای ارائه شده جزئیات و فرآیند کامل و نحوه تشکیل کانون سهامداران حقیقی مدون شده است؛ البته در آخرین نسخه، تشکیل آن به دستورالعمل مصوب سازمان بورس محول شده است و سازمان بورس مهلت سه ماهه برای تصویب اساسنامه آن در شورای عالی بورس دارد.
از سوی دیگر نقشآفرینی کانون سهامداران حقیقی در راستای ایجاد منافع برای سهامداران حقیقی است و از آنجا که ممکن است سهامداران حقیقی نظرات متفاوتی داشته باشند، نیاز است تا کانونهای سهامداران حقیقی متعددی ایجاد شود که در راستای منافع گروههای مختلف باشد.
در این راستا باید زیرساخت پروکسی وتینگ (proxy voting) یا رایگیری به نمایندگی ایجاد شود تا سهامداران حقیقی بتوانند بسته به نگاه کلان خود در سرمایهگذاری، در هر شرکت رای خود را به کانونی که آن رویکرد را دنبال میکند، بدهند. این موضوع پس از مرتفع شدن ابعاد حقوقی نحوه رایدهی وکالتی قابلیت اجرا دارد؛ البته از آنجا که حق رای و وکالت آن همچنین تبعی از مالکیت است، مالک به صورت آنلاین قابلیت معامله دارد و همچنین بر اساس قانون فعلی کشور امکان حقوقی وکالت آنلاین نیز وجود دارد.
همراه با این موضوع، کانون سهامداران حقیقی باید استراتژیهای حفظ حقوق سهامداران خود را ارائه دهند.
این موضوع میتواند رقابت سازنده در میان کانون سهامداران ایجاد کند و علاوه بر اینکه رایگیریهای کانونها برای اعضا میتواند بازخوردی از نظرات اعضا در پیگیری و تامین حقوق خود باشد، تعدد آنها میتواند به رقابت سازنده در تامین حقوق خیل کثیر سهامداران خرد کمک کرده و نظرات گروههای مختلف تامین شود.