تردیدها ادامه دارد!
توافق‌نامه نهایی با عقب‌نشینی‌های مختلف به تصویب رسید؛ از جمله آنکه هند خواستار تغییر کلمه «حذف» زغالسنگ از سبد سوخت‌ها و جایگزین شدن آن با کلمه «کاهش» شد. با این حال توافق‌نامه نهایی زمینه‌ای جدید برای اتفاق نظر جهانی بر سر گذار از سوخت‌‌‌های فسیلی و کاستن از انتشار گازهای گلخانهای محسوب می‌شود. همزمان با برگزاری جلسات پشت درهای بسته، فعالان محیط‌زیست در خیابان‌‌‌ها حضور داشتند تا به رهبران جهان یادآوری کنند که دنیا برای تحت کنترل درآوردن گازهای گلخانهای کمتر از یک دهه فرصت دارد.
برای آنکه افزایش دمای کره‌زمین تا پایان سده حاضر به ۵/ ۱درجه سانتی‌گراد محدود باشد، باید تا سال ۲۰۳۰ انتشار گازهای گلخانهای حدود ۴۵درصد کاهش یابد. این در حالی است که انتظار می‌رود تا ۹سال آینده انتشار این گازها ۱۴درصد بیشتر شود. کشورهای در حال توسعه که مدت‌هاست از اثرات تغییرات آب‌وهوایی لطمه می‌‌‌بینند، به‌طور یکپارچه خواستار عدالت آب‌وهوایی شدند. آنها اعلام کردند: «کشورهای ثروتمند مسوول انتشار بخش اعظم گازهای گلخانهای هستند، اما زیان این وضعیت به کشورهای فقیر وارد می‌شود.» در پایان، این کشورها جزو ناامیدترین شرکت‌کنندگان در نشست گلاسکو بودند و صرفا به آنها وعده داده شد در آینده به درخواست‌هایشان رسیدگی می‌شود. اما آنچه در نشست رخ نداد، شامل چه مواردی است؟ قبل از آغاز نشست دوهفته‌ای گلاسکو، کشورهای ثروتمند و آلوده‌کننده محیط‌زیست وعدههای متعددی درباره کاستن از انتشار گازهای گلخانهای در آینده مطرح کردند. هند که کشوری بسیار وابسته به زغالسنگ است، موافقت کرد تا سال ۲۰۷۰ خالص انتشار گازهای گلخانهای خود را به صفر برساند. برزیل نیز سال ۲۰۵۰ را برای این منظور تعیین کرد. بیش از صد کشور وعده دادند تا سال ۲۰۳۰ انتشار گاز متان را ۳۰درصد کاهش دهند. گروهی دیگر از کشورها نیز وعده دادند تا سال ۲۰۳۰ جنگل‌‌‌زدایی را متوقف کنند. چین، بزرگ‌ترین منتشرکننده گازهای گلخانهای در جهان، اعلام کرد که تا سال ۲۰۳۰ اجازه می‌دهد انتشار این گازها افزایش یابد، اما تا سال ۲۰۶۰ خالص انتشار این گازها را به صفر خواهد رساند.
به‌رغم این وعدهها، دانشمندان می‌‌‌گویند نشست گلاسکو سبب نشده است سرعت کاهش انتشار گازهای گلخانهای به اندازه‌‌‌ای باشد که هدف توافق‌نامه پاریس تا سال ۲۱۰۰ تحقق پیدا کند. اگر تمام وعدهها عملی شود، پایان سده حاضر دمای کره‌زمین نسبت به قبل از انقلاب صنعتی ۸/ ۱درجه سانتی‌گراد بالاتر خواهد بود. اگرچه این میزان رشد تبعات بسیار شدید برای کره‌زمین دارد، اما نسبت به رشدی که قبلا پیش‌بینی شده بود کمتر است؛ یعنی وعدههای داده‌شده امیدبخش‌تر هستند. البته همه چیز به این بستگی دارد که کشورها به وعدههای خود عمل کنند. نکته نگران‌کننده این است که بسیاری از کشورها جزئیات برنامه‌‌‌های خود را در نشست گلاسکو اعلام نکردند و تاکنون بسیاری از کشورها به وعدههای قبلی خود عمل نکرده‌‌‌اند. اگر وضعیت به همین شکل باشد، تا پایان سده حاضر، دمای کره‌زمین نسبت به قبل از انقلاب صنعتی ۷/ ۲ درجه سانتی‌گراد بالاتر خواهد بود.
