بحران جهانی انرژی
در همین راستا و با افزایش تعاملات اقتصادی و شروع روابط تجاری بین کشورها، تقاضای سوخت نیز شروع به رشد کرد. افزایش تقاضای سوخت، در شرایطی در حال وقوع بود که به دلیل مشکلات زیست‌محیطی و تغییرات نامنظم جوی در فصول گرم سال که عمدتا کشورها از منابع انرژی‌های زیست‌دوست، به‌ویژه انرژی بادی و خورشیدی در اقتصادهای توسعه‌یافته یا درحال توسعه بهره می‌گیرند، در حال کاهش بود و ذخایر انرژی، به‌ویژه گاز، پایین‌تر از مدت مشابه سال گذشته گزارش می‌شد. در این شرایط، با شروع نیمه دوم سال و شروع فصول سرد (سه‌ماه چهارم سال میلادی) در پی افزایش تقاضای بیشتر برای انرژی، بحران آغاز شد.
در آغاز این زنجیره شکل‌گرفته، نرخ گاز در اروپا در حال افزایش بود که با اعلام روسیه مبنی بر کاهش مقدار ارسال گاز به این قاره و کاهش قابل‌توجه ذخایر گازی اروپا، شدت این رشد افزایش بیشتری پیدا کرد و رکوردهای قابل‌توجهی در نرخ گاز به وقوع پیوست. به دنبال این گرانی‌ها، توجه به منابع سوخت بر پایه نفت در دنیا افزایش پیدا کرد؛ به صورتی که شروع رالی صعودی در نرخ نفت‌خام را شاهد بودیم و پس از آن، افزایش نرخ زغال‌سنگ در پی بحران برق اتفاق افتاد. افزایش بی‌سابقه و ناگهانی در نرخ انرژی و همچنین کاهش عرضه باعث شد تا قوانین جدیدی مبنی بر صرفه‌جویی در مصرف انرژی، به‌ویژه در صنایع، صورت پذیرد؛ زیرا از آنجا که زغال‌سنگ منبع اصلی سوخت برای تولید برق بود، مشکلات زنجیره ارزش تا سطح خانوارها رسوخ پیدا کرد و نگرانی‌ها را بیش از پیش افزایش داد. در نهایت، اخباری مبنی بر کاهش تولید و فشار بر عرضه و همچنین افزایش بهای تمام‌شده در اکثر صنایع کالامحور، شروع شد که تا امروز ادامه یافته است. این درحالی است که مشکلات زنجیره تامین، حول وضعیت حمل‌ونقل و تورم شدید در سایر بخش‌ها، به‌ویژه در بخش خدمات نیز به قوت خود باقی است؛ به طوری که سیاست‌های انبساطی دولت‌ها و بانک‌های مرکزی، همچنان ادامه‌دار گزارش شده است.
در پی این بحران انرژی در دنیا، قطعی برق و انقباض بخش املاک و مستغلات، چین به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین فعالان اقتصادی، آمار کاهش تولید قابل‌توجهی را در بخش‌های مختلف گزارش کرده است. تولید فولاد چین بیش از ۱۱درصد در سپتامبر نسبت به ماه گذشته (آگوست) و ۲۱درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهشی گزارش شده است؛ این درحالی است که در صورت ادامه‌دار بودن روند کاهشی تولید فولاد چین طی ماه‌های پیش‌رو، برآورد پیش‌بینی تولید فولاد این کشور تا پایان سال تحقق‌ناپذیر خواهد شد. کاهش تولید فولاد چین و کاهش تقاضای سنگ‌آهن به تضعیف قابل‌توجه قیمت سنگ‌آهن در یک ماه گذشته منجر شده است و در صورت ادامه‌دار بودن این کاهش تقاضا، قیمت سنگ‌آهن نزولی خواهد ماند. آلومینیوم، فلز دیگری بود که به‌واسطه مصرف بالای انرژی، تولیدات آن محدود شد و کاهش عرضه، قیمت این فلز را به بالاترین میزان خود از سال ۲۰۰۸ رساند. کاهش عرضه آلومینیوم، باعث کسری عرضه‌ای معادل۵۰۰هزارتن در سال‌جاری و ۳/ ۱میلیون تن در سال آینده، تحت‌تاثیر کسری عرضه و افزایش تقاضا گزارش شده است که می‌تواند قیمت‌ها را به طور میانگین برای سال آینده در محدوده ۲۸۰۰دلار حفظ کند.
با انتشار موجودی انبارهای مس در بورس فلزات لندن که نشان از افت ذخایر به پایین‌ترین سطح طی ۵دهه اخیر داشت، افزایش نرخ در این فلز رنگی نیز ادامه‌دار بود؛ به طوری که اختلاف قیمت بازار نقدی و سه‌ماه به‌شدت افزایش پیدا کرد. بر اساس گزارش متال‌بولتن، کسری عرضه مس به ۹۰۰هزارتن در سال‌جاری خواهد رسید که در سال آینده نیز ادامه‌دار خواهد ماند؛ به طوری که می‌تواند قیمت‌ها را تا سطح ۱۰هزار دلار حفظ کند. قیمت فلز روی نیز در پی افزایشی که به دلیل کاهش عرضه پیرو بحران انرژی داشت، به بالاترین سطوح از سال ۲۰۰۷ رسید. طی هفته آخر اکتبر، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان روی دنیا به دلیل غیر‌اقتصادی شدن تولید در پی افزایش بهای انرژی در اروپا کاهش ۵۰درصد تولید را اعلام کرد که باعث رشد ۲۵درصدی قیمت این فلز بوده است. موجودی انبارهای روی به پایین‌ترین سطوح طی ۱۲سال گذشته رسیده است؛ به طوری که این صنعت را از یک مازاد عرضه احتمالی، به شرایط کسری عرضه در حدود ۱۴۰هزارتنی رسانده و برآورد قیمت برای سال آینده را به طور میانگین تا ۳هزار دلار در هر تن حفظ کرده است.
فلز سرب، بیشتر به دلیل مشکلات مربوط به حمل‌ونقل و کمبود کانتینر‌های صادراتی، به‌ویژه از مقصد چین، شاهد کاهش عرضه در دنیا بوده است. در صورت بهبود شرایط زنجیره تامین و توزیع سرب‌های موجود در سطح دنیا، انتظار کاهش قیمت این فلز وجود دارد. قیمت برآوردی سال آینده این فلز، حدود ۲۲۰۰ دلار در هرتن برآورد می‌شود.
افزایش قیمت گاز و ایجاد محدودیت برای مصرف انرژی توسط دولت‌ها در صنایع، باعث افزایش قیمت زغال‌سنگ و در پی آن، افزایش قیمت متانول نیز بوده است. با توجه به ادامه‌دار بودن افزایش قیمت زغال‌سنگ در فصول سرد سال در نیمکره‌شمالی، انتظار رشد قیمت برای متانول همچنان بالاست. رشد قابل‌توجه متانول، توجیه‌پذیری اقتصادی واحد‌های متانول به الفین و فرمالدهید را از بین برده و همچنین به دلیل جایگزین‌پذیری متانول با سوخت، قیمت آن با رشد ۲۷درصدی در مقایسه با ماه گذشته و بالاترین سطح طی ۱۴سال گذشته در اروپا روبه‌رو بوده است. محدودیت‌های تولید در کنار افزایش تقاضا در بازار اتیلن و پلی‌اتیلن نیز باعث افزایش قیمت شده است. همچنین قیمت کودهای پایه نیتروژن، به‌خصوص کود اوره، افزایشی بوده است که این موضوع می‌تواند بخش کشاورزی را در محصولاتی که میزان مصرف کود بالایی دارند، تحت‌تاثیر قرار دهد و در صورت ادامه‌دار بودن، میزان عرضه محصولات کشاورزی را در سال آینده کاهش دهد.
با توجه به بررسی‌های صورت‌گرفته، به نظر می‌رسد رفع اختلالات پیش‌آمده در طرف عرضه، بیش از آنچه تصور می‌شد، زمان‌بر باشد، اما قطعا در بدبینانه‌ترین حالت تا پایان سال ۲۰۲۲، شرایط به روال عادی خود باز خواهد گشت. درحال حاضر، در سه ماه پایانی سال میلادی جاری و فصل زمستان، ادامه‌دار بودن رشد قیمت‌ها یا حفط رشد‌های فعلی بسیار محتمل است، اما قطعا رفته‌رفته با بهبود شرایط، انتظار اصلاح و تعدیل قیمت‌ها وجود دارد. وجود ظرفیت مازاد در بخش انرژی به‌خصوص در تولید نفت، احتمال افزایش نرخ بهره و اعلام پایان بسته‌های حمایتی دولت‌ها از اقتصاد، کاهش کمتر دما در زمستان و در پیش بودن وضعیت آب و هوایی بهتر از برآوردها و... در فصل زمستان از ریسک‌های قریب‌الوقوع بازار‌ها تا پایان سال خواهند بود. با توجه به گسترش‌پذیری بالای تورم انرژی در تمام بخش‌های اقتصادی در دنیا، درصورت افزایش ناگهانی و نگران‌کننده تورم، قطعا سیاست‌های انقباضی شدیدی از سوی دولت‌ها در پیش گرفته خواهد شد که تاثیر مستقیمی بر نرخ‌های جهانی کالا خواهد داشت.
