بازیخوانی پنج روند کلیدی
نخستین حوزه، همهگیری و آینده بهداشت و درمان است. همهگیری کرونا، جهان را غافلگیر کرد. پانزدهم ماه مارس سال ۲۰۲۰، هنگامی که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد، کرونا در حال همهگیری است، عده کمی پیشبینی میکردند که این همهگیری به دو سال تعطیلی بسیاری از فعالیتهای اقتصادی، قرنطینههای سراسری، فاصلهگذاری اجتماعی و اختلالهای گسترده در زنجیرههای تامین و فعالیتهای اقتصادی منجر شود. به نظر میرسید، در اواسط سال جاری میلادی شرایط در حال طبیعی شدن است، اما شیوع دلتا و در هفتههای اخیر، شیوع سویه جدید کرونا یعنی اُمیکرون، سبب نگرانی و تعطیلی بسیاری از فعالیتها شد.
آیا در سال جدید میلادی، همهگیری کرونا مهار خواهد شد؟ حتی اگر پاسخ این سوال مثبت باشد، جهان هرگز به وضعیتی که در سال ۲۰۱۹ داشت، باز نخواهد گشت. برای مثال، پیشبینی میشود در بسیاری از کشورها، الگوی کشورهای آسیایی دنبال شود؛ به این معنا که وقتی افراد بیمار میشوند، در اماکن عمومی ماسک بزنند. همچنین بخش درمان هرگز مانند قبل از دوران همهگیری نخواهد شد و شاهد درمان از راه دور، در بسیاری از کشورها خواهیم بود و مانند حالا بسیاری از افراد، از طریق تماس ویدئویی با پزشک خود ملاقات خواهند کرد. همچنین، واکسنهای کرونا برای همیشه نحوه تولید واکسن را تغییر داد. فناوری جدید به تولیدکنندگان واکسن امکان داده است تا به جای ۱۰سال، طی ۱۰ماه واکسن تولید کنند. این موضوع، یکی از موفقیتهای مهم پزشکی در سده حاضر است.
دومین حوزه تغییر، کار هیبریدی و استعفاهای فراگیر است. طی همهگیری کرونا، نحوه انجام فعالیتهای شغلی و آموزش، بیشترین تغییر را داشت. با آنکه مدارس عموما باز شدهاند، اما روند بازگشت نیروی کار به محل کار بسیار کندتر است. بسیاری از کارفرماها به نیروی کار اجازه دادهاند تا از خانه، فعالیتهای شغلی خود را انجام دهند و تعداد زیادی از نیروی کار، از شهرها به مناطق دیگر نقل مکان کردهاند؛ زیرا مجبور نبودند در محل کار حاضر شوند. نکته مهم دیگر این است که بسیاری از کارفرماها از رشد بهرهوری با دورکاری نیروی کار خشنود هستند. آنها توانستهاند از داراییهای غیرمنقول خود بکاهند و در هزینهها صرفهجویی کنند؛ زیرا نیروهایشان در محل کار حاضر نیستند.
عجیبترین روندی که احتمالا سال آینده نیز ادامه پیدا خواهد کرد، موج عظیم استعفای نیروی کار است. تعداد زیادی از نیروهای کار استعفا میدهند تا از فرصتهای شغلی بهتر بهره ببرند و برای خیلی از آنها زندگی شخصی و سلامتشان اولویت بیشتری پیدا کرده است. در ماه جاری میلادی، وزارت کار آمریکا اعلام کرد، تعداد افرادی که از شغل خود استعفا میدهند، به رقم بیسابقهای رسیده است. این تحول، با توجه به بروز همهگیری که بر تمامی جنبههای زندگی انسانها تاثیر گذاشته، چندان عجیب نیست. در سال جدید میلادی، روند استعفا و استخدام در موقعیتهای بهتر شغلی، ادامه پیدا خواهد کرد.
سومین روندی که در سالجاری مشاهده شد و سال آینده نیز ادامه پیدا میکند، تحولات در بازار ارزهای دیجیتالی و رشد نرخ تورم است. ماه گذشته میلادی، نرخ تورم در آمریکا به ۸/ ۶درصد یعنی بالاترین میزان از چهار دهه قبل رسید. پیشبینی میشود در سال جدید، نرخ تورم حداقل برای مدتی بالا باقی بماند و بهویژه قیمت خودرو و مسکن در مرکز توجه سرمایهگذاران قرار گیرد. همچنین انتظار میرود، رشد شاخصهای مالی در بورسهای بزرگ ادامه پیدا کند؛ زیرا نرخهای بهره در سطوح بسیار پایینی قرار دارند، اما همزمان با تغییر سیاستهای حمایتی بانک مرکزی، نوسانهای بزرگی در شاخصهای مالی رخ خواهد داد. درباره افق گروههای مختلف سهام در سال جدید، پرسشهایی مطرح است. برای مثال، آیا سهام شرکتهای فناوری مثل سالجاری رشد چشمگیر خواهد داشت یا نه؟
درباره آینده بازار ارزهای دیجیتالی نیز ابهامهایی وجود دارد. قیمت بیتکوین در سالجاری به ارقام بیسابقه جدیدی رسید؛ البته اکنون بسیار پایینتر از آن سطوح قرار دارد، اما شاهد افزایش علاقهمندی سرمایهگذاران حقیقی و نهادی به این ارزها و کل داراییهای دیجیتالی هستیم. امسال تعداد دانلودهای اپلیکیشن صرافی «کوینبیس» از تعداد دانلودهای اپلیکیشنهای «یوتیوب» و «تیکتاک» عبور کرد و در صدر فهرست اپلیکیشنهای پردانلود قرار گرفت. برخی تحلیلگران میگویند، بیتکوین که پرطرفدارترین ارز دیجیتالی است، بهنوعی ارزش دارایی را در برابر تورم حفظ میکند. برخی سیاستمداران و قهرمانان ورزشی، در سالجاری حقوق خود را به بیتکوین دریافت کردند. در سال جدید احتمالا برخی کارفرماها به نیروهای خود پیشنهاد میدهند که دستمزدشان را به بیتکوین پرداخت کنند.
چهارمین تحولی که پیشبینی میشود در سال جدید میلادی رخ دهد، تشدید رقابت در حوزه فضاست. چین و روسیه در حال همکاری برای ایجاد پایگاهی در ماه در سال ۲۰۳۰ هستند. سازمان ناسا نیز برنامههایی برای اجرای ماموریتهای فضایی معرفی کرده است. شرکتهای خصوصی فضایی، یعنی «اسپیسایکس»، «بلو اوریجین» و «ویرجینگلکتیک» که در سالجاری افرادی را به فضا فرستادند، همگی به فکر راهاندازی پروژه گردشگری فضایی هستند و در سال جدید بر گستره برنامههای آنها افزوده خواهد شد. شرکت «اسپیسایکس» سال آینده برای نخستینبار موشک «اسپیسشیپ» را به کار خواهد گرفت. از این موشک میتوان بارها استفاده کرد. ایلان ماسک، مدیرعامل «اسپیسایکس» میگوید: «این نوعی انقلاب بزرگ در دسترسی به فضاست. در گذشته، هرگز وسیلهای برای ارسال فضاپیما به مدار که کاملا قابل استفاده مجدد باشد، وجود نداشت. این یک موفقیت بنیادی است که برای تبدیل تمدن بشر به تمدنی توانا برای سفر به فضا ضروری است.» سال آینده، همچنین «استارلینک»، «بلو اوریجین» و پروژه «کوییر» شرکت آمازون هزاران ماهواره را به جو زمین خواهند فرستاد. ماموریت آنها ارائه اینترنت با قیمت معقول برای تمامی ساکنان کرهزمین است.
پنجمین تحول، رونق چشمگیر در بازار خودروهای برقی است. سال آینده، شاهد افزایش سریع فروش این خودروها خواهیم بود؛ روندی که در سالجاری هم شاهد آن بودیم. خودروهای مدل۳ شرکت «تسلا» ماه سپتامبر پرفروشترین خودروی اروپا شد. این روند رونق در بازار خودروهای برقی، مقدمه حذف خودروهای متعارف کنونی از بازار در سالهای آینده است. آمریکا و بریتانیا به ترتیب سالهای ۲۰۳۵ و ۲۰۳۰ را زمان توقف فروش خودروهای بنزینی اعلام کردهاند. تعداد زیادی از کشورها نیز سال ۲۰۴۰ را زمان توقف استفاده از خودروهای یادشده اعلام کردهاند. انتظار میرود، در سال جدید خبرهای عجیبی در حوزه فروش خودروهای برقی بشنویم. تقریبا تمامی خودروسازهای بزرگ، در مسیر تغییر خطوط تولید خود و تولید خودروهای برقی قرار گرفتهاند. تحولاتی که سالجاری میلادی مشاهده شد، سال آینده با سرعت بیشتری ادامه پیدا میکند و بهویژه در حوزه فناوری و داراییهای دیجیتالی، شاهد تحولات بسیار جالب توجه خواهیم بود.