مجوزهای مخل کسب و کار
طبیعتا در زمینه پروسه مجوزگیری‌ها و موارد اداری، باید هرچه سریع‌تر اقدامات مقتضی را در دستور کار قرار داد، از آنجا که وضع قوانین و مقررات مربوط به استارت‌آپ‌ها بر عهده دولت است، باز کردن گره‌های فعلی فعالان استارت‌آپی قطعا می‌تواند راهگشا باشد و همانند کاتالیزوری برای رشد سریع‌تر آنها عمل کند. ضمن اینکه در زمینه‌های مالی هم شاید بتوان این مطالبه را مطرح کرد که مواردی همچون تسهیلات با دوره تنفس مناسب، تخفیفات مالیاتی و مواردی از این دست را در قبال این کسب‌وکارهای نوپا و آسیب‌پذیر در نظر گرفت.
همچنین ثبات اقتصادی و سیاسی از مهم‌ترین عوامل رشد اقتصادی محسوب می‌شود. در دولت آقای روحانی مساله رفت و برگشت‌ها در پرونده برجام و تمام حواشی مربوط به سیاست خارجی، منجر به نوسانات شدید در بازار شده بود و منطقا هیچ برنامه طولانی‌مدتی برای صاحبان کسب‌وکار توجیه نداشت. طبیعی است که در چنین بستری رشد استارت‌آپ‌ها هم به ندرت امکان‌پذیر است. شفاف‌سازی افق پیش رو و ایجاد بستری قابل پیش‌بینی و منطقی برای فعالان اقتصادی، می‌تواند یکی از اصلی‌ترین مطالبات از دولت سیزدهم باشد. از آنجا که عملکرد سیاست‌های بین‌المللی بر محیط اقتصادی تاثیر‌گذار خواهد بود، اگر نوسانات ارزی کنترل شود و زمینه تجارت جهانی بر پایه بهبود روابط بین‌الملل فراهم شود، می‌توان به آینده استارت‌آپ‌ها نیز امیدوار بود.
با وجود این، امیدواریم با پایان دوران پاندمی کرونا در سراسر جهان که موجب رکود اقتصادی شد، آینده استارت‌آپ‌ها به شکل بهتری رقم بخورد. به‌نظر می‌رسد در بعضی از کسب‌وکارها و صنایع مانند صنعت غذا و گردشگری که در این دوران آسیب جدی دیدند، تحولات مثبت اقتصادی بیشتری را شاهد باشیم. از طرفی برخی استارت‌آپ‌های دیجیتالی مانند نتفیلیکس یا آمازون که در دو سال اخیر رشد قابل‌توجهی داشتند، احتمالا به همین روال ادامه پیدا کنند و انتظار می‌رود این روند به استارت‌آپ‌های داخلی نیز سرایت کند. در پایان باید به این موضوع هم توجه کنیم که به‌نظر می‌رسد سن و تجربه مدیران بخش‌های مختلف در عرصه دیجیتال و فضای مجازی، با عملکرد آنها ارتباط مستقیمی دارد. اگر به جوانان میدان داده شود و این نسل به دولت جدید راه پیدا کنند، تا حدودی می‌توان منتظر اتفاقات بهتری بود، هر چند نباید فراموش کرد که ما دیگر در یک دهکده جهانی زندگی می‌کنیم و رویکرد دیجیتال شدن کسب‌وکارها، محدود به مرز جغرافیایی خاصی نمی‌شود و آثار رفت و برگشتی تحولات بر اکوسیستم ایران هم وجود دارد. حال با برنامه‌ریزی درست و براساس استانداردهای جهانی می‌توان سوار بر این موج شد و نفع برد، یا اینکه با انکار جریان جهانی، در مقابل فرصت منفعل عمل کرد.
